اصطلاحات و مدخل ها
-
نفس الأمر (دین نفس الأمری)
2653 طبقهبندی نشده
آنچه در علم الهى و مشيّت ربانى براى هدايت انسان به سوى رستگارى وجود دارد، دين نفس الامرى است. به ديگر سخن؛ دين نفس الأمرى مسير بين مبدأ و منتهاى آدمى است. مبدأ انسان به گفته قرآن معرفت صفر است:
-
نکیر و منکر ، رومان، سؤال قبر
1823 طبقهبندی نشده
از رخدادهاى مهم و حتمى عالم برزخ، سؤال دو فرشتهی «نكير» و «منكر»، از انسان بعد از نماز جمعه
- نماز غفیله
1686 طبقهبندی نشدهيكى از نمازهاى مستحبّ نماز غفيله است كه بين نماز مغرب و عشا خوانده مىشود. نماز غفیله به دو رکعت نمازی گفته میشود که با آیات مشخصی از قرآن و قنوتی خاص بعد از نماز مغرب خوانده میشود. این نماز به ن
- نماز میت
2789 اصطلاحات فقهی - اصولییکی از نمازهای واجب، نماز میت است که خواندن آن بر هر مسلمانی که از دنیا رفته و شش سال او تمام شده باشد واجب است، و این نماز پنج تكبير دارد که بین هر تکبیر ذکری خوانده میشود. همانگونه احترام به مس
- نواب اربعه
2576 شخصیتهانوّاب اربعه به چهار تن از بزرگانی گفته میشود که در زمان غیبت صغرای امام مهدی (عج)
- نوم ، خواب ، رؤیا
10465 سرفصلهای قرآنی«نوم» ریشهای لغوی به معنای خواب است که قرآن کریم بارها مشتقات مختلف آن را مورد استفاده قرار داده و در مواردی خواب را به عنوان نعمتی الهی به بندگان خود اعلام میکند.
هنگام خواب و استراحت، ق
- نهر ، بحر ، رود ، دریا ، یمّ
12547 سرفصلهای قرآنیواژههای «بحر، بحار»، «یم» و «نهر، انهار» به معنای رودها و دریاها به مناسبتهای مختلف بارها در قرآن کریم مورد استفاده قرار گرفته است که در هر مورد اشاره به نعمت ویژه
- نیت
- واضح رومی
1383 شخصیتهادر میان سپاه امام حسین(ع) و شهدای کربلا نام غلامی رومی و یا ترک به نام واضح به
- والدین ، پدر ، مادر ، آباء ، أمهات
19156 سرفصلهای قرآنیپدر و مادر از مهمترین افرادی هستند که بر گردن انسانها حق داشته و در تمام مکاتب الهی و به ویژه دین مقدس اسلام بر احترام به والدین و مراقبت از آنان تأکید شده و توصیه شده که جز در مواردی مانند شرک ب
- وام، دَیْن، قرض، قرض الحسنه
3576 سرفصلهای قرآنییکی از کارهای خداپسندانهای که میتوان با آن، گرهای از کار فرو بسته انسانی گشود، دلی را شاد کرد و اسباب خرسندی خداوند را به فراهم نمود، قرض دادنی است که در آن از «ربا» خبری نباشد. قرض الحسنه از سن
- وجود ذهنی
2137 اصطلاحات فلسفی«وجود ذهنی» عبارت است از برداشت ذهنی از وجود خارجی و یا ماهیت و صورت حقیقیۀ اشیاء در مقایسه با وجودی که در خارج از ذهن دارند. یكی از مباحثی كه در فلسفه اسلامی مطرح است؛ مسئلۀ وجود ذهنی است که در آن
- وجود ربطی
1562 اصطلاحات فلسفی«وجود ربطی» در حکمت اسلامی به این معنا است که معلولها و ممکنها، هیچ وجود مستقلی از خود نداشته و نسبت به خداوند متعال تنها عین ربط و اضافه اشراقی هستند؛ و کاملاً وابسته به مبدأ فيض بوده، و با كسب
- وجود مقتضی و عدم مانع
1531 طبقهبندی نشدهحکیمان بر این باورند که هر چیزی برای به وجود آمدن نیاز به چهار علت دارد: 1. علت فاعلی، 2. علت مادی، 3. علت صوری، 4. علت غایی.
