داستانی را بسیار شنیده و خوانده‌اید مبنی بر این‌که خانمی به حضور رسول خدا(ص) رسید و از مصرف افراطی خرما توسط فرزندش شکایت کرد و از حضرتشان خواست تا او را نصیحت کند؛ اماپیامبر(ص) نصیحتش را به فردای آن‌روز موکول نمود!
دوباره و فردا آن زن به همراه فرزندش خدمت پیامبر(ص) رسید و حضرت به فرزند آن زن سفارش نمود تاخرمای کمتری مصرف کند و فرزند هم پذیرفت!
زن شگفت‌زده شد و به پیامبر(ص) عرض کرد: ای پیامبر خدا! چرا مطلب(به این سادگی) را همان دیروز به فرزندم نگفتید؟
پیامبر(ص) در پاسخ فرمود: دیروز خودم خرما خورده بودم و به همین دلیل نخواستم که توصیه به نخوردن خرما کنم!
در همین راستا برخی ادعا می‌کنند که ضرب المثل «رطب خورده منع رطب کى کند؟» و یا «رطب خورده کی منع خرما کند؟» برگرفته از این رفتار و این سخن پیامبر(ص) است.
در این زمینه باید گفت؛بر اساس جست‌وجویی که در منابع قابل استناد حدیثی شیعه و اهل‌سنت داشتیم، گزارش معتبری نیافتیم که بر اساس آن، چنین رفتار و گفتاری از پیامبر(ص) نقل شده باشد.
از معاصران نیز آنانی که این ماجرا را در مورد حضرتشان نقل کرده‌اند، آن‌را به منبع معتبری ارجاع نداده‌اند تا به دنبال درستی و نادرستی آن باشیم.
(با این وجود اما اگر در آینده، به منبع قابل استنادی در این زمینه دست یافتیم،پاسخ را ویرایش خواهیم کرد).
البته باید به این نکته توجه داشت که جدا از این‌که انتساب این ماجرا به پیامبر(ص) صحیح باشد یا خیر، پیامی که در ضرب المثل اشاره شده نهفته است، مورد تأیید آموزه‌های اسلامی بوده و می‌توان آن‌را به عنوان پیامی حکمت‌آمیز و منطبق با دین به شمار آورد.
قرآن کریم می‌فرماید:
«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ ما لا تَفْعَلُون»؛[1] اى کسانى که ایمان آوردهاید؛ چرا چیزهایى که خود عمل نمیکنید به مردم می‌گویید؟!
«أَ تَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ أَنْفُسَکُمْ»؛[2] چگونه مردم را به نیکی دعوت میکنید ولى خودتان را از یاد میبرید؟!
در روایتی نیز می‌خوانیم:
«کونوا دُعاةً لِلنّاسِ بِغَیرِ اَلسِنَتِکُم، لِیَرَوا مِنکُم الوَرَعَ وَ الاجتِهادَ وَ الصَّلاةَ وَ الخَیرَ، فَاِنَّ ذلِکَ داعیَةٌ»[3]
مردم را با روشی غیر از سخنوری به دین دعوت کنید. اگر مردم،پرهیزکارى و کوشش در عبادت،نماز و دیگر خوبى‌ها را از شما ببینند؛ خود همین‌ها بهترین روش دعوت به دین است.
امام صادق(ع) فرمود:« کُونُوا دُعَاةَ النَّاسِ بِأَعْمَالِکُمْ، وَ لَا تَکُونُوا دُعَاةً بِأَلْسِنَتِکُمْ،...»؛[4] مردم را با رفتارهای خود به سمت دین بکشانید و تنها با زبان‌هایتان به تبلیغ دین نپردازید و ...
با این نگاه و به عنوان نمونه، اگر فرد پرخوری در مورد آسیب‌های ناشی از پرخوری سخن بگوید، رفتار او از نظر دین اسلام صحیح نبوده و طبیعی است که به او گفته شود:
«رطب خورده منع رطب کی کند!»
[1]. صف، 2.
[2]. بقره، 44.
[3]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 78، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[4].حمیری، عبد الله بن جعفر، قرب الإسناد، ص 77، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1413ق.