جستجوی پیشرفته
بازدید
10881
آخرین بروزرسانی: 1391/08/21
خلاصه پرسش
آیا اخلاق با هوش ارتباط دارد؟
پرسش
آیا اخلاق با هوش ارتباط دارد؟
پاسخ اجمالی

اخلاق مانند بسیاری از علوم، به دو بخش تقسیم می شود.

 

الف. اخلاق نظری

 

ب. اخلاق عملی

 

دانستن مطالب و قواعد اخلاقی ارتباط مستقیمی با هوش دارد؛ یعنی هر قدر شخص، قدرت هوش بیشتری داشته باشد، از فراگیری بیشتری برخوردار است، و هر مقدار از هوش کمتری بهره مند باشد کمتر از آن علم بهره مند می شود.

 

امّا در بخش عمل به قواعد و دستورات اخلاقی که ظاهراً پرسش شما نیز مربوط به این بخش است، توضیح بیشتری می طلبد.

 

در تعریف اخلاق گفته اند: اخلاق جمع "خُلق" است، و خلق عبارت است از: «قدرت و توانایى روح انسانى که باعث شود کارها را به آسانى و بدون فکر و تأمل انجام دهد».

 

پس اخلاق ملکه ای است که در نفس انسانى رسوخ کرده و باعث مى‏شود که اعمال بدون کراهت نفس از او سر بزنند. پس هر عمل خیرى که با اندیشه و درنگ در عاقبت آن کار انجام شود، فضیلت اخلاقى نیست، اگر چه به عنوان  یک حالت اخلاقى مورد ستایش است. شخص اخلاقى کسى است که چنان کارهاى خیر و نیک، عادت او شده باشد که بدون هیچ تعللی از او صادر مى‏شوند؛ مثلا کسى غوّاص یا شناگر است که بدون تأمل، داخل آب شده و مشغول شنا گردد، امّا کسى که ابتدا مدتى به ارزیابى آب و تأمل در آن پرداخته‏ و سپس با احتیاط وارد آب مى‏شود غوّاص نیست. مسائل اخلاقى نیز این گونه هستند که اگر کسى عادت به فضائل اخلاقى کرده به طورى که بدون تأمل به انجام آنها مى‏پردازد او داراى ملکه فضائل اخلاقى است، اما کسى که ابتدا مقدارى فکر مى‏کند و پس از تأمل به این نتیجه مى‏رسد که با عفت باشد یا به عدالت عمل کند، او داراى ملکه عدالت نبوده و از نظر اخلاقى نمى‏توان او را صاحب فضائل اخلاقى نامید، اگر چه کار اخلاقی انجام داده است.[1]

 

نتیجه این که هوش تنها با فراگیری قواعد و علم اخلاق ارتباط دارد، و ما را در درک معارف اخلاقی مساعدت می کند، امّا در حوزه عمل به قواعد اخلاقی، آنچه مهم است التزام عملی و انجام دستورات اخلاقی است.

این سؤال، پاسخ تفصیلی ندارد.



[1]. شیخ طبرسى، الآداب الدینیة للخزانة المعینیة، عابدى،‏ احمد، ص 194 و 195،(با اندکی تصرف)، زائر، چاپ اول، قم‏، 1380.

 

