کلام قرآن در مورد خلقت انسان دارای تعبیرات گوناگونی است که نشان میدهد آفرینش انسان دارای مراحل متعددی بوده است که بدین قرار است:[1]
- خلقت از خاک: «ای مردم! اگر از روز رستاخیز در تردید هستید ما شما را از خاک... آفریدیم».[2]
- خاک با آب آمیخته شده و به صورت گل درآمده: «او است که شما را از گل آفرید».[3]
- گل بدبو و لجن: «پروردگارت به فرشتگان گفت: میخواهم بشری از گل خشک، از لجن بویناک بیافرینم».[4]
- ایجاد حالت چسبندگی در آن: «ما آنها را از گلی چسبنده آفریدیم».[5]
- به صورت خشکیده درآمده است: «آدمی را از گل خشک شدهای مانند سفال بیافرید».[6]
با این بیان، مشخص میشود که منظور از خلقت انسان از گل سیاه، بیان مرحلهای از خلقت انسان است؛ یعنی، ابتدا مقداری خاک جمعآوری میشود، - البته در هیچ آیهای از قرآن نیامده است که خاک اولیه رنگش سیاه بود، بلکه در آیات قرآن به طور مطلق آفرینش از خاک آمده و معلوم نمیکند چه خاکی بود.- سپس مقداری آب به آن اضافه میشود و تبدیل به گل میشود و طبیعی است وقتی گل مدتی در جایی بماند، و لو اینکه از خاک سفید باشد، رنگ و بوی آن تغییر میکند و رنگش تیره گشته و بوی نامطبوعی پیدا میکند. سپس آرام آرام خشک شده و ابتدا حالت چسبندگی به خود گرفته و سپس کاملا خشک شده و شبیه سفال میشود.
پس آیه هیچ دلالتی ندارد که حضرت آدم(ع) سیاه پوست بود. اگر به طور فرض خلقت حضرت آدم(ع) از خاک سیاه بود، چگونه میتوان استنباط کرد که حضرت آدم(ع) سیاه پوست بود؛ چرا که برای تبدیل یک مشت خاک سیاه به انسان، میلیاردها تغییر و تحول در او رخ میدهد. و از کجا معلوم است که در میان این تغییرات، رنگ سیاه آن ثابت و برقرار مانده و تغییر نکرده است؟
در نتیجه، از آیات قرآن نمیتوان استنباط کرد که رنگ پوست حضرت آدم(ع) سیاه بود. برای شناخت رنگ پوست ایشان باید کارهای کارشناسی و تخصصی در علوم مربوطه صورت گیرد و توضیح داده شود که چگونه رنگهای متفاوت سیاه و سفید و سرخ و... از رنگ خاصی که حضرت آدم(ع) داشته به وجود آمده است.
[1]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 23، ص 118، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.
[2]. حج، 5.
[3]. آنعام 2.
[4]. حجر، 25.
[5]. صافات، 11.
[6]. الرحمن، 14.