مسلمانان(شیعیان) یگانهپرست هستند و تنها در مقابل خداوند یگانه و برای او سجده میکنند؛ اما از نظر اسلام سجدهای که در عبادتی مثل نماز انجام میگیرد شرایطی دارد که باید آن شرایط رعایت شود. از جملهی آن شرایط این است که انسان در موقع سجده رو به قبله(کعبه) بوده و پیشانی خود را بر زمین و یا چیزهایی که از جنس زمین است و یا از زمین میروید بگذارد. و این به معنای سجده برای سنگ یا کعبه نیست. به عبارت روشنتر بین سجده بر سنگ و سجده برای سنگ تفاوت بنیادین و ماهوی وجود دارد. و بدیهی است که آنچه شرک و حرام است، سجده برای سنگ است نه سجده بر سنگ. سجدهی ما مسلمانان بر روی سنگ و به سوی قبله(کعبه) است. در حالی که بتپرستان برای سنگ یا اشیای دیگر سجده میکنند!. این مطلب مهم و فرق بزرگی است بین سجده کردن یک مسلمان و سجده کردن یک بتپرست که باید به آن توجه شود.
همانگونه که در پرسش به آن اشاره شد، مسلمانان(شیعیان) موحد و یگانهپرست بوده و تنها در مقابل خداوند یگانه و برای او سجده میکنند؛ اما از نظر اسلام سجدهای که در عبادتی مثل نماز انجام میگیرد شرایطی دارد که آن شرایط باید رعایت شود. البته بدیهی است که این شرایط و احکام بیحکمت وضع نشده است.
از جملهی آن شرایط این است که رو به قبله(کعبه) باشد چنانچه در توضیح المسائل آمده است:
«خانه کعبه که در مکه معظمه میباشد، قبله است و باید روبروى آن نماز خواند ولى کسى که دور است، اگر طورى بایستد که بگویند رو به قبله نماز میخواند کافى است و همچنین است کارهاى دیگرى که مانند سر بریدن حیوانات، باید رو به قبله انجام گیرد».[1]
همچنین یکی دیگر از شرایط این است که انسان در موقع سجده کردن پیشانی خود را بر زمین و یا چیزهایی که از جنس زمین است و یا از زمین میروید بگذارد، چنانچه در توضیح المسائل آمده است:
«باید بر زمین و چیزهاى غیر خوراکى که از زمین میروید، مانند چوب و برگ درخت سجده کرد و سجده بر چیزهاى خوراکى و پوشاکى صحیح نیست و نیز سجده کردن بر چیزهاى معدنى مانند طلا و نقره و عقیق و فیروزه باطل است؛ اما سجده کردن بر سنگهاى معدنى مانند سنگ مرمر و سنگهاى سیاه اشکال ندارد».[2]
به همین جهت شیعیان مقیدند که در موقع سجده پیشانی خود را بر مهری که از خاک پاک و تمیز تهیه کردهاند بگذارند. و رعایت این شرایط به هیچ وجه به معنای سجده بزای سنگ یا کعبه نیست. سجده برای سنگ همان کاری است که بتپرستان انجام میدادند و شرک و حرام است. سجدهی ما مسلمانان بر روی سنگ و به سوی قبله(کعبه) است. این کجا و کاری که بودائیان و بتپرستان انجام میدهند کجا؟ آیا آنان که در مقابل بتها و اشیای سنگی و چوبی و ... سجده میکنند آنها را شرط عبادت در مقابل خدا میدانند یا آن اشیاء را خدا میدانند؟! این مطلب مهم و فرق بزرگی است بین سجده کردن یک مسلمان و سجده کردن یک بتپرست که باید به آن توجه شود.[3]
[1]. توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج 1، ص 431، مسئله 776.
[2]. همان، ص 585، مسئله 1076.
[3]. ر. ک: «سجدهی تعظیم بر حضرت یوسف(ع)»، 951.