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

پرسش های اتفاقی

  • اگر انسان به مدت سه روز با کسی قهر باشد، آیا کار گناهی انجام داده‌است؟
    40883 گناه و رذائل اخلاقی 1392/04/09
    بر اساس آنچه از روایات به دست می‌آید، اگر به هر دلیلی میان دو برادر مسلمان کدورتی پیش آمد، باید از ادامه آن جلوگیری کرده و اقدام به آشتی و دوستی نمایند و در صورتی که امکان آشتی وجود داشته باشد، ادامه قهر، گناه به حساب می‌آید. عفو ...
  • چرا زنان نمی توانند لباس مردها را بپوشند؟
    23447 Philosophy of Religion and Law 1388/03/30
    ابتدا باید در نظر داشت برخی فقها این نوع پوشش را به طور مطلق حرام می دانند؛ برخی دیگر می گویند: اگر این نوع پوشش به شکل عادت و روش زندگی در آید حرام است. برخی نیز قیودات دیگری دارند.اما در مورد فلسفه و حکمت احکام الاهی ابتدا به ...
  • آیا چگونگی رشد جنین در شکم مادر و دمیده شدن روح به آن، در احادیث تشریح شده است؟
    19395 حدیث 1391/12/15
    روایتی که به صراحت به این موضوع بپردازد، در متون روایی مشاهده نشده است، اما در بعضی از روایات ضمن طرح مباحثی به این مسئله اشاره شده است؛ مانند این روایات: 1. «نَبْدَأُ یَا مُفَضَّلُ بِذِکْرِ خَلْقِ الْإِنْسَانِ فَاعْتَبِرْ بِهِ فَأَوَّلُ ذَلِکَ مَا یُدَبَّرُ بِهِ الْجَنِینُ فِی الرَّحِمِ ...
  • ظلم چیست و چه گناهانی ظلم هستند؟
    67267 گناه 1392/10/25
    ظلم دو معنا دارد؛ یک معنای عام که جامع همه‌ی رذایل بوده، و شامل ارتکاب هر یک از زشتی‌های شرعی و عقلی است. و معنای خاصی که انصراف به ضرر و اذیت رسانیدن به دیگران دارد، مواردی مانند: کشتن، زدن، دشنام دادن، غیبت و تهمت، دزدی و هرگونه ...
  • آیا در میان یاران ائمه(ع)، افرادی از نژاد کُرد نیز مشاهده می‌شود؟
    3621 اهل بیت و یاران 1400/01/25
    در پاسخ به این پرسش ابتدا باید به دو مقدمه توجه داشت:ارزش و کرامت انسان به نژاد، نسب، قوم، قبیله و... بستگی ندارد، چنان‌که خدای متعال فرمود: «إِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثى‏ وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ‏»؛
  • چرا در فرازهایی از قرآن کریم، پرسش‌گری‌ مورد نکوهش و توبیخ قرار گرفته است؟
    5965 تفسیر 1397/04/06
    قرآن کریم، هیچ‌گاه آن نوع از پرسش‌گری را که هدفش تنها افزودن بر دانش مفید باشد سرزنش نمی‌کند، بلکه تنها آن نوع از پرسیدن، مورد نکوهش قرآن است که به منظور لجبازی، حاشیه‌سازی و اموری از این دست باشد. در همین راستا: 1. آنچه در آیه 26 سوره ...
  • اگر شخصی به جای پول، چک شخص دیگری را به طرف مقابل بدهد و آن چک وصول نشود، این شخص مدیون خواهد بود یا خیر؟
    2943 خرید و فروش 1398/11/13
    در فرض سؤال، فروشنده چک مدیون نبوده و نسبت به خریدار بدهی نخواهد داشت؛ بلکه صادر کننده چک، مدیون خواهد بود، مگر این‌که در هنگام فروش چک شرط خاصی قرار داده شود و یا آن‌که از نظر عرف، شرط ضمن عقدی وجود داشته  باشد.گفتنی است؛ اگر ...
  • معنای «اصل غلبه» در فقه اسلامی چیست؟
    10464 مبانی فقهی و اصولی 1397/11/25
    اصل یا قاعده غلبه -که در فقه شیعه بیشتر با عنوان «الظّن یلحق الشّی‌ء بالأعمّ الاغلب» از آن یاد می‌شود[1]- عبارت است از: اشتراک بیشتر افراد عنوان کلی در یک صفت یا حکم، به طوری که گمان برود که داشتن آن ویژگی ...
  • راویان طبقه اول امام حسن مجتبی(ع) چه کسانی بودند؟
    8603 امام حسن مجتبی ع 1392/07/11
    ۱. راویان و اصحاب امام حسن مجتبی(ع) در کتاب‌های متعددی نام برده شده‌اند که شیخ طوسی حدود 40 نفر از اصحاب و راویان آن‌حضرت را در کتاب رجال خویش بر شمرده است. این اسامی عبارت‌اند از: أحنف بن قیس أصبغ بن نباتة أشعث بن سوار جابر بن عبد ...
  • فرق عدل در شیعه با معتزله چیست؟
    25148 جبر یا اختیار و عدالت پروردگار 1388/07/25
    هر دو مکتب شیعه و معتزله، عدل را به عنوان یکی از اصول مذهب خود اعلام می‌نمایند و هر دوی آنها به حسن و قبح عقلی معتقدند، بدین معنا که موضوعاتی وجود دارند که حتی اگر حکمی در ارتباط با آنها از جانب شرع مقدس نازل نشده باشد، ...

پربازدیدترین ها