کد سایت
fa60406
کد بایگانی
74259
نمایه
جامع‌ترین حمد در قرآن
طبقه بندی موضوعی
تفسیر
خلاصه پرسش
جامع‌ترین حمد خدا در کدام آیه قرآن است؟
پرسش
جامع‌ترین تعبیر در قرآن از «حمد خدا» کدام تعبیر است؟
پاسخ اجمالی
یکی از معانی مهم قرآنی که بارها در قرآن و با عبارات مختلف ذکر شده و مورد تأکید قرار گرفته، مسئله حمد خداوند است. به طور خلاصه می‌توان گفت که حمد خداى سبحان در آغاز پنج سوره قرآن آمده است:
1. سوره حمد: در این سوره خداوند با وصف این‌که پروردگار عالمیان است، مورد ستایش قرار گرفته است.[1]
2. سوره انعام: در این سوره، با عنوان خالق آسمان‌ها و زمین و جعل کننده تاریکی‌ها و نور، حمد شده است.[2]
3. سوره کهف: خداوند در این آیه، به عنوان نازل کنند کتاب آسمانی بر پیامبر اسلام(ص)، ستوده شده است.[3]
4. سوره سبأ: در این سوره خداوند مالک آنچه که در آسمان و آنچه که در زمین است مدح شده است.[4]
5. سوره فاطر: خدایی که آفریننده آسمان‌ها و زمین است و کسی است که فرشتگان را پیام‌رسان خود قرار داده است.[5]
و نیز تعداد بسیاری از آیات دیگر قرآن نیز ناظر به حمد خدا به همراه توصیفات گوناگونی از حضرت حق می‌باشند.
با مقایسه این معانی و توصیفات؛ برخی از مفسران معاصر گفته‌اند: جامع‌ترین حمد در بین آیات مختلف قرآن، آیه دوم سوره حمد؛ یعنی عبارت «الْحَمْدُ للهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ» است؛ زیرا عبارت «العالمین» شامل همه عالم خلقت، اعم از آسمان‌ها و زمین و عالم مجردات و مادیات و عالم تشریع و تدوین می‌شود.[6]
1. سوره حمد: در این سوره خداوند با وصف این‌که پروردگار عالمیان است، مورد ستایش قرار گرفته است.[1]
2. سوره انعام: در این سوره، با عنوان خالق آسمان‌ها و زمین و جعل کننده تاریکی‌ها و نور، حمد شده است.[2]
3. سوره کهف: خداوند در این آیه، به عنوان نازل کنند کتاب آسمانی بر پیامبر اسلام(ص)، ستوده شده است.[3]
4. سوره سبأ: در این سوره خداوند مالک آنچه که در آسمان و آنچه که در زمین است مدح شده است.[4]
5. سوره فاطر: خدایی که آفریننده آسمان‌ها و زمین است و کسی است که فرشتگان را پیام‌رسان خود قرار داده است.[5]
و نیز تعداد بسیاری از آیات دیگر قرآن نیز ناظر به حمد خدا به همراه توصیفات گوناگونی از حضرت حق می‌باشند.
با مقایسه این معانی و توصیفات؛ برخی از مفسران معاصر گفته‌اند: جامع‌ترین حمد در بین آیات مختلف قرآن، آیه دوم سوره حمد؛ یعنی عبارت «الْحَمْدُ للهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ» است؛ زیرا عبارت «العالمین» شامل همه عالم خلقت، اعم از آسمان‌ها و زمین و عالم مجردات و مادیات و عالم تشریع و تدوین می‌شود.[6]
[1]. «الْحَمْدُ للهِ رَبِّ الْعَلَمِینَ».
[2]. «الحْمْدُ للهِ الَّذِى خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ وَ جَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَ النُّورِ».
[3]. «الحْمْدُ للهِ الَّذِى أَنزَلَ عَلىَ عَبْدِهِ الْکِتَابَ».
[4]. «الحَمْدُ للهِ الَّذِى لَهُ مَا فىِ السَّمَاوَاتِ وَ مَا فىِ الْأَرْضِ وَ لَهُ الحَمْدُ فىِ الآخِرَةِ».
[5]. «الحَمْدُ للهِ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ جَاعِلِ الْمَلَئکَةِ رُسُلاً».
[6]. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، محقق: اسلامی، علی، ج 1، ص 336، قم، مرکز نشر اسراء، چاپ هشتم، 1388ش. البته این تعریف شامل آیات دیگری که عبارت «الحمد لله رب العالمین» در آنها وجود دارد نیز خواهد شد.