کد سایت
fa46925
کد بایگانی
57714
نمایه
معامله با بچه نابالغ
طبقه بندی موضوعی
خرید و فروش
خلاصه پرسش
از نظر شرعی، خرید و فروش و معامله با کودکان چه حکمی دارد؟
پرسش
با سلام، در توضیح المسائل بیان شده معامله با بچۀ نابالغ باطل است. حال سه سؤال داشتم:
1. گاهی، والدین پولی را به فرزندان می‌دهند تا – تنها به عنوان وسیله - به مغازه رفته و فلان چیز معین که خانواده معین کرده (مثلاً نیم کیلو تخم مرغ) را بخرند در حالی‌که نه پول متعلق به بچه است و نه در خریدن از خود اراده‌ای دارد. حکم چنین معامله‌ای چیست؟
2. گاهی، خانواده پولی به بچه به عنوان پول توجیبی هبه می‌کنند و مثلاً می‌گویند این 2000 تومان برای خودت بچه به مغازه می‌رود در حالی که هیچ ربطی به والدین ندارد، هم پول برای خود بچه است هم جنس را برای خود می‌خرد مثلاً برای خودش پفک می‌خرد، حکم چنین معامله‌ای چیست؟
3. گاهی، در معابر عمومی کودکانی آدامس فروش یا فال فروش به چشم می‌خورند، معامله با چنین کودکانی چه حکمی دارد؟
پاسخ اجمالی
مراجع تقلید در این‌باره می‌فرمایند:
"معامله با بچۀ نابالغ باطل است، اگر چه پدر یا جدّ آن بچه به او اجازه داده باشند که معامله کند، ولى اگر بچه ممیز[1] باشد و چیز کم قیمتى را که معاملۀ آن براى بچه‌ها متعارف است معامله کند اشکال ندارد. و نیز اگر طفل[2] وسیله باشد که پول را به فروشنده بدهد و جنس را به خریدار برساند یا جنس را به خریدار بدهد و پول را به فروشنده برساند، چون واقعاً دو نفر بالغ با یکدیگر معامله کرده‌اند معامله صحیح است ولى باید فروشنده و خریدار یقین[3] داشته باشند که طفل جنس و پول را به صاحب آن مى‌رساند." [4]
"معامله با بچۀ نابالغ باطل است، اگر چه پدر یا جدّ آن بچه به او اجازه داده باشند که معامله کند، ولى اگر بچه ممیز[1] باشد و چیز کم قیمتى را که معاملۀ آن براى بچه‌ها متعارف است معامله کند اشکال ندارد. و نیز اگر طفل[2] وسیله باشد که پول را به فروشنده بدهد و جنس را به خریدار برساند یا جنس را به خریدار بدهد و پول را به فروشنده برساند، چون واقعاً دو نفر بالغ با یکدیگر معامله کرده‌اند معامله صحیح است ولى باید فروشنده و خریدار یقین[3] داشته باشند که طفل جنس و پول را به صاحب آن مى‌رساند." [4]
[1]. در اینجا به این معناست که در خرید و فروش، خوب و بد را درک کند.
[2]. آیات عظام گلپایگانى، صافى، خوئى، تبریزى و سیستانى: (اگر چه ممیز نباشد ..).
[3]. آیات عظام خوئى و تبریزى: (یا اطمینان ..).
[4]. امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج2، ص 217، م 2082، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق.