کد سایت
fa87131
کد بایگانی
104579
نمایه
مرجع ضمیر «خزنتها» در آیه 8 سوره ملک
برچسب
جهنم|ضمیر|فوج|ضمیر مستتر|آیه 8 ملک
خلاصه پرسش
در آیه 8 سوره مبارکه ملک، ضمیر موجود در «خزنتها» به چه چیزی برمیگردد؟ آیا ممکن است به فوج برگردد؟
پرسش
در آیه 8 سوره مبارکه ملک، ضمیر «ها» در «خزنتها» به جهنم بازمیگردد یا به فوج؟
پاسخ اجمالی
خدای متعال در قرآن کریم و در توصیف حالات جهنم میفرماید: «تَکادُ تَمَیَّزُ مِنَ الْغَیْظِ کُلَّما أُلْقِیَ فیها فَوْجٌ سَأَلَهُمْ خَزَنَتُها أَ لَمْ یَأْتِکُمْ نَذیرٌ»؛[1] «نزدیک است که از شدّت خشم متلاشى شود هرگاه گروهى در آن افکنده شوند نگهبانانش از آنها میپرسند: آیا شما را [در دنیا] بیمدهندهاى نیامد».
در این آیه، ضمیر مستتر «هی» در فعل «تکاد» به واژه جهنم که در آیه 6 این سوره قرار دارد، برمیگردد؛ چرا که «جهنّم» مؤنّث مجازی است. همچنین ضمیر «ها» در عبارت «فیها» نیز به همین ترتیب میباشد. در ترکیب اضافی «خَزَنَتُها» هم ضمیر «ها» به جهنم برمیگردد. برای این دیدگاه دو دلیل میتوان ارائه کرد:
1. کلمه «فوج» مذکر است[2] و ضمیر «ها» مؤنث؛ و این در حالی است که باید بین ضمیر و مرجع آن در تذکیر و تأنیث و جمع و افراد تطابق وجود داشته باشد.
2. بررسی دیگر آیات قرآن نشانگر آن است که بهشت و جهنم دارای نگهبانانی هستند و هنگام ورود افراد، آنان را مورد خطاب قرار داده و با آنان سخن میگویند.[3] اما در هیچ آیهای از قرآن تصریحی وجود ندارد که فوجها و گروههایی که در روز قیامت محشور میشود، دارای خازن و یا خازنهایی باشند.
در این آیه، ضمیر مستتر «هی» در فعل «تکاد» به واژه جهنم که در آیه 6 این سوره قرار دارد، برمیگردد؛ چرا که «جهنّم» مؤنّث مجازی است. همچنین ضمیر «ها» در عبارت «فیها» نیز به همین ترتیب میباشد. در ترکیب اضافی «خَزَنَتُها» هم ضمیر «ها» به جهنم برمیگردد. برای این دیدگاه دو دلیل میتوان ارائه کرد:
1. کلمه «فوج» مذکر است[2] و ضمیر «ها» مؤنث؛ و این در حالی است که باید بین ضمیر و مرجع آن در تذکیر و تأنیث و جمع و افراد تطابق وجود داشته باشد.
2. بررسی دیگر آیات قرآن نشانگر آن است که بهشت و جهنم دارای نگهبانانی هستند و هنگام ورود افراد، آنان را مورد خطاب قرار داده و با آنان سخن میگویند.[3] اما در هیچ آیهای از قرآن تصریحی وجود ندارد که فوجها و گروههایی که در روز قیامت محشور میشود، دارای خازن و یا خازنهایی باشند.