در فرض سؤال، گروهی از مراجع[1] رعایت مصلحت را لازم شمرده و گروهی دیگر تنها عدم مفسده را کافی دانستهاند، اگرچه مصلحت قابل گفتنی نیز وجود نداشته باشد.
در هر حال، منظور از رعایت مصلحت فرد نابالغ، در نظر گرفتن منافع دنیوی و اخری او است؛ مثلاً، اگر با این ازدواج، امکان تحصیل و رشد علمی و معنوی او بیشتر فراهم شود، میتوان آنرا مصلحت دانست.
به هر حال در تعیین مصلحت، عامل زمان و مکان نیز بسیار مهم است و چه بسا چیزی که در گذشته به عنوان مصلحت کودک در نظر گرفته میشد، امروز به صلاح او نباشد.
ضمائم:
پاسخ دفاتر مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2]
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):
در فرض سؤال، عدم مفسده کافی است، گرچه احتیاط (مستحب) مراعات مصلحت است، و مقصود از مصلحت این است که ازدواج به نفع فرزند به لحاظ دنیا و آخرت او باشد.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
نبودن مفسده کافی است.
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی):
عدم مفسده کافی است.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
شرط است که مفسده برای طفل نداشته باشد و مراد از مصلحت یعنی منفعتی هم برای صغیر داشته باشد. و الله العالم.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
- در گذشته این اجازه به اولیاء داده میشد که حتی برای صغیر همسری انتخاب کنند و معمولاً مشکلی ایجاد نمیشد، ولی در عصر و زمان ما عملاً ثابت شده است که این ازدواجها به مصلحت دخترها و پسرها نیست و دارای مفاسدی است و با توجه به اینکه غبطه و مصلحت باید رعایت شود، این گونه ازدواجها باطل است و اعتباری ندارد. نسبت به آنچه در گذشته انجام شده اگر در آن زمان واقعاً مفسدهای نداشته و غبطه صغیر رعایت شده محکوم به صحت است. ولی در صورتی که هدف، ایجاد محرمیت باشد و جهات شرعی رعایت گردد و این عقد به نفع دختر بچه باشد اشکالی ندارد.
- منظور از مصلحت یعنی اینکه آمادگی لازم برای ازدواج را داشته باشند تا آینده آنها به مخاطره نیافتد و علاوه بر بلوغ جسمی، به درک تشکیل خانواده و رشد عقلی برای ازدواج برسد، تا موجب مفاسد و مشکلاتی در زندگی فردی و اجتماعی نگردد.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
مصلحت نیز لحاظ شود.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
در ازدواج نابالغ، علاوه بر عدم مفسده و عدم ضرر، رعایت مصلحت نابالغ از همه جهت مانند سلامت و بهداشت روان، امکان تحصیل و رشد معنوی لازم است.
[1]. آیات عظام؛ مکارم شیرازی، نوری همدانی و هادوی تهرانی.
[2]. استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنهای، سیستانی، شبیری زنجانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی و نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.