یکی از موارد تیمم نداشتن فرصت براى وضو یا غسل است.
1. هر گاه وقت به قدرى تنگ باشد که اگر وضو بگیرد، یا غسل کند تمام نماز یا مقدارى از آن بعد از وقت خوانده مىشود، باید تیمّم کند.[1]
2. اگر عمداً نماز را به قدرى تأخیر بیندازد که وقت وضو یا غسل نداشته باشد، معصیت کرده، ولى نماز او با تیمّم صحیح است، اگر چه احتیاط مستحبّ آن است که قضاى آن نماز را بخواند.
3. کسى که شک دارد که اگر وضو بگیرد، یا غسل کند وقت براى نماز او مىماند یا نه، باید تیمّم کند. [2]
بنابراین، در این موارد تیمم مکفی است، و نماز خوانده شده قضا ندارد، اما برای نماز بعدی در صورت وجود آب مکفی نخواهد بود. و باید غسل یا وضو انجام داد. البته به نظر امام خمینی (ره) اگر این تأخیر عمدی باشد، احتیاط مستحبّ آن است که قضاى آن نماز را بخواند. لازم به ذکر است که اگر این موضوع قبل از اذان صبح در ماه رمضان به سبب جنابت باشد، تیمم فقط مکفی برای صحت روزه است، ولی برای نماز وظیفه اش غسل است.[3]
[1] آیت الله بهجت: تمام نماز بعد از وقت خوانده مىشود، باید تیمّم کند. و در صورتى که اگر وضو بگیرد یک رکعت از نماز را در وقت مىخواند و بقیه را خارج وقت، ولى اگر تیمّم کند تمام نماز را در وقت مىخواند، مىتواند بنابر اظهر هر کدام را خواست انجام دهد، ولى احتیاط مستحبّ در تیمّم و خواندن تمام نماز در وقت است. و اگر با تیمّم هم تمام نماز را نمىتواند در وقت بخواند، باید بنابر احوط بلکه اقرب وضو بگیرد و یک رکعت نماز را در وقت با وضو بخواند.
[2] توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج1، ص 377-378، م 678- 680.
[3] امام خمینی، تحریر الوسیلة، ج 1، ص 283.