کد سایت
en21787
کد بایگانی
33625
نمایه
روایاتی که نزدیکی از پشت را برای زن روزهدار جایز می‌شمرد
طبقه بندی موضوعی
جنابت
خلاصه پرسش
نظر فقها درباره‌ی روایاتی که در کتب شیعه آمده و نوعی از تماس جنسی را در حال روزه اجازه داده و آن‌را موجب بطلان روزه نمی‌‌داند، چیست؟
پرسش
نظر مراجع در خصوص چند روایتی که در کتب شیعه آمده است و نزدیکی کردن از پشت را در حال روزه اجازه داده و اینکه این کار اثری روی این روزه ندارد، چیست؟
روایت نقل شده چنین است که نزد امام صادق(ع) این مسئله را مطرح می‌کنند که اگر مردی با زنی که روزه است از پشت نزدیکی داشته باشد، حکم چیست؟ امام می‌‌فرماید: این کار باعث بطلان روزه‌‌اش نمی‌‌شود و غسل جنابت لازم نیست.(وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه) نوشته شیخ حر عاملی. همچنین این روایت از ابن ادریس هم نقل شده است.
پاسخ اجمالی
درباره‌ی پرسش مطرح شده باید گفت، همان‌طور که اشاره شده است، در کتاب «وسائل الشیعه»، شیخ حر عاملی بابی را با عنوان «بَابُ حُکْمِ الْوَطْءِ فِی الدُّبُرِ مِنْ غَیْرِ إِنْزَالٍ» آورده است. و در این باب سه حدیث به نقل از کتاب تهذیب شیخ طوسی ذکر کرده، که در حدیث اول، آمیزش از پشت را در حال روزه منع کرده و آن‌را مانند آمیزش از جلو دانسته است، اما دو حدیث بعد دلالت بر جواز این امر در حال روزه داشته و اینکه با انجام این عمل بر زن، غسلی واجب نمی‌‌شود.[1]
اما نظر مراجع تقلید بر آن است که، آمیزش و نزدیکی (از جلو یا از پشت)، برای روزهدار حرام و مبطل روزه است.[2] جهت آگاهی بیشتر در این زمینه می‌توانید به نمایه 6085 (جماع در حال روزه) در همین سایت مراجعه نمایید.
حال درباره‌ی اینکه چرا فقهای شیعه، با وجود روایات مذکور، چنین فتوایی داده‌اند و وجه جمع این احادیث با سایر روایات، چه بوده است، سخنانی به شرح ذیل بیان شده است:
1. برخی از فقها، قبل از ورود به مرحله متن حدیث، در سند روایت مذکور در سؤال، خدشه نموده و آن‌را به دلیل ارسال و مرفوعه[3] بودن، کنار گذاشته‌اند.[4]
2. عده‌ای گفته‌اند، ادله‌ای که غسل جنابت را در زمان دخول واجب می‌داند مطلق است (و شامل هر دو نوع تماس جنسی می‌شود)؛ و این چند روایت نمی‌تواند مقید آن ادله مطلق باشد؛ زیرا این روایات از ضعف سند برخوردار بوده و فقها و علمای شیعه به آن عمل نکرده، بلکه فتوا و عمل ایشان بر طبق روایات مطلق، بوده است.[5]
3. بعضی نیز می‌گویند احتمال دارد، منظور از این روایت، دخول کمتر از محل ختنهگاه باشد، که موجب غسل نمی‌گردد.[6]
4. گروهی هم معتقدند در این روایات احتمال تقیّه معصوم(ع) وجود دارد؛ زیرا آنچه در روایت ذکر شده است موافق با نظر برخی از اهل سنت است.[7]
آنچه ذکر شد مربوط به حرمت این عمل برای روزهدار است، اما جهت آگاهی از حکم آن در غیر حالت روزه می‌توانید به نمایه 8627 (حکم نزدیکی با همسر از پشت) در همین سایت مراجعه نمایید.
