مقصود از مبین بودن قرآن کریم[1] آن است که مجموعه قرآن، بیانگر حقیقت و واقعیت برای بشر است؛ زیرا قرآن مجید یک کتاب و مجموعه است و می‌دانیم که برای فهم یک کتاب و مجموعه باید تمام آن به صورت کامل و دقیق، مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد.
با بیان این نکته باید گفت؛ با بررسی دقیق تمام قرآن، موردی را نمی‌توان یافت که کاملا مبهم باشد؛ زیرا:
- برخی آیات قرآن(به ویژه آیات محکمات) آیات دیگری که به ظاهر مبهم هستند(آیات متشابهات) را تفسیر و تبیین می‌کنند.
- قرآن کریم به این نکته نیز اشاره فرمود که وجود مقدس پیامبر اسلام(ص)، بیانگر دین و قرآن است؛ از این‌رو سخنان حضرتشان، ضابطه و معیاری است که با استفاده از آنها می‌توان درک بهتری از قرآن داشت.
- اهل بیت(ع) که بر اساس آیات قرآن، از عصمت برخوردارند و از سوی پیامبر(ص) یکی از ثقلین و جانشینان آن‌حضرت معرفی شده‌اند، نیز در شناخت بهتر قرآن یاور ما خواهند بود.
بنابر این، در فهم معانی قرآن باید به احادیث آن پیشوایان نیز توجه داشت.
با توجه به آنچه گفته شد، نمی‌توان آیه‌ای از قرآن را یافت که معنای مبهم داشته باشد؛ اما اختلاف مفسران در بیان معنای برخی آیات، گاهی ممکن است به دلیل عدم توجه به نکات فوق بوده، و گاهی ممکن است که تفسیرهایشان با هم تنافی نداشته باشد؛ زیرا یک فراز قرآنی می‌تواند معانی متعدد داشته باشد که هر مفسری به یک معنای آن اشاره کرده باشد؛ چرا که محتوای قرآن لایه‌های بسیاری دارد که هیچ‌کدام از آنها نافی دیگری نیست.
با این وجود؛ اما اگر اختلاف مفسران به گونه‌ای باشد که تفسیر ارائه شده از سوی آنان قابل جمع نباشد، باید با توجه به ضوابط و معیارهای داده شده بررسی کرد که کدام مفسر، تمام شرایط تفسیر را به طور دقیق رعایت کرده است و همان تفسیر را انتخاب کرد و برگزید.
گفتنی است، اگر قرآن کریم به صورت بسیار ساده و روان نازل می‌شد، بسیاری از جذابیت‌های کنونی آن از بین رفته و به همین دلیل، انگیزه بررسی عمیق‌تر آن کاهش می‌یافت.
[1]. ر. ک: «صفت مبین برای قرآن کریم»؛ «معانی اسم خدا، مبین و مبیّن».