به عنوان مثال برای ساخت یک صندلی، «نجّار» علت فاعلی است، «چوب»
- وجود منبسط ، بسیط الحقیقة کل الحقیقة ، واجب الوجود کل الأشیاء
3069 اصطلاحات فلسفی«وجود منبسط»، اصطلاحی عرفانی- فلسفی، به معنای وجود عامّ گسترده است. از نگاه فلسفی، «وجود» در یک مرتبه از تحقق عینی(نه ذهنیِ) خود، دارای عموم سِعی است؛ بدین معنا که در عین تحصّل و تشخّص و وحدت و...،
- وجود و ماهیت
7288 اصطلاحات فلسفی«هستی» که معادل فارسی «وجود» است، از نظر فلاسفه امری روشن و بدیهی است، به گونهای که نمیتوان تعریفی حقیقی از آن ارائه کرد؛ و همهٔ تعاریف، شرح اسم و تبدیل واژهای به واژهای مترادف است. به عبارت
- وحدت وجود
2647 اصطلاحات عرفانیمقصود از وحدت وجود این نیست که مجموعۀ جهان هستی خدا است؛ زیرا مجموع، وجود و وحدت حقیقی ندارد، همچنین مقصود اتحاد خداوند با موجودات نیست؛ چون اتحاد (به این معنا که دو چیز بدون از دست دادن شیئیت و د
- وحی
12789 سرفصلهای قرآنی«وحى» در لغت به معناى اشاره سريع است كه میتواند از جنس كلام، يا از باب رمزگويى، و يا به صورت صوت مجرّد از تركيب، و يا به صورت اشاره و امثال آن باشد.
اين كلمه در قرآن كريم مكرر به كار رفته
- ورزش
3174 طبقهبندی نشدهدر تعالیم اسلام عنوان «ورزش» به طور مستقل مورد بحث قرار نگرفته؛ اما موضوع سلامت بدن، از جنبههای مختلف مورد توجه قرار گرفت و به آن اهمیت داده شده است؛ از اینرو ورزش
- وسواس ، وسوسه
4894 سرفصلهای قرآنی«وسوسه» در لغت، به معنای حدیث نفس، و صدای پنهانی است، و حدیث نفس -که یک ترکیب اضافی است- به معنای؛ با خویشتن گفتن، سخن با خویش گفتن یا به خود گفتن، است. وسواس؛ یعنی
- وضع تخصّصی
1394 اصطلاحات فقهی - اصولیگاهى در ابتدا یک لفظ و یا عبارت براى معنایی وضع نشده است، ولى در آن معنا (بدون آنکه واضعی آن را وضع کرده باشد)، به اندازهای مورد استفاده قرار میگیرد که به تدریج مختص همان معنا شده و مورد استفاده
- وضع تخصیصی
1488 اصطلاحات فقهی - اصولی«وضع تخصیصى»، آن است که فرد وضعکننده لغت یا اصطلاح، صریحاً لفظ و یا عبارتی را براى دلالت بر معناى خاصّى مشخص و ارائه کند. نام دیگر این وضع، «وضع تعیینی» بوده و در مقابل آن، «وضع تخصصی» قرار دارد.<
- وضع تعیّنی
1419 اصطلاحات فقهی - اصولیرجوع کنید: «وضع تخصّصی».
- وضع تعیینی
1270 اصطلاحات فقهی - اصولیرجوع کنید : «وضع تخصیصی».
