کد سایت
fa27053
کد بایگانی
32390
نمایه
خواندن سوره اعلی و غاشیه در نماز عیدین
طبقه بندی موضوعی
نماز جمعه,نماز عید فطر و قربان,مستحبات نماز
خلاصه پرسش
پیامبر اسلام(ص) کدام سوره را دوست داشت در نماز عید فطر، قربان و جمعه بخواند؟ و کدام سوره به نام پیامبر می‌باشد؟
پرسش
کدام سوره را پیامبر(ص) دوست داشت در نماز عید فطر، قربان و جمعه بخواند؟ و کدام سوره به نام پیامبر می‌باشد؟
پاسخ اجمالی
۱. امام علی(ع) فرمود: «أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (ص) کَانَ یَقْرَأُ فِی الْعِیدَیْنِ بِسَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَى وَ هَلْ أَتَاکَ حَدِیثُ الْغَاشِیَةِ»؛[1] روش همیشگى رسول خدا(ص) این بود که در نماز عید فطر و قربان، سوره «سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَى» و سوره «هل أتیک حدیث الغاشیة» را قرائت مىکردند.
همچنین در منابع اهل سنت آمده است: «کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَقْرَأُ یَوْمَ الْجُمُعَةِ فِی الْجُمُعَةِ بِـسَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَى و هَلْ أَتَاکَ حَدِیثُ الْغَاشِیَةِ فَإِذَا اجْتَمَعَ الْعِیدُ وَ الْجُمُعَةُ فِی یَوْمٍ وَاحِدٍ قَرَأَبهما جمیعا فی الجمعة و العید»؛[2] روش همیشگى رسول خدا(ص) این بود که در نماز عید فطر و قربان، سوره «سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَى» (اعلی) و سوره «هل اتیک حدیث الغاشیة» (غاشیه) را قرائت مىکرد. و اگر عید فطر و قربان مصادف با روز جمعه می‌شد، [هم نماز عید و هم نماز جمعه را برگزار می‌فرمود] و در هر دو نماز هر دو سوره را می‌خواند؛ یعنی در رکعت اول بعد از سوره حمد، سوره اعلی و در رکعت دوم بعد از سوره حمد، سوره غاشیه را می‌خواند.
گفتنی است؛ اگر نماز روز عید فطر یا قربان مصادف با روز جمعه شود؛ در صورت خواندن نماز عید، خواندن نماز جمعه لازم نیست. اما برگزاری نماز جمعه (در صورت فراهم بودن شرایط) مانعی ندارد و می‌توان در آن شرکت کرد و نماز جمعه را خواند.[3] همان‌طور که در روایاتی از شیعه و سنی به آن اشاره شده است؛ مانند:
امام صادق(ع) فرمود: «در ایام خلافت امام علی(ع)، آن‌حضرت در خطبه نماز عید فرمود: دو عید جمع شده است و جمعى که سختی کشیده‌اند و به این ثواب رسیده‌اند هر کس می‌خواهد می‌تواند در نماز جمعه حاضر شود و هر کس نمی‌خواهد بر او حرجى نیست و نیامدن به او ضرر نمىرساند و نماز ظهر را بجای نماز جمعه بخواند...».[4]
همچنین در روایتی نقل شده است: «پیامبر گرامی اسلام(ص) نماز عید را خواند سپس برای شرکت در نماز جمعه رخصت داد و فرمود هر کسی که می‌خواهد می‌تواند در نماز جمعه شرکت کرده و آن‌را بجا آورد و هر کسی که نمی‌خواهد، اجازه دارد که نماز جمعه را نخواند».[5]
۲. سوره‌ای که به نام رسول خدا(ص) در قرآن آمده، سوره ۴۷ قرآن(محمد) است.
