کد سایت
fa43885
کد بایگانی
53926
نمایه
استفاده از کتاب بدون رضایت مؤلف
طبقه بندی موضوعی
حقوق معنوی و کپی برداری ها
خلاصه پرسش
در برخی کتاب‌ها اعلام شده است که خریدار حق واگذاری و یا امانت آن‌را به دیگران ندارد. آیا چنین شرطی لازم الاجرا بوده و جز خریدار، دیگران حق استفاده از آن‌را ندارند؟
پرسش
عده‌ای از ناشران کتب پزشکی روی کتاب‌های ترجمه شده از سوی خود، عناوینی به این شکل درج کرده‌اند: استفاده و یادداشت‌برداری شخصی از این کتاب برای فردی غیر از خریدار با عدم رضایت شرعی مترجم همراه است. یا خریدار حق ندارد این کتاب یا جزوه را به دیگری امانت دهد.
آیا واقعاً استفاده از این کتب برای غیر خریدار اشکال شرعی دارد؟ کتاب‌خانه دانشگاه به علت قیمت بالای این کتب، چندین جلد را خریداری کرده و ما در استفاده از این کتب و یادداشت‌برداری از آنها جهت آمادگی در امتحانات مردد هستیم. اگر کتاب‌خانه آنها را به امانت دهد، اشکال شرعی دارد؟!
پاسخ اجمالی
اگر چنین شروطی به عنوان شرط ضمن عقد، مطرح شده و خریدار با آگاهی و پذیرفتن شروط، اقدام به خرید کتاب‌ها نماید، لازم است آن‌را رعایت نموده و از امانت دادن کتاب‌ها خودداری نماید و دیگران نیز نباید از آن استفاده کنند.
ولی اگر شروط به گونه‌ای ارائه گردد که عرفاً در معرض دید و اطلاع خریدار نباشد، رعایت آنها لازم نیست. هم‌چنین برخی از مراجع نیز معتقدند که اگر شرط به گونه‌ای باشد که مورد پذیرش عقلا نیست، رعایت آن الزامی نخواهد داشت.
ضمائم:
پاسخ دفاتر مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1]
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
در صورتی که موقع خرید کتاب با مشتری شرط مذکور مطرح شده باشد باید به شرط عمل شود.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
تکلیفی به عهده‌ی شما نیست.
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی):
اگر رضایت صاحب اثر محرز باشد یا عقلا چنین حقی را برای وی قائل نباشند مانعی ندارد.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
چنانچه ضمن فروش کتاب‌ها چنین شرطی شود رعایت آن تکلیف واجب است و الا واجب نیست.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
اگر این شرط را فروشنده کرده و خریدار آن را پذیرفته، باید مطابق آن عمل کند.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
در فرض سؤال، صاحب امتیاز حق دارد و تخلف از آن اشکال دارد.
ولی اگر شروط به گونه‌ای ارائه گردد که عرفاً در معرض دید و اطلاع خریدار نباشد، رعایت آنها لازم نیست. هم‌چنین برخی از مراجع نیز معتقدند که اگر شرط به گونه‌ای باشد که مورد پذیرش عقلا نیست، رعایت آن الزامی نخواهد داشت.
ضمائم:
پاسخ دفاتر مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1]
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
در صورتی که موقع خرید کتاب با مشتری شرط مذکور مطرح شده باشد باید به شرط عمل شود.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
تکلیفی به عهده‌ی شما نیست.
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی):
اگر رضایت صاحب اثر محرز باشد یا عقلا چنین حقی را برای وی قائل نباشند مانعی ندارد.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
چنانچه ضمن فروش کتاب‌ها چنین شرطی شود رعایت آن تکلیف واجب است و الا واجب نیست.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
اگر این شرط را فروشنده کرده و خریدار آن را پذیرفته، باید مطابق آن عمل کند.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
در فرض سؤال، صاحب امتیاز حق دارد و تخلف از آن اشکال دارد.
[1]. استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، شبیری زنجانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.