کد سایت
fa75406
کد بایگانی
67598
نمایه
نکوهش از تلاش نکردن برای کسب روزی
طبقه بندی موضوعی
اهل بیت و یاران,توکل
خلاصه پرسش
آیا امام علی(ع) و امام صادق(ع)، افرادی که در خانه و یا مسجد اقامت گزیده و به دنبال رزق و روزی نمی‌روند را از متوکلان به شمار نیاورده، بلکه آنان را به سگ تشبیه می‌کنند؟
پرسش
آیا این خبر صحت دارد که شخصی خدمت امام صادق(ع) رسید؛ حضرت احوال برادر او را پرسید، و او گفت در مسجد مشغول عبادت است .... اگر چیزی برسد می‌خورد و اگر نه صبر می‌کند. حضرت(ع) فرمود سگ‌های منطقه ما هم این‌چنین هستند؟
پاسخ اجمالی
در روایات و تعالیم دینی، کسانی که به دنبال به دست‌آوردن روزی نرفته و چشمانشان را تنها به دست دیگران می‌دوزند، شدیداً مورد سرزنش قرار گرفته‌اند،[1] مانند این‌که:
روزی امام علی(ع) از کنار عده‌ای عبور می‌کرد که در کمال صحت و سلامت اما در گوشه‌ای از مسجد اقامت گزیده بودند! امام(ع) به آنان به فرمود: شما چه کسانی هستید؟ گفتند: ما افرادی هستیم که توکل بر خدا کرده‌ایم! امام(ع) فرمود: بلکه شما سربار جامعه هستید. اگر ادعای توکل دارید، نشانه‌اش چیست؟! گفتند: اگر چیزی یافتیم، می‌خوریم و اگر نیافتیم، صبر و تحمّل می‌کنیم. امام(ع) فرمود: (این که چیز مهمی نیست) سگ‌های منطقه ما نیز همین روش را در پیش می‌گیرند! آنان عرضه داشتند: شما توصیه می‌کنید چه رفتاری داشته باشیم؟ امام(ع) فرمودند: همانگونه که ما رفتار می‌کنیم. (برای روزی تلاش می‌کنیم) اگر چیزی یافتیم، آن را به دیگران نیز می‌بخشیم و اگر چیزی دست نیافتیم، باز هم شکر خدا را می‌کنیم.[2]
البته این روایت در برخی از کتاب‌های اهل‌سنت با کمی تغییر در مورد افرادی که از شهر بلخ به نزد ابویزید بسطامی آمدند وجود دارد. ابویزید هم در جواب آنها گفت ما زمانی که مالی نداشته باشیم، صبر می‌کنیم و زمانی که مالی داشته باشیم، ایثار می‌کنیم.[3]
با جست‌وجوی انجام شده، چنین روایتی از امام صادق(ع) در منابع مشاهده نشد.
روزی امام علی(ع) از کنار عده‌ای عبور می‌کرد که در کمال صحت و سلامت اما در گوشه‌ای از مسجد اقامت گزیده بودند! امام(ع) به آنان به فرمود: شما چه کسانی هستید؟ گفتند: ما افرادی هستیم که توکل بر خدا کرده‌ایم! امام(ع) فرمود: بلکه شما سربار جامعه هستید. اگر ادعای توکل دارید، نشانه‌اش چیست؟! گفتند: اگر چیزی یافتیم، می‌خوریم و اگر نیافتیم، صبر و تحمّل می‌کنیم. امام(ع) فرمود: (این که چیز مهمی نیست) سگ‌های منطقه ما نیز همین روش را در پیش می‌گیرند! آنان عرضه داشتند: شما توصیه می‌کنید چه رفتاری داشته باشیم؟ امام(ع) فرمودند: همانگونه که ما رفتار می‌کنیم. (برای روزی تلاش می‌کنیم) اگر چیزی یافتیم، آن را به دیگران نیز می‌بخشیم و اگر چیزی دست نیافتیم، باز هم شکر خدا را می‌کنیم.[2]
البته این روایت در برخی از کتاب‌های اهل‌سنت با کمی تغییر در مورد افرادی که از شهر بلخ به نزد ابویزید بسطامی آمدند وجود دارد. ابویزید هم در جواب آنها گفت ما زمانی که مالی نداشته باشیم، صبر می‌کنیم و زمانی که مالی داشته باشیم، ایثار می‌کنیم.[3]
با جست‌وجوی انجام شده، چنین روایتی از امام صادق(ع) در منابع مشاهده نشد.
[1]. «مقدر بودن روزی»، 3783؛ «معنای جمود و خمود»، 69793؛ «مقام تفویض+مقام تسلیم+مقام توکل+مقام رضا»، 34560.
[2]. روض الجنان و روح الجنان فى تفسیرالقرآن، ج 2، ص 323؛ ج 19، ص 126؛ محدث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 11، ص 220، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1408ق.
[3]. ثعلبی نیشابوری، ابو اسحاق احمد بن ابراهیم، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، ج 9، ص 279، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ اول، 1422ق؛ ابن عطیه اندلسی، عبدالحق بن غالب، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق، عبدالشافی محمد، عبدالسلام، ج 5، ص 287 - 288، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ اول، 1422ق.