لطفا صبرکنید
بازدید
26589
آخرین بروزرسانی: 1398/08/07
کد سایت fa52754 کد بایگانی 64320 نمایه معنای منصوب به نزع خافض، معتل، مثال، اجوف و ناقص
طبقه بندی موضوعی بیشتر بدانید
برچسب مثال|اجوف|معتل|ناقص|منصوب بنزع الخافض
خلاصه پرسش
منصوب به نزع خافض، معتل، مثال، اجوف، ناقص و لفیف یعنی چه؟
پرسش
بسم الله الرّحمن الرّحیم؛ با سلام. الف. فرق بین منصوب بودن کلمه به خاطر «اسقاط حرف جر» و «منصوب بودن به نزع خافض» چیست؟ اگر می‌‌شود برای هر یک مثالی بزنید. ب. فرق بین «اجوف»، «معتلّ» و «ناقص» چیست؟ اگر می‌‌شود برای هر یک مثالی بزنید. با تشکّر
پاسخ اجمالی
1. منصوبٌ بِنَزعِ الخافِض یعنی اسمی که نصب داده شده به سبب کنده شدن حرف جر، بنابراین «منصوب به اسقاط حرف جر» با «منصوب بنزع الخافض» فرقی ندارد. مانند قوم در آیه: «وَ اخْتَارَ مُوسىَ‏ قَوْمَهُ سَبْعِینَ رَجُلًا.»[1] در این‌جا «قوم» منصوب بنزع الخافض است و در اصل «مِن قَومِهِ» بوده، «من» از کلام حذف و کنده شده؛ لذا «قوم» منصوب شده است.[2]
2. به هر کلمه‌‌ای که در حروف اصلی خود دارای حرف عله(واو، یا، الف) باشد در علم صرف به آن کلمه «معتل» گفته می‌شود.
حال اگر این حرف عله، فاء الفعل کلمه باشد به آن «معتل الفاء» یا «مثال» می‌‌گویند؛ مانند وَعَدَ، یَسَرَ، وَعدٌ.
اگر حرف عله عین الفعل کلمه باشد به آن کلمه «معتل العین» یا «اجوف» گفته می‌شود؛ مانند قَوَلَ(قالَ)، بَیَعَ(باعَ)، قَولٌ، بَیعٌ.
و اگر حرف عله لام الفعل کلمه باشد به آن کلمه «معتل اللام» یا «ناقص» می‌گویند؛ مانند رَمَیَ(رَمی)، دَعَوَ(دَعا)، رَمیٌ، دَعوٌ.
و اگر کلمه‌ای در حروف اصلی خود دارای دو حرف عله باشد، به آن «لفیف» گفته می‌شود که اگر این دو حرف مانند «لَوَی» به هم متصل باشند، «لفیف مقرون» و اگر مانند «وَفَی» جدا از هم باشند، «لفیف مفروق» نام خواهند داشت. 
 

[1]. اعراف، 155.
[2]. دعاس، حمیدان، قاسم، اعراب القرآن الکریم، ج 1، ص 39، دمشق، دارالمنیر و دارالفارابی، چاپ اول، 1425ق.