«زهراء» که از القاب حضرت فاطمه(س) است، معنایش چیست و چرا حضرتشان این لقب را گرفتند؟

Question

کلمه‌ی «زهرا» یعنی چه؟ و آیا این کلمه صفت مشبهه است یا اسم تفضیل؟

SomeUser · Accepted Answer

کلمه‌ی زهرا از ریشه‌ی زهر [ 1 ] و‌ بر وزن فعلا صفت مشبهه است و مذکر ان ازهر بر وزن افعل ، [ 2 ] بر نور و زیبایی و صفا اشاره دارد. [ 3 ]  این اسم از القاب حضرت فاطمه س است ، [ 4 ] و با ان‌که در این‌گونه نام‌گذاری‌ها نیازی به ارائه دلیل نیست و هر فردی می‌تواند نام‌ها و لقب‌هایی را برای فرزندانش انتخاب کند ، و یا ان‌که در طول زمان ، متناسب با ویژگی‌های جسمی و یا روحی افراد ، القاب جدیدی برای انها در نظر گرفته شود ، اما با این وجود در برخی روایات دلایلی برای این نام‌گذاری ارائه شده است که بدون بررسی سندی و محتوایی ، تنها به ذکر برخی از انها بسنده می‌کنیم:  جابر جعفی از امام صادق‌ ع پرسید ؛ چرا حضرت فاطمه س ، زهرا نامیده می‌شود ؟ حضرت ع فرمود: زیرا خداوند او را از نور عظمت خودش افرید. هنگامى که نور وجود فاطمه س درخشید ، اسمان‌ها و زمین به نور او روشن شد و چشم‌های فرشتگان از دیدن شدت نور ایشان بسته شد و تمام انان به سجده افتاده و گفتند این نور چه خصوصیتى دارد که این قدر تابان و روشن است ؟ خداوند فرمود: این نور از نور من است که در اسمان ساکنش کردم ، ان‌را از عظمت خویش افریدم ، ان‌را از صلب پیامبرى از پیامبران که بر تمام انبیا فضیلت و برتری داده‏‌ام خارج نموده‌‏ام ، از همین نور است که پیشوایانى را که به امر من قیام می‌کنند و مردم را به طرف من هدایت می‌نمایند می‌افرینم ، این پیشوایان را پس از انقطاع وحی جانشینان خود در روى زمین قرار می‌‏دهم. [ 5 ]  عماره کندى از امام صادق ع پرسید ؛ چرا حضرت فاطمه س را زهرا نامیدند ؟ امام ع فرمود: براى این‌که هر گاه فاطمه س در محراب عبادت می‌‏ایستاد و به عبادت مشغول می‌‏شد ، نور او براى اهل اسمان می‌‏درخشید ، همان‌طور که ستارگان براى اهل زمین می‌‏درخشند. [ 6 ]  ابان بن تغلب پرسید ؛ چرا حضرت زهرا س به این نام موسوم گردید ؟ امام ع فرمود: زیرا زهرا س در روز سه‏ مرتبه‏ با سه‏ نور مختلف‏ براى امام علی ع می‌درخشید:  اول: هنگام نماز صبح که مردم در فراش و بسترشان بودند ، نور صورت ان‌حضرت س می‌درخشید و سفیدى ان نور به منازل انها در مدینه می‌‏تابید و دیوار منازل ایشان منور به نور سفید می‌‏شد ، انها تعجب می‌‏کردند و محضر رسول خدا ص می‌‌امدند و از ایشان می‌پرسیدند. پیامبر ص انها را به منزل فاطمه س می‌‏فرستاد. انها ان‌جا رفته ، ‏دیدند حضرتش در محراب نماز نشسته و نور از محراب و صورت ان بانو ساطع است. فهمیدند نورى که دیده بودند از نور حضرت فاطمه س بود. دوم: نیمه روز ؛ یعنى هنگام ظهر که حضرت س براى خواندن نماز ظهر مهیا می‌‏شد ، نورى زرد رنگ از صورت ان حضرت می‌درخشید و زردى نور در منازل مردم می‌افتاد و بدین ترتیب لباس‌‌ها و رنگشان زرد می‌شد. انها به پیامبر ص مراجعه می‌کردند و از ایشان می‌پرسیدند. پیامبر اکرم ص ایشان را به منزل حضرت فاطمه س فرستاد. انها وقتى به ان‌جا رفتند دیدند ان‌حضرت س در محراب نماز ایستاده و نور صورت‌شان با رنگ زرد درخشش دارد. انها فهمیدند نورى که دیده‌‏اند ، نور صورت ان بانو است. سوم: هنگامى که روز به اخر می‌‏رسید و خورشید غروب می‌‏کرد ، نور صورت ان‌حضرت س به سرخى مایل می‌‏شد و صورت‌شان با رنگ سرخ می‌‏درخشید. و این علامت خوشحالی و نشانه شکرگزاری ان‌حضرت س در مقابل خدا بود. سرخى نور ان‌حضرت داخل منازل مردم می‌‏شد و دیوارهاى منازل انها را سرخ می‌‏کرد. انها محضر رسول خدا ص می‌‌رسیدند و علت ان‌را از ایشان می‌‌پرسیدند. پیامبر ص انها را به منزل حضرت زهرا س فرستاد ، انها می‌رفتند و می‌‏دیدند که ان‌حضرت س مشغول تسبیح و تمجید خدا هستند و نور صورت ایشان با رنگى قرمز می‌‏درخشد. انها فهمیدند نورى که دیده بودند ، از نور صورت فاطمه س بود. این نور در صورت ان‌حضرت بود تا وقتى که امام حسین ع متولد شد. از این تاریخ این نور در صورت‌‏هاى ما ائمه پدید امد و هر امامى که از دنیا مى‏رود در صورت امام بعدى ظاهر می‌‏گردد تا روز قیامت ادامه دارد. [ 7 ]      [ 1 ] . فراهیدی ، خلیل بن احمد ، کتاب العین ، محقق ، مصحح ، مخزومی ، مهدی ، سامرائی ، ابراهیم ، ج 4 ، ص 13 ، قم ، هجرت ، چاپ دوم ، 1410ق.  [ 2 ] . جوهری ، اسماعیل بن حماد ، الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه ، محقق ، مصحح ، عطار ، احمد عبد الغفور ، ج 2 ، ص 674 ، بیروت ، دار العلم للملایین ، چاپ اول ، 1410ق.  [ 3 ] . کتاب العین ، ج ‏4 ، ص 13.  [ 4 ] . القاب حضرت زهرا س در احادیث و منابع اسلامی ، 5380 ؛  دیده شدن نور جسم حضرت زهرا س برای مردم ، 72270  [ 5 ] . ابن بابویه‏ قمی ، علی بن حسین‏ ،   الامامه و التبصره من الحیره ، ص 133 ، قم ، مدرسه الامام المهدی‏ عج ، چاپ اول‏ ، 1404ق.  [ 6 ] . شیخ صدوق ، علل الشرائع ، ج 1 ، ص 181 ، قم ، کتاب فروشی داوری ، چاپ اول ، 1385ش.  [ 7 ] . همان ، ج ‏1 ، ص 180  181.

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

پیوند ها