- وضو (ترتیبی ، ارتماسی ، جبیره)
25347 سرفصلهای قرآنیقبل از این که نمازگزار به خواندن نماز مشغول شود، واجب است عملی بنام وضو انجام دهد. وضو را میتوان به دو صورت انجام داد؛
الف: ترتیبی؛ که اینگونه انجام میشود:
- وعد و وعید ، میعاد
14888 سرفصلهای قرآنیلغتشناسان معتقدند که واژهی «وعد» هم در «وعده خير» و هم در «وعده شرّ» كاربرد دارد، ولى «وعيد» فقط در وعدههای تهدیدآمیز مورد استفاده قرار میگیرد. وعظ ، موعظه ، پند
5073 سرفصلهای قرآنی«وعظ» و «موعظه»؛ يعنى بیان کردن چيزهایى که دل شنونده را نرم کند؛ مانند: بیان ثواب و عقاب. این موعظه و اندرز دادن، نصيحتى است که شفا دهنده
- وقار ، وقر
2119 سرفصلهای قرآنیواژه «وقار» در لغت عرب به معنای آرامش و سکون - البته آرامش بدنی و ظاهری - است.
لسان العرب درمعنای وقار و وقر و موارد استعمال آن در لغت عرب، میگوید: «وقر» به معنای چیز سنگین در گوش
- ولایت فقیه ، ولی فقیه
8615 اصطلاحات فقهی - اصولی- ولایت، ولی ، مولی ، تولیت
15389 سرفصلهای قرآنی«ولايت» از ريشه لغوی «وَلِىَ» میباشد که دارای معانی گوناگونی بوده و در هر سخن، باید معنای آن را با قرائن و شواهد پیرامونی به دست آورد.
ولایت در درجات مختلفی ردهبندی میشود و از ولایت خداو
- ولی تابع
1794 اصطلاحات عرفانیاز نظر اهل عرفان اگر کسی صاحب ولایت بوده، اما دارای مقام نبوت نباشد حتماً تابع یکی از انبیای الهی است. به چنین فردی «ولی تابع» گفته میشود. البته ممکن است فردی پیامبر هم باشد اما تابع پیامبر دیگر ب
- هابیل و قابیل
2227 سرفصلهای قرآنیهابیل و قابیل، دو برادر از فرزندان حضرت آدم(ع) بودند که داستان درگیری آنها و کشته شدن هابیل به دست قابیل در قرآن آمده است.
البته ا
- هاجر
2099 سرفصلهای قرآنیبر اساس برخی گزارشهای تاریخی حضرت ابراهیم(ع) پس از تبعید از سوی نمرود و هنگام ورود به مصر، همسرش ساره را
- هانی بن عروه مرادی
پرسش های اتفاقی
-
خواندن نماز شب و دیگر نمازهای مستحبی در مسجد بهتر است یا در خانه؟
8215 نماز شب و نوافل یومیه 1396/11/24چندین روایت وجود دارد که به خواندن نمازهای مستحبی در خانه توصیه میکند؛ و دلیلش نیز میتواند آن باشد که چنین عبادت مخفیانهای به اخلاص نزدیکتر بوده و از ریا به دور است؛[1] چنانکه پیامبر خدا(ص) فرمودند: «اى مردم! در خانههایتان نماز بخوانید و ...
-
زندگینامه علامه عبدالحسین امینی را بیان نموده و کتاب الغدیر ایشان را معرفی کنید.
3485 تاريخ بزرگان 1398/12/20علّامه شیخ عبدالحسین امینى نجفى، فرزند میرزا احمد بن مولى نجفعلى، مشهور به امینى، در سال 1281 هجرى شمسى، مطابق با سال 1320 هجرى قمرى در تبریز، دیده به جهان گشود.[1] چون جد ایشان(مولا نجفعلی)، به «امین الشرع» مشهور بود، این خانواده به «امینی» معروف شدند.
-
ذکر رکوع و سجود، برگرفته از چه آیاتی است؟
33772 تفسیر 1391/06/07در آیهی پایانی سورهی واقعه میخوانیم: «فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّکَ الْعَظیم»؛[1] پس به نام پروردگار بزرگت تسبیح کن! در این آیهی شریفه به عظمت نام پروردگار اشاره شده است که شایستهٔ تسبیحگویى است؛ یعنى خدا از هرگونه عیب و نقص منزّه است. ...
-
تکلیف مسلمانان ساکن در کشورهای غیر مسلمان برای مبارزه با ایدز چیست؟
8953 Laws and Jurisprudence 1389/03/11دین اسلام، از آن جهت که دین خاتم است، برای تمام ابعاد زندگی بشر اعم از زندگی فردی و اجتماعی دارای حکم، دستور العمل و راهکار است. در زمینه نیازهای جنسی نیز با توجه به حفظ کرامت ...
-
آیا هنگام اذان، بیرون رفتن از مسجد مکروه است؟
3846 مستحب 1397/10/01اذان صدای دعوتی است که مردم را به عبادت و ورود به مسجد فرا میخواند. اگر فردی درون مسجد باشد و هنگام شنیدن این فراخوان، آنجا را ترک کند، میتوان چنین حرکتی را نوعی بیاحترامی به مسجد در نظر گرفت. در آیاتی از قرآن نیز اشاره شده است ...
-
اگر پدری کفالت محضری نگهداری از فرزندان را به مادر بدهد، آیا اذن پدر برای ازدواج دختر باکره لازم است؟
8710 Laws and Jurisprudence 1390/03/24دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): بنابر احتیاط واجب در ازدواج با دختر باکره اجازه پدر یا جدّ پدرى او لازم است و بدون آن بنابر احتیاط واجب عقد صحیح نیست حتی در فرض سؤال. دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): بله ...
-
با توجه به آیات و روایات لطفاً بفرمایید شأن و فضیلت ائمه بالاتر است یا قرآن؟
23259 دانش، مقام و توانایی های معصومان 1389/07/28در روایات مختلفی مانند حدیث ثقلین عترت، همتا و همطراز قرآن معرفی شده است. بله در برخی از متون روایی مانند آنچه در حدیث ثقلین طبق برخی از نقل ها آمده، از قرآن با عنوان ثقل اکبر و از عترت با عنوان ثقل اصغر یاد شده ...
-
اصطلاح فقهی «الاعلم فالاعلم» به چه معنا است؟
25044 تقلید از اعلم 1387/03/06«الأعلم فالأعلم»، اصطلاح فقهی است که در بحث شرایط مرجع تقلید مطرح میشود و به معنای "داناتر و داناتر بعدی" است.[1]میدانیم که یکی از شرایط مرجع تقلید اعلمیت است؛ یعنی باید از سایر مجتهدین عالمتر باشد. (از چنین مجتهدی باید تقلید کرد)، حال اگر ...
-
آیا دعا برای چیزهای تقریباً ناممکنی؛ مانند بهبود تمام بیماران، تشرّف به حج در هر سال و ...، دعای بیهودهای نیست؟ پس چرا در برخی ادعیه، چنین درخواستهایی وجود دارد؟!
4185 دعا 1399/04/30نخست باید گفت؛ فلسفهی دعا و مهمترین هدف آن؛ زنده نگهداشتن حالت تضرع، درخواست و احساس نیاز به خدا است، و اگر کسی توفیق دعا کردن از صمیم دل را یافت، باید مطمئن باشد که مورد عنایت خدا قرار گرفته و در حقیقت هدف اصلی دعا که ...
-
«اَلْحاکِمُ وَلیُّ مَن لا ولی لَهُ (حاکم سرپرست بیسرپرستان است)»؛ مفهوم و ادلّه حجیت این قاعده چیست؟
9049 General Terms 1395/03/11ولایت حاکم از ریشهدارترین و کهنترین مباحثى است که اجمالاً در آثار فقهى قابل مشاهده است. طبیعت قوانین اسلام و رسالت بزرگ آن، در کنار دلایل بسیار دیگرى موجب آن شده است که تصور این بحث، موجب تصدیق آن شده و به عنوان رکنى در فقه مورد استناد ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
884376 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
753366 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
731480 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
643715 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
643673 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
639315 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
577177 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
576630 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
558995 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
558855 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
- نماز غفیله