کد سایت
fa54248
کد بایگانی
66767
نمایه
علت نجاست بدن انسان بعد از مرگ
طبقه بندی موضوعی
بیشتر بدانیم
خلاصه پرسش
چرا بدن انسان بعد از مرگ نجس است؟
پرسش
چرا انسان بعد از مرگ نجس است؟
پاسخ اجمالی
انسان بعد از مرگ دارای احکامی است. یکی از آن احکام، این است که بدن او بعد از مردن و قبل از تمام شدن غسل‌های سه‌گانه نجس است و انجام غسل‌های سه‌گانه برای میت مسلمان لازم است و با انجام این غسل‌ها طاهر و پاکیزه می‌گردد.[1]
در مورد علت این حکم، ابتدا باید در نظر داشت که این حکم نجاست مربوط به جسم و بدن است؛ اما روح و جان انسان که اساس انسانیت انسان است، مشمول این حکم نیست؛ بنابراین عبارت پرسش باید تغییر کند و بجای عبارت؛ چرا انسان بعد از مرگ نجس است؟ باید پرسید؛ چرا بدن انسان بعد از مرگ نجس است؟
علت نجس بودن بدن انسان بعد مرگ این است که از نظر مباحث فقهی، بدن انسان بعد از مرگ، مردار به شمار می‌آید؛ و از نظر فقهی مردار یکی از نجاسات است.[2]
علاوه بر این، در روایاتی که بیان می‌کند بدن میت باید به غسل‌های سه‌گانه غسل داده شود،[3] شاید بتوان دلیل نجاست میت را نیز به دست آورد.
اما به هر حال از نظر از فلسفه احکام هر چند درک و شناخت فلسفه احکام کار بسیار مشکلی است، بلکه باید گفت فراتر از آگاهی و اندیشه انسان‌های عادی است؛ از این‌رو در این‌گونه موارد باید به سراغ علوم وحیانی و فرا طبیعی رفت.
در خصوص نجاست بدن انسان پس از مرگ نیز هر چند در روایتی مستقل علت آن بیان نشده است؛ اما همان‌گونه که اشاره شد، در مورد علت لزوم غسل میت و مس میت روایاتی وجود دارد که شاید بتوان علت نجس شدن بدن میت را نیز از آنها به دست آورد.
توضیح این‌که در پاره‌ای از روایات چنین آمده است:
«علّت غسل میّت این است که او را غسل دهند تا پاکیزه شود و از آلودگی‌ها (و میکروب‌ها) و امراضى که داشته و آنچه به او رسیده است از انواع ناخوشی‌ها پاک گردد؛ زیرا او با فرشتگان ملاقات می‌کند و با اهل آخرت همنشین می‌گردد، پس چه نیکو است که بر خدا که وارد میشود و پاکان را که ملاقات می‌کند و آنان با او تماس میگیرند و او با ایشان تماس حاصل می‌کند، با طهارت و پاک باشد تا مورد درخواست رحمت و شفاعت واقع شود.
علّت دیگر آن‌که آن منی‌ای (نطفه)که از آن آفریده شده و در هنگام مرگ از بدن او خارج میشود و جنب می‌گردد، پس غسل براى آن است.
اما علّت غسل مسّ میّت طاهر شدن غسل دهنده است از آنچه بدو رسیده از چرک و پلیدی‌هاى میت؛ چرا که شخصی که از دنیا رفت و روح از او مفارقت نمود، بیشتر آفت‌ها در پیکر او باقى می‌ماند؛ لذا باید پس از تماسّ با او، خود را تطهیر کرد و او را نیز تطهیر نمود».[4]
دلایلی که در روایت فوق بیان شد، می‌تواند دلیل نجاست میت نیز بشمار آید.
در مورد علت این حکم، ابتدا باید در نظر داشت که این حکم نجاست مربوط به جسم و بدن است؛ اما روح و جان انسان که اساس انسانیت انسان است، مشمول این حکم نیست؛ بنابراین عبارت پرسش باید تغییر کند و بجای عبارت؛ چرا انسان بعد از مرگ نجس است؟ باید پرسید؛ چرا بدن انسان بعد از مرگ نجس است؟
علت نجس بودن بدن انسان بعد مرگ این است که از نظر مباحث فقهی، بدن انسان بعد از مرگ، مردار به شمار می‌آید؛ و از نظر فقهی مردار یکی از نجاسات است.[2]
علاوه بر این، در روایاتی که بیان می‌کند بدن میت باید به غسل‌های سه‌گانه غسل داده شود،[3] شاید بتوان دلیل نجاست میت را نیز به دست آورد.
