در مورد کفایت خواندن تنها بخشی از یک سوره در نمازهای واجب، چند دسته روایت وجود دارد:
الف) عدم کفایت خواندن بخشی از سوره در نماز
برخی از روایات بیان میکنند که در نماز نمیتوان به خواندن بخشی از یک سوره اکتفا نموده بلکه باید تمام آن را خواند؛ مانند:
- امام صادق(ع) از پدرانش نقل نمود که پیامبر اسلام(ص) از خواندن کمتر از یک سوره(کامل) و تکهتکه کردن سورهها در نمازهای واجب نهی کرد.[1]
- امام صادق(ع): در نماز واجب کمتر و بیشتر از یک سوره(کامل) خوانده نمیشود.[2]
ب) کفایت خواندن بخشی از یک سوره در نماز
برخی از روایات بیان میکنند که در نماز میتوان به خواندن بخشی از یک سوره نیز اکتفا نمود؛ مانند:
- امام باقر(ع) و یا امام صادق(ع) در جواب کسی که پرسیده بود، آیا میشود یک سوره را در نماز تقسیم نمود، فرمود: «بله، میشود این کار را کرد و به هر شکل ممکن میتوان سورهها را تقسیم نمود».[3]
- ابوبصیر از امام صادق(ع) پرسید که آیا میتوان در نمازهای واجب، یک سوره را در دو رکعت نماز تقسیم نمود و خواند؟ امام(ع) فرمود بله، اگر آن سوره شامل شش آیه باشد، نصف آن در رکعت اول و نصف دیگر را در رکعت دوم خوانده میشود.[4]
- از امام رضا(ع) پرسیده شد که آیا میتوان در یک رکعت نماز سوره حمد و نصف یک سوره و در رکعت بعد ادامه آن سوره را بدون آنکه سوره حمد را بخواند، خواند؟ آنحضرت(ع) فرمود: «میتوان (در رکعت دوم) سوره حمد و ادامه سورهای (که در رکعت اول خوانده شد) را خواند».[5]
فقهای شیعه در جمعبندی روایات و با توجه به روایاتی که بیان میکنند که در نماز واجب نمیشود به خواند بخشی از یک سوره بسنده کرد، و با توجه به این واقعیت که روایاتی که خواندن بخشی از سوره را کافی میدانند، موافق با مذهب اهلسنت میباشند، نتیجه گرفتهاند که برخی روایات دسته دوم ناشی از تقیه بوده و برخی دیگر ویژه نماز نافله است.[6]
لذا فتوا دادهاند که در نماز واجب نمیشود بخشی از یک سوره را خواند، اما در نماز نافله و یا در حالت تقیه میتوان به خواندن بخشی از یک سوره اکتفا نمود.[7]
[1]. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربی، دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام، محقق، مصحح، فیضی، آصف، ج 1، ص 161، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، چاپ دوم، 1385ق.
[2]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، چ 3، ص 314، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[3]. شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، محقق، موسوی خرسان، حسن، ج 2، ص 73، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[4]. همان، ج 2، ص 294.
[5]. همان، ص 296.
[6]. همان، ص 294.
[7]. «خواندن سوره کامل در نماز»، 10932؛ «خواندن چند سوره در یک رکعت نماز»، 49571؛ «حکمت خواندن سوره حمد در نماز»، 46328؛ «خواندن مجدد سوره حمد در یک رکعت»، 30398.