کد سایت
fa52082
کد بایگانی
64068
نمایه
حذف شدن آیهای از سوره بینه در منابع اهل سنت
طبقه بندی موضوعی
آنچه شیعه پاسخ گوی آن نیست
برچسب
قرآن|سوره بینه|صحاح اهل سنت|سنن ترمذی
خلاصه پرسش
آیا روایت صحیحی وجود دارد که بر اساس آن، پیامبر خدا(ص) در سوره بیّنه عباراتی را به عنوان قرآن به ابی بن کعب آموزش داد، اما بعدها این عبارات از قرآن حذف شد؟!
پرسش
آیا این درست است که در یکی از کتابهای صحاح اهل سنت، روایتی - که به نظر مؤلف حسن و صحیح است - نقل شده که بر اساس آن، پیامبر خدا(ص) در سوره بیّنه عباراتی را به عنوان قرآن آموزش داده بود، اما بعدها این عبارات حذف شده است؟!
پاسخ اجمالی
آنچه در پرسش آمده است؛ در سنن ترمذی(متوفاى 279ق) که یکی از صحاح ششگانه اهل سنت به شمار میرود وجود دارد:
حَدَّثَنا محمود بن غَیْلان قال: حَدَّثَنا أَبو داود قال: أَخْبَرَنَا شُعْبَةُ، عَن عاصِمٍ، قال: سَمِعْتُ زِرَّ بن حُبَیْشٍ، یُحَدِّثُ عَن أُبَیِّ بن کَعْبٍ، أَنَّ رَسولَ اللَّهِ(ص) قال لَهُ: «إِنَّ اللَّهَ أَمَرَنِی أَنْ أَقْرَأَ عَلَیْکَ القُرْآنَ»، فَقَرَأَ عَلَیْهِ «لَمْ یَکُنِ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ وَ الْمُشْرِکینَ مُنْفَکِّینَ حَتَّى تَأْتِیَهُمُ الْبَیِّنَة»[1] و قَرَأَ فیها: «إِنَّ ذاتَ الدِّینِ عِنْدَ اللَّهِ الحَنیفیَّةُ المُسْلِمَةُ لا الیَهُودیَّةُ و لا النَّصْرانیَّةُ و لا المَجُوسیَّةُ، مَنْ یَعْمَلْ خَیْرًا فَلَنْ یُکْفَرَهُ» و قَرَأَ عَلَیْه: «لَوْ أَنَّ لِابْنِ آدَمَ وَادیًا مِن مالٍ لَابْتَغَى إِلَیْهِ ثانِیًا، و لَوْ کانَ لَهُ ثانِیًا، لَابْتَغَى إِلَیْهِ ثالِثًا، و لا یَمْلَأُ جَوْفَ ابْنِ آدَمَ إِلَّا التُّرَابُ، و یَتُوبُ اللَّهُ عَلَى مَنْ تابَ».[2] «هَذَا حَدِیثٌ حَسَنٌ صَحِیحٌ».
ابىّ بن کعب نقل میکند: رسول خدا(ص) فرمود: «خداوند به من دستور داده است تا آیاتى چند از قرآن را بر شما بخوانم» و سپس شروع کرد به قرائت این فقرات: «لَمْ یَکُنِ الَّذِینَ کَفَرُوا...» و «همانا ذات دین نزد خدا، حنیفی مسلمان است، نه مشرک و نه یهود و نه نصرانی و نه مجوسی، و هر کس کار خوب انجام دهد از پاداش آن محروم نخواهد ماند» و «اگر آدمى دشتى از ثروت بخواهد و به وى عطا شود، دشت دیگرى را خواهد خواست. و اگر دشت دوم به وى داده شود، آرزوى دشت سوّم را خواهد کرد. و جز خاک چیزى درون آدمى را پُر نخواهد کرد. و خداوند بر هر کس که توبه کند باز خواهد گشت و توبه او را خواهد پذیرفت».
سپس ترمذی مؤلف کتاب نظرش را بیان میدارد: این حدیث حسن و صحیح است!
گرچه عبارات موجود از لحاظ محتوا صحیح است، اما قرآنی بودن این عبارات در هیچکدام از منابع روایی شیعیان وجود ندارد تا پاسخگوی صحت و سقم آن باشند.
حَدَّثَنا محمود بن غَیْلان قال: حَدَّثَنا أَبو داود قال: أَخْبَرَنَا شُعْبَةُ، عَن عاصِمٍ، قال: سَمِعْتُ زِرَّ بن حُبَیْشٍ، یُحَدِّثُ عَن أُبَیِّ بن کَعْبٍ، أَنَّ رَسولَ اللَّهِ(ص) قال لَهُ: «إِنَّ اللَّهَ أَمَرَنِی أَنْ أَقْرَأَ عَلَیْکَ القُرْآنَ»، فَقَرَأَ عَلَیْهِ «لَمْ یَکُنِ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ وَ الْمُشْرِکینَ مُنْفَکِّینَ حَتَّى تَأْتِیَهُمُ الْبَیِّنَة»[1] و قَرَأَ فیها: «إِنَّ ذاتَ الدِّینِ عِنْدَ اللَّهِ الحَنیفیَّةُ المُسْلِمَةُ لا الیَهُودیَّةُ و لا النَّصْرانیَّةُ و لا المَجُوسیَّةُ، مَنْ یَعْمَلْ خَیْرًا فَلَنْ یُکْفَرَهُ» و قَرَأَ عَلَیْه: «لَوْ أَنَّ لِابْنِ آدَمَ وَادیًا مِن مالٍ لَابْتَغَى إِلَیْهِ ثانِیًا، و لَوْ کانَ لَهُ ثانِیًا، لَابْتَغَى إِلَیْهِ ثالِثًا، و لا یَمْلَأُ جَوْفَ ابْنِ آدَمَ إِلَّا التُّرَابُ، و یَتُوبُ اللَّهُ عَلَى مَنْ تابَ».[2] «هَذَا حَدِیثٌ حَسَنٌ صَحِیحٌ».
ابىّ بن کعب نقل میکند: رسول خدا(ص) فرمود: «خداوند به من دستور داده است تا آیاتى چند از قرآن را بر شما بخوانم» و سپس شروع کرد به قرائت این فقرات: «لَمْ یَکُنِ الَّذِینَ کَفَرُوا...» و «همانا ذات دین نزد خدا، حنیفی مسلمان است، نه مشرک و نه یهود و نه نصرانی و نه مجوسی، و هر کس کار خوب انجام دهد از پاداش آن محروم نخواهد ماند» و «اگر آدمى دشتى از ثروت بخواهد و به وى عطا شود، دشت دیگرى را خواهد خواست. و اگر دشت دوم به وى داده شود، آرزوى دشت سوّم را خواهد کرد. و جز خاک چیزى درون آدمى را پُر نخواهد کرد. و خداوند بر هر کس که توبه کند باز خواهد گشت و توبه او را خواهد پذیرفت».
سپس ترمذی مؤلف کتاب نظرش را بیان میدارد: این حدیث حسن و صحیح است!
گرچه عبارات موجود از لحاظ محتوا صحیح است، اما قرآنی بودن این عبارات در هیچکدام از منابع روایی شیعیان وجود ندارد تا پاسخگوی صحت و سقم آن باشند.