اما نظر مراجع تقلید بر آن است که، آمیزش و نزدیکی (از جلو یا از پشت)، برای روزهدار حرام و مبطل روزه است.[2] جهت آگاهی بیشتر در این زمینه می‌توانید به نمایه 6085 (جماع در حال روزه) در همین سایت مراجعه نمایید.
حال درباره‌ی اینکه چرا فقهای شیعه، با وجود روایات مذکور، چنین فتوایی داده‌اند و وجه جمع این احادیث با سایر روایات، چه بوده است، سخنانی به شرح ذیل بیان شده است:
1. برخی از فقها، قبل از ورود به مرحله متن حدیث، در سند روایت مذکور در سؤال، خدشه نموده و آن‌را به دلیل ارسال و مرفوعه[3] بودن، کنار گذاشته‌اند.[4]
2. عده‌ای گفته‌اند، ادله‌ای که غسل جنابت را در زمان دخول واجب می‌داند مطلق است (و شامل هر دو نوع تماس جنسی می‌شود)؛ و این چند روایت نمی‌تواند مقید آن ادله مطلق باشد؛ زیرا این روایات از ضعف سند برخوردار بوده و فقها و علمای شیعه به آن عمل نکرده، بلکه فتوا و عمل ایشان بر طبق روایات مطلق، بوده است.[5]
3. بعضی نیز می‌گویند احتمال دارد، منظور از این روایت، دخول کمتر از محل ختنهگاه باشد، که موجب غسل نمی‌گردد.[6]
4. گروهی هم معتقدند در این روایات احتمال تقیّه معصوم(ع) وجود دارد؛ زیرا آنچه در روایت ذکر شده است موافق با نظر برخی از اهل سنت است.[7]
آنچه ذکر شد مربوط به حرمت این عمل برای روزهدار است، اما جهت آگاهی از حکم آن در غیر حالت روزه می‌توانید به نمایه 8627 (حکم نزدیکی با همسر از پشت) در همین سایت مراجعه نمایید.
[1]. سند و متن حدیث مذکور از این قرار است: محمد بن الحسن بإسناده عن محمد بن علی بن محبوب عن أحمد بن محمد عن بعض الکوفیین یرفعه إلى أبی عبد الله(ع) فِی الرَّجُلِ یَأْتِی الْمَرْأَةَ فِی دُبُرِهَا وَ هِیَ صَائِمَةٌ قَالَ لَا یَنْقُضُ صَوْمَهَا وَ لَیْسَ عَلَیْهَا غُسْل.( از امام صادق(ع) درباره‌ی مردی سؤال شد که با همسرش از پشت نزدیکی کرده، در حالی‌که زن روزه بوده است، حضرت فرمودند: روزه‌ی آن زن شکسته نشده و غسلی هم بر عهده‌ی او نمی‌باشد)؛ عاملى، حرّ، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج2، ص 200، باب 12، ح 3، مؤسسه آل البیت، قم، اول، 1409 ه ق.
[2]. ر.ک: امام خمینى، سید روح اللّٰه، تحریرالوسیلة، ج1، ص 281، مؤسسه مطبوعات دار العلم، قم، اول، بی‌تا.
[3]. براى آگاهى ازاینکه حدیث مرفوع و مرسل چیست، مى‌توانید به نمایه 10825 (حدیث مرفوع، مرسل، مقطوع و موقوف) مراجعه نمایید.
[4]. شوشترى، محمد تقى، النجعة فی شرح اللمعة، ج1، ص 207، کتابفروشى صدوق، تهران، اول، 1406 ه ق.
[5]. همدانى، آقا رضا، مصباح الفقیه، ج3، ص 262، مؤسسة الجعفریة لإحیاء التراث و مؤسسة النشر الإسلامی، قم، اول، 1416 ه ق.
[6]. نجفى، صاحب الجواهر، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج3، ص 34، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، هفتم، 1404 ه ق.
[7]. شوشترى، محمد تقى، النجعة فی شرح اللمعة، ج1، ص 207؛ فیض کاشانى، محمد محسن، الوافی، ج6، ص412، کتابخانه امام أمیر المؤمنین، اصفهان، چاپ: اول، 1406 ق.