Ağıl və məntiq baxımından Allahın hidayəti olmadan insanın ideal təkamülünə yetişməsi mümkün deyil. Allah- Taala İlahi höccətləri camaata göndərməklə insanların hidayətini ən yaxşı formada yerinə yetirmişdir. İmamlar və Peyğəmbərlər Allah- Taalanın izni ilə bütün kainatda qüdrət və nüfuz etməyə kifayət qədər imkana malik olublar və olmaqdadırlar ki, öz vəzifələrini yaxşıca yerinə yetirsinlər.
Sizin cavabınıza dörd mərhələdə cavab verilir:
1. Yaranışın hədəfli olması və onun hidayət olunmasının lazımlığı.
Qurani- kərimdə belə oxuyuruq: "Biz cin və insanları yalnız ibadət üçün yaratdıq.
2. Hidayət insanların bütün növlərinə aiddir. Allah- Taala buyurur: "Sən ancaq (insanları Allahın əzabı ilə) qorxudansan. Hər tayfanın (doğru yol gösrətən) bir rəhbəri vardır".
3. İlahi rəhbərlərin yer əhlinin hamısına nəzər etmələri. Necə ki, imam Baqir (ə)- ın buyurduğuna əsasən, imamlar və Peyğəmbərlər yer əhlinin amanda qalmasına və yer əhlindən əzabın götürülməsinə səbəbdirlər ki, həzrət vəliyyi- əsr vasitəsi ilə hidayət taplamarı barəsində çoxlu əhvalatlar yazılıb ki, ətraflı cavabda onların birinə işarə edəcəyik.
4. İmamların bütün dünyaya qüdrəti və kainatda dəxalət etmək gücləri.
İmam Hüseyn (ə)- ın buyurduğuna əsasən Allah yaratdıqlarının hamısına İlahi rəhbərlərdən itaət etmək əmri veribdir. Şiə kitablarının bəzisində (o cümlədən Müntəxəbul- əsər) imam Zaman (ə.c)- ın qeyri- adi gücünü göstərən möcüzələrindən bir neçəsi gətirilibdir.
Mövzunun ümumi nəticəsi budur ki, həzrət vəliyyi- əsr (ə.c)- in mövqeyinin əzəməti və ümumiliyi o qədər yuxarıdır ki, o həzrəti insanların xüsusi bir dəstəsinə və müsəlmanlara məxsus edə İmam Zaman (ə.c) Allahın yer üzündəki höccətidir və varlığın hər bir yerində hidayətə ehtiyacı olan hər bir insana məsləhət bildiyi formada hazır olur.Bu sualın cavabında gətirdiyimiz sübutlara əsasən həzrət vəliyyi- əsr (ə.c)- in lütf və məhəbbət nəzəri və həmçinin o həzrətin bu işə layiq olub və hidayət olmaları tələb olunan şəxslər barəsində (hərçənd onlar yəhudi və onun kimi və ya günah əhli olsa da) hazır olması sabit olur. Məntiq və ağıl baxımından insanın yaranmasına səbəb olan məsləhət (təkamülə yetişmək), yalnız Allahın əmrlərinə itaət etmək yolundan ələ gəlir və o əmrləri öyrənmək Peyğəmbərlər və İmamların hidayəti yolu ilə mümkündür. Ona görə də, hər hansı bir yerdə İmam (ə)- ın hidayətinə ya onun xüsusi nəzərinə və ya onun fiziki hüzuruna çox zəruri ehtiyacı olan şəxs üçün bu iş məsləhətə əsasən bu iş baş verir. Çünki Allah- Taala bəşəri boş yerə yaratmayıb. Ağıl və ruhun bu qədər vəsilələrini mənasız yaratmayıb. Əgər insan, hidayət edən vasitəsi ilə münasib şəkildə hidayət olunmasa yolunu azacaq və hədəf aradan gedəcəkdir. Bütün iş və hadisələr onun qüdrət əlində olan Allah, səmavi rəhbərləri lazımi güclə mücəhhəz etdi ki, onlar hər hansı bir din və məzhəbdə olan heyrətdə olan insanlara onlar hazır olmaları və ehtiyacları vaxtı, kömək edib, ümid verib və doğru yola hidayət edə bilsinlər.
Keçən məsələləri isbat etmək üçün çoxlu Quran ayələri və ravayətlər var ki, onların ən mühümlərini açıqlayırıq:
1. İnsanın yaranışının hədəfli olması və onun hidayətinin lazımlığının bəyanında Qurani- kərimdə belə axuyuruq:
"Cin və insanları yalnız ibadət üçün yaratdım".[1]
2. Hidayət məsələsi və hidayət edənlərin olması bütün insanlara aiddir və xüsusi bir dəstəyə məxsus olmaması barəsində Allah- Taala buyurur: "Sən ancaq (insanları Allahın əzabı ilə) qorxudansan. Hər tayfanın (doğru yol göstərən) bir rəhbəri var".[2]
Bu ayəyə əsasən, insanın hidayəti ümumi bir qanun kimi açıqlandığına görə, bütün tayfa və milətlər, o cümlədən yəhudilər və günahkarlara da aid olur. Əlbəttə hidayət kömək və məhəbbətə də şamil olur."De". Layiqli höccətlər yalnız Allaha məxsusdur".[3]
Bu ayəyə əsasən, hidayət məsələsində, xüsusi bir tayfa və ya zaman və məkana heç cür aidiyyəti yoxdur və Allah-Taalanın hər yer və hər kəs üçün anlaşılan və kifayət qədər höccətləri var.
