انسان موجودی است که از نظر قابلیت برای برخورداری از کمالات، حد و نهایت ندارد؛ و خداوند تحقق و فعلیت یافتن این کمالات را مشروط به به‌کار گیری نیروی عقل و دانش در تمام مراحل حیات و رعایت آن در جزئیات زندگی قرار داده است. کسانی که موفق به آن شوند، بخشی از نتایج و میوه آن‌را در این دنیا می‌چشند، ولی از آن‌جا که این دنیا ظرفیت و قابلیت ارائه کامل از ثمرات آن‌را ندارد؛ بهره‌‌مندی کامل آن‌را به عالم دیگری سپرده ‌است؛ زیرا قابلیت و ظرفیت آن عالم بسیار بیشتر از این دنیا است؛ نسبت این دنیا با عالم آخرت مانند نسبت رحم مادر با این دنیا است.
بنابراین بالاترین لذت‌‌های معنوی در بهشت وجود دارد؛ مثلاً چیزی که بیان کردید - یعنی لذت خلاقیت، هیجان، ابداع، اختراع، تنوع شادی و نشاط‌های جذاب- آنچه در آخرت از این نوع لذّات وجود دارد بسیار برتر و بالاتر از آن چیزی است که در این دنیا وجود دارد. بر اساس برخی روایات انسان‌های کامل در آن‌جا به درجه‌‌ای می‌رسند که صفات الهی در آنها به طور کامل تجلی و ظهور می‌کند؛ یعنی همان‌گونه که خداوند حی و قیوم است و حیات دائمی دارد، آن‌جا نیز به وصف حی و قیوم متصف می‌شوند.[1] و همان‌گونه که خداوند خلاق است و هر چه بخواهد خلق می‌کند، انسان در بهشت نیز این‌گونه است.[2]
علاوه بر این، بر اساس آیات قرآن تمام موجودات در آخرت دارای حیات و شعورند.[3] بنابراین عالم آخرت سراسر جوش، خروش، هیجان و نشاط‌های جذاب است؛ به گونه‌ای که قابل قیاس با شور و نشاط موجود در این دنیا نیست.
خلاصه این‌که بهشت نتیجه تلاش دنیا است؛ هدف را انسان در دنیا تعقیب می‌کند و نتیجه‌اش را در آخرت برداشت می‌کند. آنچه در تعالیم دینی از ویژگی‌های بهشت آمده، حداقل‌ها است که برای بشر قابل درک باشد، وگرنه رضوان الهی بالاتر از تمام نعمت‌هایی است که امروزه برای بشر قابل درک است.

---