نخست باید گفت؛ ازدواج و پیوند زناشویی بین زن و مرد باعث تکامل و کامل شدن انسان است، بدین معنا که بر مبنای معارف عارفان و نظرگاه عاشقان وادی محبت او، تمامی جهان مظهر و تجلی گاه اسما و صفات او است، و در این بین زن و مرد نیز از مصادیق این تجلی و ظهورند؛ اما نکته این‌جا است که هر یک به فراخور نوع نگرش و تعاملشان با مسائل مختلف مظهر صفات جلال یا جمال حق تعالی هستند.

به عبارت دیگر، از آن‌جا که مرد از منظری قهارانه به مسائل می‌نگرد صفات جلال خداوند را نشان می‌دهد و زن نیز چون از نظر گاهی توأم با ظرافت، لطافت و زیباشناسی به هستی نظر می‌کند، مظهر صفات جمال و زیبایی خداوند است؛ از این‌رو پیوند زن و مرد را می‌توان موجب تکامل و کامل شدن در آینه هستی دانست؛ چرا که صفات جلال و جمال الاهی یک‌جا در آیینه صفات به نمایش گذاشته می‌شود. به همین دلیل اسلام اهمیت فوق العاده‌ای برای ازدواج قائل شده، و در این بین همتا بودن به عنوان مهم‌ترین اصل در شکل‌گیری پیوند زناشویی لحاظ شده و لازمه این همتایی شناخت دقیق و عمیق زن و مرد از یکدیگر است که با شناختی عمیق و همه جانبه و به دور از احساسات می‌توان شاهد ازدواجی موفق بود.

امام خمینی(ره) در تحریر الوسیلة چنین می‌فرماید:

«نیکو آن است که انسان در صفات کسی که می‌خواهد او را به همسری برگزیند دقت نموده و با مسامحه و تساهل از آن نگذرد.

در روایتی از پیامبر(ص) چنین نقل شده است: "برای خویشتن زنانی بستانید که از خاندانی پاک و طاهر باشند؛ چرا که خاندانی این چنین در پروراندن فرزندانشان تأثیری بس عمیق دارند. و در روایتی دیگر از آن‌حضرت نقل شده است که برای خویش همسرانی برگزینید از تبار پاکان، که فرزندان از دائیان صفاتی به ارث می‌برند».[1]

 از امام صادق(ع) در باب اهتمام و دقت در امر همسر یابی چنین نقل شده است:

«بنگر خویشتن را با چه کسی همنشین می‌کنی؟ و چه کسی را در ثروتت شریک می‌گردانی؟ و که را بر اسرار و آیینت آگاه می‌سازی؟ پس چنانچه مصمم به انجام این کار هستید، زنی پاک دامن را که به نیکی و حسن خلق مشهور است انتخاب کنید».[2] 

همچنین از آن‌حضرت روایت شده است: «زن چونان گردن‌بندی است بر گردن آویخته، پس بنگر چه گردنبندی بر خود می‌آویزی».[3]

از این سخنان پر گهر و پند آموز آشکار می‌گردد که مسئله ازدواج امری حساس و بس خطیر بوده که باید با دقت نظر و احتیاط و همچنین تفکر و تحقیق هر چه تمام تر صورت پذیرد؛ چرا که این مهم ارتباط مستقیمی با تشکیل خانواده اسلامی داشته که اولین خاستگاه جامعه اسلامی است. همان‌گونه که ارتباط مستقیم و تنگاتنگی با پیدایش و شکل‌گیری نسل آینده خواهد داشت؛ از این‌رو به نظر می‌رسد، باید با این مسئله برخوردی عاقلانه و به دور از احساسات و عواطف زود گذر و خام و پر شر و شور دوران جوانی داشت. بنابراین، اگر بخواهیم از منظری واقع گرایانه به امر حساس و سر نوشت ساز ازدواج نظر بیفکنیم نمی‌توان جست‌وجو در اینترنت را راه مناسبی برای شناخت عمیق و کامل صفات همسر آرمانی پیشنهاد داد. حتی اگر جست‌وجوگر ما فردی دارای هوش و زیرکی فوق العاده باشد. البته ناگفته نماند که با استفاده از زیرکی و هوشمندی، به بعضی از صفات که از عمق خاصی برخوردار نیستند، مثل علاقه‌مندی به علم و هنر و غیره می‌توان پی برد؛ اما صفاتی که نیاز به دقت و تأمل بیشتر دارند، باید از طریقی غیر از اینترنت شناخته شوند. به عبارت دیگر، باید از اینترنت به اندازه توانایی‌ها، امکانات و فضای حاکم بر آن انتظار داشت، نه بیشتر. بر این اساس می‌توان به قسمت دوم پرسش شما معبری گشود و سؤال شما مبنی بر دوام یا عدم دوام ازدواج اینترنتی را بر پایه‌ی کامل نبودن اینترنت در شناخت همه جانبه همسر ایده آل چنین پاسخ گفت که هر چه مقدمات این امر مهم بر اساس واقعیات عینی بنا شده باشد، با موفقیت بیشتری همراه خواهد بود و هر چه مقدمات و پایه‌های این ازدواج بر پایه احساسات زودگذر و بدون پشتوانه منطقی چیده شده باشد، با موفقیت کمتری روبرو است. بر این اساس نمی‌توان به طور قطع ازدواج اینترنتی را محکوم به شکست دانست، همان‌گونه که نمی‌توان موفقیت آن‌را حتمی انگاشت؛ بلکه تابع مقدماتی است که مهم‌ترین آنها شناخت دقیق و عمیق صفات همسر مورد نظر و یکی بودن اهداف زن و مرد در زندگی است که مورد دوم نقشی بس بزرگ در ایجاد همتایی و یکی بودن دارد. البته نمی‌توان جایگاه فرهنگ، طبقه اجتماعی، دین و غیره ... را در موفقیت یا عدم موفقیت چنین ازدواجی نادیده گرفت.

