طهارت شرعی دارای اقسام سه‌گانه است[1] که وضو یکی از آنها[2] و به عنوان مقدمه شرعی و عقلی برای نماز است.[3]
اموری وضو را باطل می‌کنند که یکی از این موارد، خواب است. البته به شرط آن‌که بر گوش و چشم غلبه پیدا کرده، گوش نشنود و چشم نبیند.[4]
دلیل این‌که خواب -با شرط گفته شده- وضو را باطل می‌کند، روایاتی است که از امامان معصوم(ع) به ما رسیده و فقها نیز به آن استدلال نموده‌اند.[5] در این‌جا به برخی از آنها به عنوان نمونه اشاره می‌شود.
1. از امام صادق(ع) پرسیده شد که آیا خواب، وضو را باطل می‌کند؟ امام(ع) در پاسخ فرمود: «بله، هنگامی که خواب بر گوش غلبه کند و شخص صدا را نشنود موجب شکستن و باطل شدن وضو می‌شود».[6] همچنین آن حضرت فرمود: «تنها حدث وضو را باطل می‌کند و خواب هم حدث است».[7]
2. از امام رضا(ع) سؤال شد که، مردی بر پُشت مرکبش به خواب رفته، آیا وضویش باطل است؟ امام فرمود: «اگر خوابش به گونه‌ای باشد که هشیاری او را از بین برده باشد، وضویش باطل است و هنگامی که بیدار شد باید دوباره وضو بگیرد».[8]
[1]. غسل، وضو و تیمم.
[2]. شهید ثانى، زین الدین بن على، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، شارح: کلانتر، سید محمد، ج 1، ص 316 و 317، کتابفروشى داورى، قم، چاپ اول، 1410ق.
[3]. سبحانى، جعفر، مصادر الفقه الإسلامی و منابعه، ص 164، دار الأضواء، بیروت، چاپ اول، 1419ق.
[4]. برگرفته از نمایه «مبطلات وضو و غسل»، سؤال 3867.
[5]. شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ج 1، ص 6، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق؛ نراقی، مولی احمد بن محمد مهدی، مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، ج 2، ص 7، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ اول، 1415ق؛ همدانى، آقا رضا بن محمد هادى، مصباح الفقیه، محقق و مصحح: باقرى، محمد، نوری، نورعلى، میرزایی، محمد، جعفریان، سید نور الدین، ج 2، ص 21، مؤسسة الجعفریة لإحیاء التراث و مؤسسة النشر الإسلامی، قم، چاپ اول، 1416ق.
[6]. شیخ طوسی، الإستبصار فیما اختلف من الأخبار، محقق و مصحح: موسوی خرسان، حسن، ج 1، ص 80، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1390ق؛ شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 1، ص 254، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، قم، چاپ اول، 1409ق.
[7]. الإستبصار فیما اختلف من الأخبار، ج 1، ص 79.
[8]. وسائل الشیعة، ج 1، ص 252 و 253.