همچنین در منابع اهل سنت آمده است: «کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَقْرَأُ یَوْمَ الْجُمُعَةِ فِی الْجُمُعَةِ بِـسَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَى و هَلْ أَتَاکَ حَدِیثُ الْغَاشِیَةِ فَإِذَا اجْتَمَعَ الْعِیدُ وَ الْجُمُعَةُ فِی یَوْمٍ وَاحِدٍ قَرَأَبهما جمیعا فی الجمعة و العید»؛[2] روش همیشگى رسول خدا(ص) این بود که در نماز عید فطر و قربان، سوره «سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَى» (اعلی) و سوره «هل اتیک حدیث الغاشیة» (غاشیه) را قرائت مىکرد. و اگر عید فطر و قربان مصادف با روز جمعه می‌شد، [هم نماز عید و هم نماز جمعه را برگزار می‌فرمود] و در هر دو نماز هر دو سوره را می‌خواند؛ یعنی در رکعت اول بعد از سوره حمد، سوره اعلی و در رکعت دوم بعد از سوره حمد، سوره غاشیه را می‌خواند.
گفتنی است؛ اگر نماز روز عید فطر یا قربان مصادف با روز جمعه شود؛ در صورت خواندن نماز عید، خواندن نماز جمعه لازم نیست. اما برگزاری نماز جمعه (در صورت فراهم بودن شرایط) مانعی ندارد و می‌توان در آن شرکت کرد و نماز جمعه را خواند.[3] همان‌طور که در روایاتی از شیعه و سنی به آن اشاره شده است؛ مانند:
امام صادق(ع) فرمود: «در ایام خلافت امام علی(ع)، آن‌حضرت در خطبه نماز عید فرمود: دو عید جمع شده است و جمعى که سختی کشیده‌اند و به این ثواب رسیده‌اند هر کس می‌خواهد می‌تواند در نماز جمعه حاضر شود و هر کس نمی‌خواهد بر او حرجى نیست و نیامدن به او ضرر نمىرساند و نماز ظهر را بجای نماز جمعه بخواند...».[4]
همچنین در روایتی نقل شده است: «پیامبر گرامی اسلام(ص) نماز عید را خواند سپس برای شرکت در نماز جمعه رخصت داد و فرمود هر کسی که می‌خواهد می‌تواند در نماز جمعه شرکت کرده و آن‌را بجا آورد و هر کسی که نمی‌خواهد، اجازه دارد که نماز جمعه را نخواند».[5]
۲. سوره‌ای که به نام رسول خدا(ص) در قرآن آمده، سوره ۴۷ قرآن(محمد) است.
[1]. راوندی کاشانی، فضل الله بن علی، النوادر، محقق و مصحح: صادقی اردستانی، احمد، ص 39، دار الکتاب، قم، چاپ اول، بی‌تا.
[2]. ابن حبان تمیمی، الإحسان فی تقریب صحیح ابن حبان، تحقیق و تعلیقه: شعیب الأرنؤوط، ج 7، ص 62 – 63، مؤسسة الرسالة، بیروت، چاپ اول، 1408ق؛ سلمی نیسابوری، أبو بکر محمد بن إسحاق، صحیح ابن خزیمة، محقق: أعظمی، محمد مصطفى، ج 2، ص 358، المکتب الإسلامی، بیروت، بی‌تا؛ شیبانی، أبو عبد الله أحمد بن محمد، مسند احمد، تحقیق: الأرنؤوط، شعیب، مرشد، عادل و دیگران، اشراف: ترکی، عبد الله بن عبد المحسن، ج 30، ص 333، مؤسسة الرسالة، بیروت، چاپ اول، 1421ق.
[3]. ر.ک: نجفی، محمد حسن، مجمع الرسائل (محشّی)، ص 409، مؤسسه صاحب الزمان(ع)، مشهد، چاپ اول، 1415ق؛ طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم، العروة الوثقی (المحشّٰی)، گردآورنده: محسنی سبزواری، احمد، ج 3، ص 401، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، 1419ق؛ موسوی خویی، سید ابو القاسم، موسوعة الإمام الخوئی، ج 19، ص 340 – 341، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، قم، چاپ اول، 1418ق.
[4]. شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 7، ص 447، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ اول، 1409ق؛ همچنین ر.ک: کوفی، محمد بن محمد اشعث، الجعفریات (الأشعثیات)، ص 45، مکتبة نینوی الحدیثة، تهران، چاپ اول، بی‌تا.
[5]. بیهقی، احمد بن حسین، السنن الکبرى، محقق: عطا، محمد عبد القادر، ج 3، ص 443 و 444، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ سوم، 1424ق.