کد سایت
fa48476
کد بایگانی
59685
نمایه
گرایش یزید به مسیحیت
طبقه بندی موضوعی
تاریخ
برچسب
مسیحیت|یزید|شرابخواری|عیش و نوش
خلاصه پرسش
آیا شواهدی مبنی بر تمایل یزید به مسیحیت وجود دارد؟!
پرسش
آیا شواهدی وجود دارد که بگوید یزید تمایل به مسیحیت داشت؟
پاسخ اجمالی
با بررسی برخی کردارها و رفتارهای یزید بن معاویه میتوان نتیجه گرفت که او با آنکه به نام اسلام بر مردم حکومت میکرد، ولی قلباً اعتقادی به آن نداشت، و کارهایش به نوعی با مسیحیت تحریف شده همخوانی داشت؛ مانند تظاهر به شرابخواری، نفوذ دولت روم مسیحی در دربار یزید و خلاصه تأثیرپذیری از برخی کارهای اشتباه مسیحیت تحریف شده.
پاسخ تفصیلی
یزید در دامن پدری بزرگ شده بود که با نام اسلام بر مردم حکومت کرده ولی اعتقاد چندانی به آن نداشت. او جوانی ناپخته، شهوتپرست، خودسر، فاقد دور اندیشی، خوشگذران و عیّاش بود.[1] یزید که پیش از رسیدن به حکومت، اسیر هوسها و تمایلات افراطی بود، بعد از حکومت نیز نتوانست دست کم مانند پدرش معاویه، ظاهر اسلام را حفظ کند؛ بلکه بر اثر روح بیپروا و هوسبازی که داشت، علناً مقدّسات اسلامی را زیر پا گذاشت و در ارضای شهوات خود از هیچ چیزی فروگذار نکرد.
با توجه به برخی کردارها و گفتارهایی که از او نقل شده، به نوعی گرایش او به مسیحیت تحریف شده برداشت میشود که در اینجا به برخی از این شواهد اشاره میشود.
1. تظاهر به شرابخواری
یزید علناً شراب میخورد و تظاهر به فساد مینمود و بیباکانه اشعاری به این صورت میخواند:
«مَعْشَرَ النِّدمانِ قُومُوا و اسْمَعُوا صَوْتَ الْاَغانی»
یاران همپیاله من! برخیزید و به نغمههای مطربان [خوش آواز] گوش دهید.
«و اَشْرَبُوا کَأسَ مُدامٍ وَ اتْرُکُوا ذِکْرَ الْمَعانی»
[پیالههای] شراب را پی در پی سر کشیده و گفتگوهای معنوی [و علمی] را کنار بگذارید.
«شَغَلَتْنی نَغْمَةُ الْ عیدان عَنْ صَوْتِ الْاَذانِ»
نغمههای ساز و آواز، مرا از شنیدن اذان [و ندای الله اکبر] باز میدارد.
«وَ تَعَوَّضْتُ عَنِ الحُورِ خُموراً فی الدنان»[2]
من حوران بهشتی را [که نسیه است] با خم شراب [نقدی] معاوضه میکنم.
2. تربیت خانوادگی
یزید زیر دست مادری به نام میسون کلبی از قبیله بنی کلب بزرگ شد[3] که قبل از اسلام پیرو مسیحیّت بودهاند.[4] یزید از تربیت متناقضى برخوردار بود که به تعبیر برخى نویسندگان و محدثین آمیختهاى از خشونت بادیه و طبع سرکش بود.[5]
