انسان همواره باید در جستوجوی حقیقت و دریافت علم و دانش باشد. بدیهی است اگر با صدق نیت در این راه گام بردارد و به آنچه میداند عمل کند، خدا او را به مسیر درست راهنمایی خواهد کرد. قرآن کریم در این باره میفرماید:
«وَ الَّذینَ جاهَدُوا فینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنین»؛[1] و آنها که در راه ما (با خلوص نیّت) جهاد کنند، قطعاً به راههاى خود، هدایتشان خواهیم کرد و خداوند با نیکوکاران است.
پیامبر گرامی اسلام(ص) میفرماید: «مَنْ عَمِلَ بِمَا یَعْلَمُ وَرَّثَهُ اللَّهُ عِلْمَ مَا لَمْ یَعْلَمْ»؛[2] هرکس به آنچه را که میداند عمل نماید، آنچه را که نمیداند خداوند متعال به او میآموزد.
شایان توجه است که قرآن دارای آیات محکم و روشن است؛ مانند اینکه نماز بخوانید، دروغ نگویید، غیبت نکنید و... بدیهی است عمل کردن به این آیات مانعی ندارد. اما بسیاری از آیات قرآن حاوی قوانین و دستوراتی هستند که به راحتی قابل فهم نیستند؛ لذا باید برای دریافت آنها به متخصصان علوم دینی مراجعه نمود، چنانکه قرآن میفرماید: «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُون»؛[3] اگر نمىدانید، از آگاهان بپرسید.
روشن است که فرد مسلمان نباید به مقدار دانستههایش اکتفا کند و از بقیهی احکام و دستورات شانه خالی کند، بلکه باید به دانستهها عمل کند و به دنبال فراگیری نادانستهها باشد. به بیان دیگر، عمل به دانستهها رفع تکلیف از نادانستهها نمی کند.
[1]. عنکبوت، ۶۹.
[2]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۴۰، ص ۱۲۸، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، 1403ق.
[3]. نحل، ۴۳.