 بعد فقهی ازدواج اینترنتی

 بعد فقهی ازدواج اینترنتی خود دارای دو جهت است که عبارت‌اند از:

 الف) سخن گفتن با نا محرم،

 ب) اجرای عقد از طریق اینترنت،

 در باب سخن گفتن با نامحرم با قاطعیت می‌توان گفت؛ گفت‌وگو با زن نامحرم حتی اگر به قصد غیر ازدواج نیز باشد، جایز بوده و چنین عملی حرام نیست. مگر آن‌که آن گفت‌وگو، شهوت را برانگیزاند و موجب تحریک شهوت شود و یا این‌که چنین گفت‌وشنودی منجر به نتایج حرام شود که در این صورت باید حکم به حرمت آن داد.

 امام خمینی(ره) در این مسئله چنین می‌فرماید:

«اقوی آن است که شنیدن صدای زن نامحرم مادامی که در آن قصد لذت جویی و شهوت رانی نباشد، جایز است. همچنین زن می‌تواند صدای مردان بی‌گانه را به شرط فقدان اثرات سوء بشنود، البته احتیاط حکم می‌کند که صدای زن جوان در غیر موارد ضروری شنیده نشود.[4]

 اما اگر قصد ازدواج در بین باشد، اسلام از منظری وسیع‌تر به تبیین حکم پرداخته و حتی نگاه کردن به زیبایی‌های زن نامحرم را با قصد ازدواج مجاز دانسته،[5] چه رسد به گفت‌وگو و شنیدن صدای او که در مرتبه‌ای پایین‌تر قرار دارد.

 امام خمینی(ره) در این باره چنین می‌فرماید:

«نگاه کردن به زن بی‌گانه به قصد ازدواج و شناخت ظاهرش بدون قصد لذت و بهره‌جویی شهوانی جایز می‌باشد و در صورتی که چنین شناختی حاصل نشد می‌تواند دوباره نگاه کند».[6]

 جهت دوم: اجرای خطبه عقد از طریق اینترنت:

 در خصوص اجرای عقد از راه اینترنت، برخی از فقهای معاصر بر این عقیده‌اند که: «عقد کتبی حتی در نکاح جایز و نافذ است هر چند احتیاط اجراء عقد لفظی است"[7] اما اکثر آنان بر این نظرند که اگر عقد صرفاً از طریق نامه اینترنتی؛ مثل ایمیل اجرا شده و زن در آن برای مرد چنین بنویسد: "زوجتک نفسی على الصداق المعلوم، (خویش را زن تو نمودم با مهر معلوم)" و مرد نیز در پاسخ بنویسد: "قبلت الزواج، قبول کردم" چنین عقدی باطل بوده و فاقد اعتبار است،[8]  اما اگر اجرای عقد به وسیله پیام‌رسان صوتی یا همان مسنجر به صورت لفظی صورت پذیرد به گونه‌ای که زن و مرد یا وکلای آن دو صدای یکدیگر را بشنوند، در این حالت عقد صحیح بوده و اینترنت نقش تلفن را داشته و بنابر نظر فقهای شیعه اجرای عقد از طریق تلفن جایز است.[9]