یکی از نویسندگان میگوید: «شاید عجیب به نظر آید اگر تربیت یزید را تربیت مسیحی بدانیم؛ بهطوری که از تربیت اسلامی و آشنایی با فرهنگ و تعلیمات اسلامی دور بوده باشد، و شاید خواننده تا حد انکار از این معنا تعجب کند؛ اگر بدانیم که یزید از طرف مادر از قبیله بنی کلب بود که پیش از اسلام دین مسیحی داشتند، تعجب نخواهیم کرد؛ زیرا از بدیهیات علم الاجتماع این است که ریشهکن ساختن عقاید یک ملّت ـ که اساس خویها و خصلتها و ارزشهای اجتماعی و سرچشمه افکار و عادات و فرهنگ عمومی آنهاست ـ نیازمند گذشت زمان طولانی است. تاریخ به ما میگوید: یزید تا زمان جوانی در این قبیله پرورش یافته بود و این به آن معنا است که وی دوران تربیتپذیری و شکلگیری شخصیت خود را که مورد توجه مربّیان است، در چنین محیطی گذرانده بود و با این ترتیب، علاوه بر تأثیرپذیری از مسیحیّت، خشونت بادیه و سختی طبیعت صحرا نیز با سرشت او درهم آمیخته است».[6]
3. نفوذ رومیان در بنی امیّه
شاهد سوم، نفوذ دولت روم مسیحی در دربار بنی امیّه است که برخی از مسیحیان روم در دربار شام به عنوان مستشار حضور داشتند؛ چنانکه به تصریح مورّخان، یزید هنگام حرکت امام حسین(ع) به سمت کوفه، به توصیه «سَرْجُون» رومی مسیحی، «عبیدالله بن زیاد» را که تا آن موقع والی «بصره» بود، (با حفظ سمت) به حکومت کوفه منصوب کرد، و تا موقع این جابهجایی، حاکم کوفه از طرف یزید «نعمان بن بشیر» بود.[7]
4. رفتار و گفتار یزید
گواه دیگر، رفتار و سخنان خود یزید است که نشان دهنده گرایش او به مسیحیّت میباشد؛ مانند اینکه یزید، «اخطل» شاعر مسیحی را وا داشت که انصار را هَجْو[8] کند.[9] و یا تظاهر به شرابخواری یزید که بیان شد. و حتی در برخی از کتابهای متأخر نقل شده است که یزید شعر زیر را میخواند:
فإن حَرُمَت علی دین أحمد فَخُذها علی دین المسیح بن مریم[10]
«پس اگر [نوشیدن شراب] براساس دین احمد (پیامبر اسلام) حرام است، تو آنرا بر دین مسیح بن مریم بگیر [و بیاشام].»
خلاصه اینکه؛ یزید فرد دنیاپرستی بود که اسلام را تنها در راستای اهداف پَست مادی خود میخواست و تمایل او به مسیحیت، تنها در راستای اسلامگریزی بوده، نه تمایلی از راه تحقیق.[11]
با توجه به برخی کردارها و گفتارهایی که از او نقل شده، به نوعی گرایش او به مسیحیت تحریف شده برداشت میشود که در اینجا به برخی از این شواهد اشاره میشود.
1. تظاهر به شرابخواری
یزید علناً شراب میخورد و تظاهر به فساد مینمود و بیباکانه اشعاری به این صورت میخواند:
«مَعْشَرَ النِّدمانِ قُومُوا و اسْمَعُوا صَوْتَ الْاَغانی»
یاران همپیاله من! برخیزید و به نغمههای مطربان [خوش آواز] گوش دهید.
«و اَشْرَبُوا کَأسَ مُدامٍ وَ اتْرُکُوا ذِکْرَ الْمَعانی»
[پیالههای] شراب را پی در پی سر کشیده و گفتگوهای معنوی [و علمی] را کنار بگذارید.
«شَغَلَتْنی نَغْمَةُ الْ عیدان عَنْ صَوْتِ الْاَذانِ»
نغمههای ساز و آواز، مرا از شنیدن اذان [و ندای الله اکبر] باز میدارد.
«وَ تَعَوَّضْتُ عَنِ الحُورِ خُموراً فی الدنان»[2]
من حوران بهشتی را [که نسیه است] با خم شراب [نقدی] معاوضه میکنم.
