در مورد این پرسش اگر بخواهیم از دیدگاه رجال شیعه آنرا مورد بررسی قرار دهیم، تنها سندی سند صحیح است که تمام راویان آن علاوه بر شیعه بودن دارای ویژگیهای دیگری نیز باشند؛[1] از اینرو، بر اساس مبانی رجالی شیعه، روایات موجود در کتب اهلسنت را نمیتوان دارای سند صحیح دانست؛ همانطور که عکس آن هم، اینگونه است و اهلسنت نیز، همینکه در سند یک روایت، نامی از یک شیعه و یا فردی متمایل به تشیع مشاهده کنند، آنرا دلیل بر ضعف حدیث میدانند.[2]
البته نزد محدّثان شیعه، ممکن است سند حدیثی، دارای راویانی از اهلسنت باشد، ولی به جهت اینکه آن راوی ثقه و مورد اعتماد است، حدیث پذیرفته شود، که به آن حدیث، «حدیث موثق» گفته میشود.[3]
همچنین به این نکته نیز باید توجه داشت که نداشتن سند صحیح، لزوماً نشانگر آن نیست که خود روایت هم صحیح و قابل پذیرش نباشد؛ زیرا ممکن است محتوای روایاتی از اهلسنت - مانند برخی روایات اخلاقی - منطبق با قرآن بوده و یا آنکه لفظ و یا محتوای آن به صورت اجمالی با روایات صحیح شیعه مطابقت داشته باشد؛ چرا که شیعه و اهلسنت در بسیاری از احادیث اعتقادی، تاریخی و...، دارای روایاتی مشترک هستند؛ که در ذیل به برخی از آنها اشاره میگردد:
- فضائل امام علی(ع)؛ در مورد فضائل و مناقب امام علی(ع) در جوامع روایی اهلسنت مطالب متعددی بیان شده است.[4]
- اهلبیت(ع)؛ نقل فضائل و مناقب اهلبیت(ع) و جایگاه آنحضرات نیز در جوامع روایی اهلسنت - مانند منابع شیعی - از جایگاه ویژهای برخوردار است.[5]
- امام مهدی(ع)؛ بین دو مذهب تشیع و تسنن مشترکاتی در رابطه با امام مهدی(ع) وجود دارد.[6]
- حدیث ثقلین؛ این حدیث شریف از جمله روایاتی است که بیش از دویست نفر از علمای اهلسنت در حدود پانصد کتاب از تألیفاتشان آنرا نقل کردهاند.[7]
- شفاعت و توسل؛ علاوه بر منابع شیعی، در منابع روایی معتبر اهلسنت نیز روایاتی که دلالت بر جواز توسل و شفاعت است دیده میشود.[8]
- گریه بر اموات؛ روایات فراوانی از منابع اهلسنت وجود دارد که جواز عزاداری و گریه بر مردگان از آنها برداشت میشود.[9]
و ...
[1]. جهت آگاهی بیشتر در این زمینه میتوانید به نمایههای زیر در همین سایت مراجعه نمایید:
«تشخیص و تمییز احادیث صحیح»، 1937؛ « اعتماد به احادیث»، 3125؛ «طریقه مشخص شدن وثاقت افراد برای عالمان رجالی»، 97190؛ «روند مطالعات حدیثی و رجالی»، 39958؛ «معنای جرح و تعدیل»، 94061.
[2]. در این زمینه میتوانید، کتابهای رجالی اهلسنت؛ مانند لسان المیزان، تهذیب الکمال و ... را مشاهده فرمایید.
[3]. ر. ک: 78388 (حدیث موثّق و شرط حجیت آن).
[4]. ر. ک: «عبادت بودن یاد نام علی(ع)»، 106641؛ «دعای پیامبر(ص)؛ خدایا! مرا نمیران تا علی را ببینم»، 56064؛ «ضربت خوردن و شهادت علی(ع) به نقل از منابع اهلسنت»، 99168؛ «مصحف امام علی (ع)»، 4687.
[5]. ر. ک: «حدیثی از مقام حب اهل بیت در منابع اهل سنت»، 38332؛ امامان شیعه در منابع حدیثی اهل سنت – 7106 (سایت: 7326).
[6]. ر. ک: «دیدگاه اهل سنت درباره حضرت مهدی و تفاوتهای آن با نگاه شیعه»، 1425؛ «روایات مهدوى در منابع حدیثی اهل سنت»، 64958؛ «علایم ظهور در منابع شیعه و اهل سنت»، 8344؛ تفاوت ها و اشتراکات شیعه و اهل سنت در مسئلۀ مهدویت، 1425 (سایت: 1708).
[7]. ر. ک: «الفاظ حدیث ثقلین در منابع اهل سنت و شیعه»، 17344؛ صحیح بخاری و حدیث ثقلین – 6921 (سایت: 7359).
[8]. ر. ک: «توسل و شفاعت از نگاه اهل سنت»، 4889؛ «اعتقاد اهل سنت به توسل قبل از ابن تیمیه»، 2143.