کد سایت
fa60011
کد بایگانی
73770
نمایه
انواع عبادات
طبقه بندی موضوعی
حدیث,روایات و دعاهای برجای مانده
خلاصه پرسش
از نظر امام علی(ع)، مردم با چه انگیزههایی خدا را عبادت میکنند؟
پرسش
با توجه به کلام امام علی(ع) در نهج البلاغه؛ چگونه عبادتی، عبادت آزادگان خواهد بود؟
پاسخ اجمالی
امام علی(ع) عبادتهای مردم را با توجه به اهداف و انگیزههای موجود در آنها، به سه نوع تقسیم میکند:
«إِنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللهَ رَغْبَةً فَتِلْکَ عِبَادَةُ التُّجَّارِ وَ إِنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللهَ رَهْبَةً فَتِلْکَ عِبَادَةُ الْعَبِیدِ وَ إِنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللهَ شُکْراً فَتِلْکَ عِبَادَةُ الْأَحْرَار».[1]
گروهی از مردم، خدا را به خاطر دستیابی به نعمتهای بهشتی میپرستند. حضرت علی(ع) این نوع عبادت را عبادت تاجران نام میگذارد؛ زیرا این افراد مانند تاجران و بازرگانان به امید دریافت سود و رسیدن به منفعت، با دیگران داد و ستد میکنند.
گروهی دیگر به خاطر ترس از عذاب جهنم و برای رهایی از سختیهای آخرت، به عبادت خدا روی میآورند. این نوع عبادت، عبادت بردگان است؛ زیرا بردگان از روی ترس و به خاطر تنبیه نشدن، دستورات صاحب خود را اطاعت کرده و از او پیروی میکنند.
اما گروهی از بندگان، خدا را برای شکرگذاری از او عبادت میکنند (یعنی او را شایسته عبادت دیده و عبادت را صرفاً به خاطر خود خدا انجام میدهند). این نوع عبادت، عبادت آزادمردان و آزادگان است. این افراد خدا را با معرفت و اخلاص عبادت میکنند، و این نوع، برترین و بهترین نوع عبادت است.[2]
ذکر این نکته بدیهی است که عبادتی که به نیت ریا و خودنمایی باشد، اساساً عبادت نیست تا در این تقسیمبندی بگنجد و این تقسیمبندی تنها در مورد عباداتی است که مقبول حق واقع میشوند اما درجات مختلفی دارند.
«إِنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللهَ رَغْبَةً فَتِلْکَ عِبَادَةُ التُّجَّارِ وَ إِنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللهَ رَهْبَةً فَتِلْکَ عِبَادَةُ الْعَبِیدِ وَ إِنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللهَ شُکْراً فَتِلْکَ عِبَادَةُ الْأَحْرَار».[1]
گروهی از مردم، خدا را به خاطر دستیابی به نعمتهای بهشتی میپرستند. حضرت علی(ع) این نوع عبادت را عبادت تاجران نام میگذارد؛ زیرا این افراد مانند تاجران و بازرگانان به امید دریافت سود و رسیدن به منفعت، با دیگران داد و ستد میکنند.
گروهی دیگر به خاطر ترس از عذاب جهنم و برای رهایی از سختیهای آخرت، به عبادت خدا روی میآورند. این نوع عبادت، عبادت بردگان است؛ زیرا بردگان از روی ترس و به خاطر تنبیه نشدن، دستورات صاحب خود را اطاعت کرده و از او پیروی میکنند.
اما گروهی از بندگان، خدا را برای شکرگذاری از او عبادت میکنند (یعنی او را شایسته عبادت دیده و عبادت را صرفاً به خاطر خود خدا انجام میدهند). این نوع عبادت، عبادت آزادمردان و آزادگان است. این افراد خدا را با معرفت و اخلاص عبادت میکنند، و این نوع، برترین و بهترین نوع عبادت است.[2]
ذکر این نکته بدیهی است که عبادتی که به نیت ریا و خودنمایی باشد، اساساً عبادت نیست تا در این تقسیمبندی بگنجد و این تقسیمبندی تنها در مورد عباداتی است که مقبول حق واقع میشوند اما درجات مختلفی دارند.
گفتنی است، آنچه در مورد عبادت تاجران و بردگان گفته شد، بدان معنا نیست که اگر فردی به شوق بهشت و یا به دلیل هراس از دوزخ به عبادت خداوند رو آورد، عبادت او اساسا مورد پذیرش نیست، بلکه همین دو نوع از عبادت هم دارای اجر و پاداش است، اما از لحاظ درجهبندی قابل مقایسه با عبادتی نیست که تنها و تنها به عشق خدا انجام میشود.