کد سایت
fa79661
کد بایگانی
97297
نمایه
دلیل بخشیدن مدت در ازدواج موقت
طبقه بندی موضوعی
پایان و تمدید ازدواج موقت
خلاصه پرسش
مستند فقهی «امکان بخشش مدت از سوی شوهر» در «ازدواج موقت» چیست؟
پرسش
از نظر فقهی دلیل مشروعیت بخشیدن مدت در ازدواج موقت چیست؟ آیا در این مورد روایت وجود دارد یا علت فقط اجماع فقها می‌باشد؟
پاسخ اجمالی
در منابع فقهی، برای بخشیدن مدت در ازدواج موقت از سوی شوهر، به دو دلیل استناد شده است:
الف. از ابتدای پیدایش دانش فقه، فقها در این‌باره اختلاف نظر ندارند.[1]
ب. روایاتی موجود است که ناظر به بخشش مدت در ازدواج موقت است:
1. «وَ لَیْسَ عَلَیْهَا مِنْهُ عِدَّةٌ إِذَا عَزَمَ عَلَى أَنْ یَزِیدَ فِی الْمُدَّةِ وَ الْأَجَلِ وَ الْمَهْرِ إِنَّمَا الْعِدَّةُ عَلَیْهَا لِغَیْرِهِ إِلَّا أَنْ یَهَبَ لَهَا مَا بَقِیَ مِنْ أَجَلِهِ عَلَیْهَا»
امام رضا(ع) فرمود: « ... مگر آنکه مرد، باقیمانده مدت ازدواج موقت را ببخشد».[2]
2. «رَوَى عَلِیُّ بْنُ رِئَابٍ قَالَ: کَتَبْتُ إِلَیْهِ أَسْأَلُهُ عَنْ رَجُلٍ تَمَتَّعَ بِامْرَأَةٍ ثُمَّ وَهَبَ لَهَا أَیَّامَهَا قَبْلَ أَنْ یُفْضِیَ إِلَیْهَا أَوْ وَهَبَ لَهَا أَیَّامَهَا بَعْدَ مَا أَفْضَى إِلَیْهَا هَلْ لَهُ أَنْ یَرْجِعَ فِیمَا وَهَبَ لَهَا مِنْ ذَلِکَ فَوَقَّعَ ع لَا یَرْجِعُ»
علىّ بن رئاب گوید: به امام کاظم(ع) نامه‌ای نگاشته و از حضرتشان در مورد مردی پرسیدم که با زنی ازدواج موقت کرده و سپس قبل و یا بعد از همبستری، باقیمانده مدت تعیین شده در عقد را بخشیده است. آیا او می‌تواند این بخشش را پس بگیرد(یعنی به ازدواج موقت با او تا انتهای مدت معین شده در عقد، ادامه دهد)؟! ایشان پاسخ داد: «این [بخشش] قابل پس‌گرفتن نیست».[3]
الف. از ابتدای پیدایش دانش فقه، فقها در این‌باره اختلاف نظر ندارند.[1]
ب. روایاتی موجود است که ناظر به بخشش مدت در ازدواج موقت است:
1. «وَ لَیْسَ عَلَیْهَا مِنْهُ عِدَّةٌ إِذَا عَزَمَ عَلَى أَنْ یَزِیدَ فِی الْمُدَّةِ وَ الْأَجَلِ وَ الْمَهْرِ إِنَّمَا الْعِدَّةُ عَلَیْهَا لِغَیْرِهِ إِلَّا أَنْ یَهَبَ لَهَا مَا بَقِیَ مِنْ أَجَلِهِ عَلَیْهَا»
امام رضا(ع) فرمود: « ... مگر آنکه مرد، باقیمانده مدت ازدواج موقت را ببخشد».[2]
2. «رَوَى عَلِیُّ بْنُ رِئَابٍ قَالَ: کَتَبْتُ إِلَیْهِ أَسْأَلُهُ عَنْ رَجُلٍ تَمَتَّعَ بِامْرَأَةٍ ثُمَّ وَهَبَ لَهَا أَیَّامَهَا قَبْلَ أَنْ یُفْضِیَ إِلَیْهَا أَوْ وَهَبَ لَهَا أَیَّامَهَا بَعْدَ مَا أَفْضَى إِلَیْهَا هَلْ لَهُ أَنْ یَرْجِعَ فِیمَا وَهَبَ لَهَا مِنْ ذَلِکَ فَوَقَّعَ ع لَا یَرْجِعُ»
علىّ بن رئاب گوید: به امام کاظم(ع) نامه‌ای نگاشته و از حضرتشان در مورد مردی پرسیدم که با زنی ازدواج موقت کرده و سپس قبل و یا بعد از همبستری، باقیمانده مدت تعیین شده در عقد را بخشیده است. آیا او می‌تواند این بخشش را پس بگیرد(یعنی به ازدواج موقت با او تا انتهای مدت معین شده در عقد، ادامه دهد)؟! ایشان پاسخ داد: «این [بخشش] قابل پس‌گرفتن نیست».[3]
[1]. نک: نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج 30، ص 188، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، 1404ق؛ مغنیه، محمد جواد، فقه الإمام الصادق (ع)، ج 5، ص 240، قم، انصاریان، چاپ دوم، 1421ق.
[2]. الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا(ع)، ص 233، مشهد، مؤسسة آل البیت(ع)، چاپ اول، 1406ق؛ محدث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 14، ص 467، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1408ق.
[3]. صدوق، محمد بن على، من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 460، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق؛ همچنین نک: موسوى عاملى، محمد بن على، نهایة المرام فی شرح مختصر شرائع الإسلام، ج 1، ص 232، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ اول، 1411ق؛ محدث بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، ج 24، ص 161، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1405ق؛ مکارم شیرازی، ناصر، کتاب النکاح، ج 5، ص 65، قم، مدرسه امام على بن ابى طالب(ع)، چاپ اول، 1424ق.