تقیه یکی از راههای حفظ دین و یک امر عقلانی است که مورد تأیید قرآن و احادیث است و از نظر شیعه و سنی پذیرفته شده است. قرآن تقیه کردن عمار یاسر در مقابل مشرکان را بیان و مورد تأیید قرار داده است، همچنین از تقیه مؤمن آل فرعون با عظمت یاد می کند چرا که اگر او ایمان خود را اظهار مىکرد مسلماً کشته مىشد و رسالتش بر زمین می ماند. امام صادق (ع)فرمود: تقیه آئین من و آئین پدران من است، کسى که تقیه ندارد دین ندارد، تقیه سپر نیرومند پروردگار در زمین است.[1]
از انواع تقیه، تقیه واجب و حرام است[2]، تقیه واجب آن است که بر ترک آن ضرری مانند قتل یا اتلاف مال مترتب باشد و تقیه حرام آن است که شخص مضطر به قتل نفس باشد که بر طبق روایات در قتل نفس، تقیه نیست.[3]
و همچنین گاهی مصلحت مترتب بر ترک تقیه اقوا از ضرر مترتب بر عدم تقیه است.مانند عالمی که دارای جایگاه اجتماعی در میان مردم است به گونه ای که شرب خمر وی از روی تقیه، موجب کشانده شدن مردم به این کار و احیاناً تردید در اصل مذهب می شود.[4]
بنابراین اگر ترک نماز جماعت تراویح، برای شخص و یا دیگر شیعیان و وابستگان، مشکلات جانی یا مالی ایجاد می کند، انسان در انجام آن مجاز است.بله گاهی ضرر کم و قابل اغماضی در ترک تقیه موجود است که تقیه در این موارد جایز نیست.[5]
در خصوص سؤال مذکور از دفاتر مراجع عظام استفتاء نمودیم که این پاسخ ها دریافت شد:
دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):
جایز نیست.
دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
جایز نیست مگر مقتضای تقیه باشد و امتناع امکان پذیر نباشد.
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
در حالت تقیّه مانعی ندارد.
پاسخ حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است:
در صورتی که رد این در خواست منافات با تقیه داشته باشد، آن را بپذیرد و در هر دو رکعت از نماز، قصد نماز مستحبی، و نه نماز تراویح، نماید.
برای آگاهی بیشتر به نمایه زیر مراجعه شود:
نمایه: دلایل تقیه کردن ائمه (ع)، سؤال شماره 1779 (سایت: 2132).