اسلام شخصیت و آبروی افراد بویژه آبروی مسلمان و مؤمن را بسیار با ارزش می داند. از امام کاظم (ع) نقل شده است که روزی آن حضرت در مقابل کعبه ایستاد و خطاب به کعبه فرمود : "ای کعبه چقدر حق تو والاست اما قسم به خدا حق مؤمن از حق تو بالاتر است.[1]
از طرف دیگر اسلام فحاشی و ناسزاگویی را یکی از صفات زشت و ناپسند می داند. پیامبر اکرم (ص) فرمود: "خداوند بهشت را بر افراد فحاش و بد زبان و کم حیایی که نسبت به حرف زدن خود بی مبالات هستند حرام کرده است ...." [2]
خصوصا این که بسیاری از نسبت هایی که در کلمات فحش بر زبان افراد جاری می شود نسبت دروغ و تهمت است .
قرآن در تقبیح بد زبانی می فرماید: "خداوند دوست ندارد کسى با سخنان خود، بدی هاى (دیگران) را اظهار کند مگر آن کس که مورد ستم واقع شده باشد. " [3]
زیرا همانگونه که خداوند" ستار العیوب" است دوست ندارد که افراد بشر پردهدرى کنند و عیوب مردم را فاش سازند و آبروى آنها را ببرند- بعلاوه می دانیم هر انسانى معمولا نقاط ضعف پنهانى دارد که اگر بنا شود این عیوب اظهار گردد یک روح بدبینى عجیب بر سراسر جامعه سایه مىافکند، و همکارى آنها را با یکدیگر مشکل می سازد، بنا بر این بخاطر استحکام پیوندهاى اجتماعى و هم بخاطر رعایت جهات انسانى، لازم است بدون در نظر گرفتن یک هدف صحیح پردهدرى نشود.[4] بنا بر این آیه تنها در یک مورد اجازه داده شده که بدی های دیگران در جامعه بیان شود و آن درمورد افرادی است که مورد ظلم واقع شده اند چنین افرادی می توانند بدی ها و عیوب فرد ظالم را بیان کنند و دیگران را از آن آگاه نمایند.
بنا بر این هیچ کس نباید به محض کوچکترین و کمترین اختلاف و ناراحتی با فرد یا افرادی، به آنان توهین کند و یا عیب های آنان را برملا نماید بلکه باید سعی کند بدی ها و عیب های آنها را با مهربانی و دلسوزی برطرف سازد و آنان را هدایت کند. مخصوصاً در باره اقوام و نزدیکانی که قصد داریم سال ها با آنان زندگی کنیم. همیشه باید توجه داشته باشیم زخم زبان بسیار دردناک است و اثر طولانی مدت در روحیه انسان باقی می گذارد. بر این اساس اگر چنین عملی از انسان سر بزند باید در اولین فرصت از او عذر خواهی کند و این توهین را جبران نماید.
از طرف دیگر کسی که مورد ظلم و بدگویی دیگران واقع می شود باید با بزرگواری و سعه صدر این توهین آنان را فراموش کند و از هر گونه کینه توزی و مقابله به مثل خودداری کند، بویژه اگر از طرف افراد نزدیک به خود مثل پدر و مادر و مادر همسر و ... که مسلماً حق زیادی بر گردن انسان دارند مورد توهین واقع شود. پس باید به طور کلی فراموش کند و بداند که خداوند این گذشت هارا بدون پاداش نمی گذارد.
برای آگاهی بیشتر به سؤال 5309 (سایت: 5597)، نمایه: مبارزه با اهانت به آبروی افراد مراجعه فرمائید.
[1]. مستدرکالوسائل ج : 9 ص : 344، حدیث 11039- 9- فِقْهُ الرِّضَا، ع أَرْوِی عَنِ الْعَالِمِ ع أَنَّهُ وَقَفَ حِیَالَ الْکَعْبَةِ ثُمَّ قَالَ مَا أَعْظَمَ حَقَّکِ یَا کَعْبَةُ وَ اللَّهِ إِنَّ حَقَّ الْمُؤْمِنِ لَأَعْظَمُ مِنْ حَقِّکِ
[2] بحارالأنوار ج : 60 ص : 207،- حدیث39، الْکَافِی، بِإِسْنَادِهِ عَنْ سُلَیْمِ بْنِ قَیْسٍ عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَ الْجَنَّةَ عَلَى کُلِّ فَحَّاشٍ بَذِیٍّ قَلِیلِ الْحَیَاءِ لَا یُبَالِی مَا قَالَ وَ لَا مَا قِیلَ لَهُ فَإِنَّکَ إِنْ فَتَّشْتَهُ لَمْ تَجِدْهُ إِلَّا لِغَیَّةٍ أَوْ شِرْکِ شَیْطَانٍ قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ فِی النَّاسِ شِرْکُ شَیْطَانٍ فَقَالَ ص أَ مَا تَقْرَأُ قَوْلَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ شارِکْهُمْ فِی الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ الْخَبَرَ
[3] نساء،148 :" لا یُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلاَّ مَنْ ظُلِمَ "
[4] تفسیر نمونه، ج4، ص: 184