2. تربیت خانوادگی
یزید زیر دست مادری به نام میسون کلبی از قبیله بنی کلب بزرگ شد[3] که قبل از اسلام پیرو مسیحیّت بودهاند.[4] یزید از تربیت متناقضى برخوردار بود که به تعبیر برخى نویسندگان و محدثین آمیختهاى از خشونت بادیه و طبع سرکش بود.[5]
یکی از نویسندگان میگوید: «شاید عجیب به نظر آید اگر تربیت یزید را تربیت مسیحی بدانیم؛ بهطوری که از تربیت اسلامی و آشنایی با فرهنگ و تعلیمات اسلامی دور بوده باشد، و شاید خواننده تا حد انکار از این معنا تعجب کند؛ اگر بدانیم که یزید از طرف مادر از قبیله بنی کلب بود که پیش از اسلام دین مسیحی داشتند، تعجب نخواهیم کرد؛ زیرا از بدیهیات علم الاجتماع این است که ریشهکن ساختن عقاید یک ملّت ـ که اساس خویها و خصلتها و ارزشهای اجتماعی و سرچشمه افکار و عادات و فرهنگ عمومی آنهاست ـ نیازمند گذشت زمان طولانی است. تاریخ به ما میگوید: یزید تا زمان جوانی در این قبیله پرورش یافته بود و این به آن معنا است که وی دوران تربیتپذیری و شکلگیری شخصیت خود را که مورد توجه مربّیان است، در چنین محیطی گذرانده بود و با این ترتیب، علاوه بر تأثیرپذیری از مسیحیّت، خشونت بادیه و سختی طبیعت صحرا نیز با سرشت او درهم آمیخته است».[6]
3. نفوذ رومیان در بنی امیّه
شاهد سوم، نفوذ دولت روم مسیحی در دربار بنی امیّه است که برخی از مسیحیان روم در دربار شام به عنوان مستشار حضور داشتند؛ چنانکه به تصریح مورّخان، یزید هنگام حرکت امام حسین(ع) به سمت کوفه، به توصیه «سَرْجُون» رومی مسیحی، «عبیدالله بن زیاد» را که تا آن موقع والی «بصره» بود، (با حفظ سمت) به حکومت کوفه منصوب کرد، و تا موقع این جابهجایی، حاکم کوفه از طرف یزید «نعمان بن بشیر» بود.[7]
4. رفتار و گفتار یزید
گواه دیگر، رفتار و سخنان خود یزید است که نشان دهنده گرایش او به مسیحیّت میباشد؛ مانند اینکه یزید، «اخطل» شاعر مسیحی را وا داشت که انصار را هَجْو[8] کند.[9] و یا تظاهر به شرابخواری یزید که بیان شد. و حتی در برخی از کتابهای متأخر نقل شده است که یزید شعر زیر را میخواند:
فإن حَرُمَت علی دین أحمد فَخُذها علی دین المسیح بن مریم[10]
«پس اگر [نوشیدن شراب] براساس دین احمد (پیامبر اسلام) حرام است، تو آنرا بر دین مسیح بن مریم بگیر [و بیاشام].»
خلاصه اینکه؛ یزید فرد دنیاپرستی بود که اسلام را تنها در راستای اهداف پَست مادی خود میخواست و تمایل او به مسیحیت، تنها در راستای اسلامگریزی بوده، نه تمایلی از راه تحقیق.[11]
[1]. ر.ک: بلاذری، احمد بن یحیی، أنساب الأشراف، تحقیق، زکار، سهیل، زرکلی، ریاض، ج 5، ص 286، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1417ق.
[2]. سبط بن جوزی، تذکرة الخواص من الأمة فی ذکر خصائص الأئمة، ص 261، قم، منشورات الشریف الرضی، چاپ اول، 1418ق؛ امین عاملى، سید محسن، أعیان الشیعة، ج 1، ص 618، بیروت، دار التعارف، 1403ق.
[3]. أنساب الأشراف، ج 5، ص 285؛ زرکلی، خیر الدین، الاعلام، ج 7، ص 339، بیروت، دار العلم للملایین، چاپ هشتم، 1989م.
[4]. ر.ک: ابن سعد کاتب واقدی، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج 2، ص 68، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ دوم، 1418ق.
[5]. حسنى، هاشم معروف، سیرة الأئمة الاثنی عشر(ع)، ج 3، ص 43، نجف، المکتبة الحیدریة، چاپ اول، 1382ق.
[6]. علائی، عبدالله، سموّ المعنی فی سموّ الذّات، ص 58، بیروت، مکتبة دارالتربیة، 1972م.
[7]. طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، تحقیق، ابراهیم، محمد أبو الفضل، ج 5، ص 348، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، 1387ق؛ ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، ج 8، ص 152، بیروت، دار الفکر، 1407ق.
[8]. در اصطلاح ادیبان عبارت است از نوعی شعر غنایی که بر پایه نقد گزنده و دردانگیز است و گاهی به دشنامگویی یا ریشخند مسخرهآمیز و دردآور نیز میانجامد و آن مقابل مدح است.
[9]. الأعلام، ج 5، ص 123؛ سموّ المعنی فی سموّ الذّات، ص 179.
[10]. شوشتری، نورالله بن شریف الدین، مجالس المؤمنین، ج 2، ص 310، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1377ش.
[11]. ر.ک: خرّمی، جواد، یزید و تمایل به مسیحیت، مجله مبلّغان، شماره 87، ص 37 – 42.