3. Səmavi rəhbərlərin yer əhlinin hamısına (yəhudi, hindu, laik və...) məhəbbətli nəzərinin açıqlanması. İmam Baqir (ə) Peyğəmbər və İmama ehtiyaclı olmağın səbəbi barəsində soruşan ravinin cavabında belə cavab verir: "Onlar olmasa yer sabit qalmaz və yer əhlindən əzabın qalxması onların vücudunun bərəkətinə görədir." Bu zaman bu ayəyə istinad etdi:[4]
«و ما کان الله لیعذبهم و أنت فیهم»
Sonra Peyğəmbər (s)- in sözünə işarə etdi: Ulduzlar səma əhlinin rahatlğına səbəb və mənim əhli- beytim yer əhlinin rahatlıq və əmin- amanlığına səbəbdirlər. Onların vasitəsi ilə Allah bəndələrinə ruzi və günah əhlinə möhlət verir və onlara əzab verməkdə tələsmir".[5]
4. Varlıq aləminə imamın qüdrətinin olması və onlar üçün hər cür dəxalət mümkün olub və lazım olan yerdə imam (ə) məsləhət bildiyi formada hazır olmasını isbat etmək barəsində, imam Hüseyn (ə) buyurur: "And olsun Allaha ki, Allah yaratdığı hər şeyi bizə itaət etməyə əmr etmişdir".[6]
İmam Baqir (ə) mübarək ayədəki
«و رحمتی وسعت کل شیء»
(rəhməti vəsiət kullə şəyi([7] geniş rəhmətdən məqsədi, imamın elmi" buyurmuşdur[8] ki, imamın varlığın hər yerində elmi və mənəvi hazır olmasını yaxşıca göstərin.
«و لله المثل الاعلی»
"Və lillahil- məsəlul- əla"[9] ayəsinin təfsiri barəsində on beş mötəbər doğru rəvayət əldə var. Onlarda məsum imamlar Allah Talanın elm və qüdrətinin təcəllisi göstəriliblər.[10]
İmam Sadiq (ə)- da bu yerdə buyurub: "Necə mümkündür imam Şərq və Qərbdə höccət ola, amma onları görməyə və onlara qüdrəti də çatmasın."[11]
Həzrət vəliyyi- əsr (ə)- ın qüdrəti və əhatəsi barəsində, qeyd olunanların hamısından, imam Zaman (ə.c)- in məhəbbətli və hidayət edici nəzərinin və onun ehtiyac olan hər yerdə dahiyanə məsləhətdə hazır olmasının zəruriliyi isbat olur. Həzrət Məhdi (ə.c) barəsində çoxlu rəvayət və əsərlər araşdıran, Müntəxəbul- əsərin müəllifi (Həzrət Ayətullah Safi), o həzrətin varlığa dəxalət etməsi və onun qüdrətini göstərən mühüm möcüzələrdən səkkizini bəyan edib və sonda buyurur: Biharul- ənvar və digər kitablarda çoxlu hekayətlər qeyd olunub ki, təvator həddini keçir və onların çoxunun sənədi yüksək səhihlik həddindədir.[12]
Bunların hamısı, həzrət Məhdi (ə.c)- in hamıya (hətta kafirlər, yəhudilər və...) ümumi nəzarət və əhatəsini isbat edir.
Əlbəttə həzrətin hidayətli xüsusi nəzər və köməkləri, İslam ya küfr torpaqlarında olmasından asılı olmayaraq həmin kömək və feyzləri qəbul etməyə hazır olan insanlara məxsusdur.
Xülasə budur ki, İslam Peyğəmbəri (s)- in Peyğəmbərliyi bütün dünyaya aid olduğu kimi, imamlar (ə) o həzrətin canişinləri kimi də, müsəlman və qeyri müsəlman olmasından asılı olmayaraq bütün insanların imamlarıdır. Amma onların (qeyri müsəlmanlar) o həzrətin yol göstərmələrindən faydalanmaq və ona tabe olmaq tofiqləri yoxlarıdır. Əgər imam Zaman (ə.c) qeyri müsəlmanlara nəzət edirsə, bu onların insanlığın və əxlaqın əksinə olan işlərini təsdiqləmək mənasına deyil. Çünki onların belə İlahi höccətləri ola- ola, pis seçimləri ilə belə işləri görürlər.
[1] - Zariat surəsi, ayə 54.
«و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون»
[2] - Rəd surəsi, ayə 8, Əl- mizan, cild 11, səh 335, (İmamət mövzusu həmin kitabın 1- ci vildi, səh 270- 282- də ətraflı açıqlanıbdır).
«انما انت منذر و لکل قوم هاد»
[3] - Ənam surəsi, ayə 149.
«قل فلله الحجة البالغة»
[4] - Halbu ki, sən onların (günahkarların) arasında ola- ola Allah onlara əzab verən deyildir". Ənfal surəsi, ayə 33.
[5] - Rəvayətin hamısı Biharul- ənvarda, cild 23, səh 19.
[6] - Namazi, Əli, Vilayətin isbatı, səh 59.
«و الله ما خلق الله شیئاً الا و قد امره بالطاعة لنا»
[7] - Əraf surəsi, ayə 56.
[8] - Namazi, Əli, Vilayətin isbatı, səh 67.
[9] - Nəhl surəsi, ayə 60.
[10] - Namazi, Əli, Vilayətin isbatı, səh 126- 127.
[11] - Həmin, 65.
[12] - Safi Gülpayqani, Muntəxəbul- əsər, səh 401- 411.