کد سایت
fa96582
کد بایگانی
112936
نمایه
درگیری لفظی امام علی(ع) با عثمان
طبقه بندی موضوعی
حدیث,امام علی ع و خلفا
خلاصه پرسش
آیا امام علی(ع) با عثمان درگیر شده بود و به وی دشنام داد، اما چند روز بعد آن دو در حالی که میخندیدند در کنار هم مشاهده شدند؟ آیا چنین رفتار متفاوتی با عصمت امام سازگار است؟
پرسش
آیا صحیح است که امام علی(ع) درگیری لفظی با عثمان داشت و به یکدیگر دشنام دادند؛ اما در روزهای بعد کنار یکدیگر در مسجد نشسته بودند و یکی به دیگری میخندید؟ بر فرض صحت این گزارش، این کار با عصمت امام منافات ندارد؟
پاسخ اجمالی
در برخی گزارشهای تاریخی موجود در منابع اهلسنت، از درگیری لفظی بین امام علی(ع) و عثمان بن عفان سخن به میان آمده است.
سعید بن مسیب گفت: روزی علی(ع) و عثمان را دیدم که چنان به هم فحش میدادند که مانند آنرا نشنیده بودم؛ و اگر آنچه را بر زبان آوردند، به کس دیگری گفته بودم به تو نیز میگفتم! سپس گفت: اما روزی دیگر آندو را دیدم که در مسجد نشسته بودند و یکی به دیگری میخندید![1]
در بررسی این گزارش میتوان گفت:
- این گزارش تنها در کتاب« الأمالی فی آثار الصحابة» آمده و کتابهای تاریخی دیگر - جز به نقل از همین کتاب – آنرا ذکر نکردهاند.
- مانند بسیاری دیگر از گزارشهای مشابه، نمیتوان با قطعیت به صحیحبودن این گزارش حکم کرد.
- پذیرفتن این گزارش نیز به عصمت امام ضربهای نمیزند؛ چرا که ممکن است امامی در مقابل چیزی که آنرا خلاف اسلام و یا نابودکننده مسلمانی میداند با خشونت رفتار کرده و سپس هنگامی که آن مشکل به صورت کامل و یا موقتا برطرف شد، برای حفظ مصلحت و وحدت مسلمانان با استفاده از اصل عقلایی «تقیه مداراتی» با دیگران با خوبی و خوشی رفتار نماید.
- خوشرویی، خوشاخلاقی و گذشتن از حق خویش، در برابر افرادی که به فحاشی و ظلم میپردازند، حد و مرزی دارد: «لا یحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلاَّ مَنْ ظُلِمَ وَ کانَ اللَّهُ سَمیعاً عَلیماً»؛[2]خدا بلند کردن صدا به بدگویی را دوست ندارد، مگر از آنکس که به او ستمی شده باشد، و خدا شنوا و دانا است.[3]
[1]. حمیری الیمانی الصنعانی، عبدالرزاق بن همام بن نافع، الأمالی فی آثار الصحابة للحافظ الصنعانی، محقق، مجدی، سید إبراهیم، ج 1، ص 70، قاهره، مکتبة القرآن، بیتا.
[2]. نساء، 148.
[3]. «نظر امامان معصوم(ع) درباره افراد ظالم، فحاش و هتاک»، 27144؛ «آموزههای دینی در برخورد با افراد هتاک»، 40206.