اما به هر حال از نظر از فلسفه احکام هر چند درک و شناخت فلسفه احکام کار بسیار مشکلی است، بلکه باید گفت فراتر از آگاهی و اندیشه انسان‌های عادی است؛ از این‌رو در این‌گونه موارد باید به سراغ علوم وحیانی و فرا طبیعی رفت.
در خصوص نجاست بدن انسان پس از مرگ نیز هر چند در روایتی مستقل علت آن بیان نشده است؛ اما همان‌گونه که اشاره شد، در مورد علت لزوم غسل میت و مس میت روایاتی وجود دارد که شاید بتوان علت نجس شدن بدن میت را نیز از آنها به دست آورد.
توضیح این‌که در پاره‌ای از روایات چنین آمده است:
«علّت غسل میّت این است که او را غسل دهند تا پاکیزه شود و از آلودگی‌ها (و میکروب‌ها) و امراضى که داشته و آنچه به او رسیده است از انواع ناخوشی‌ها پاک گردد؛ زیرا او با فرشتگان ملاقات می‌کند و با اهل آخرت همنشین می‌گردد، پس چه نیکو است که بر خدا که وارد میشود و پاکان را که ملاقات می‌کند و آنان با او تماس میگیرند و او با ایشان تماس حاصل می‌کند، با طهارت و پاک باشد تا مورد درخواست رحمت و شفاعت واقع شود.
علّت دیگر آن‌که آن منی‌ای (نطفه)که از آن آفریده شده و در هنگام مرگ از بدن او خارج میشود و جنب می‌گردد، پس غسل براى آن است.
اما علّت غسل مسّ میّت طاهر شدن غسل دهنده است از آنچه بدو رسیده از چرک و پلیدی‌هاى میت؛ چرا که شخصی که از دنیا رفت و روح از او مفارقت نمود، بیشتر آفت‌ها در پیکر او باقى می‌ماند؛ لذا باید پس از تماسّ با او، خود را تطهیر کرد و او را نیز تطهیر نمود».[4]
دلایلی که در روایت فوق بیان شد، می‌تواند دلیل نجاست میت نیز بشمار آید.
[1]. امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج1، ص 313 به بعد، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق.
[2]. همان، ص 67 و 69.
[3]. شیخ حر عاملى، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة، ج 2، ص 477 به بعد، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، چاپ اول، 1409ق.
[4]. «وَ عِلَّةُ غُسْلِ الْمَیِّتِ أَنَّهُ یُغَسَّلُ لِأَنَّهُ یُطَهَّرُ وَ یُنَظَّفُ مِنْ أَدْنَاسِ أَمْرَاضِهِ وَ مَا أَصَابَهُ مِنْ صُنُوفِ عِلَلِهِ لِأَنَّهُ یَلْقَى الْمَلَائِکَةَ وَ یُبَاشِرُ أَهْلَ الْآخِرَةِ فَیُسْتَحَبُّ إِذَا وَرَدَ عَلَى اللَّهِ وَ لَقِیَ أَهْلَ الطَّهَارَةِ وَ یُمَاسُّونَهُ وَ یُمَاسُّهُمْ أَنْ یَکُونَ طَاهِراً نَظِیفاً مُوَجَّهاً بِهِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لِیُطْلَبَ بِهِ وَ یُشَفَّعَ لَهُ وَ عِلَّةٌ أُخْرَى أَنَّهُ یَخْرُجُ مِنْهُ الْمَنِیُّ الَّذِی مِنْهُ خُلِقَ فَیُجْنِبُ فَیَکُونُ غُسْلُهُ لَهُ وَ عِلَّةُ اغْتِسَالِ مَنْ غَسَلَهُ أَوْ مَسَّهُ فَطَهَارَةً لِمَا أَصَابَهُ مِنْ نَضْحِ الْمَیِّتِ لِأَنَّ الْمَیِّتَ إِذَا خَرَجَتِ الرُّوحُ مِنْهُ بَقِیَ أَکْثَرُ آفَتِهِ فَلِذَلِکَ یُتَطَهَّرُ مِنْهُ وَ یُطَهَّر». ابن بابویه، محمد بن على، عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج 2، ص 89، تهران، نشر جهان، چاپ اول، 1378ق. ابن بابویه، محمد بن على، من لا یحضره الفقیه،ج 1، ص 138، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ دوم، 1413ق. ابن بابویه، محمد بن على، علل الشرائع، ج 1، ص 268، قم، کتاب فروشى داورى، چاپ اول، 1385ش، 1966م.