بررسى کامل این آفات یا فواید اختلاط نیازمند تحقیقات گسترده جامعه شناختى و نظر سنجىهاى آمارى و... مىباشد که از حوصله این سوال خارج است لذا ما به اختصار به تعدادى از مهمترین آنها مىپردازیم. وظایف و راه کارهاى مقابله با این ناهنجاریها را می توان به دو دسته تقسیم کرد:
1- وظایف و راه کارهاى فردى: دانشجو باید در درجه نخست ارزشها و معارف و احکام اسلامى را به صورت دقیق شناخته و در خود نهادینه سازد.
2- وظایف و راه کارهاى اجتماعى: اگر دانشجویان دغدغه صیانت از خود را داشته باشند نمىتوانند نسبت به محیط واطرافیان خود بى تفاوت باشند؛ زیرا نقش محیط غیر قابل انکار مىباشد لذا دانشجویان باید نسبت به تهذیب محیط خود اهمیت داده و سعى در ترویج و گسترش ارزشهاى الهى در محیط دانشگاه خصوصاً در جامعه عموماً داشته باشند و به فریضه امر به معروف و نهى از منکر به زیباترین و مناسبترین روشها عمل نمایند.
در ابتدا لازم است از مکاتبه شما که مىتواند آغازگر گفتوگویى پر ثمر باشد و باب ارائه خدمت به شما دانشجویان حق جو و دوستدار پاکى و زیبایىها را فراهم آورد، تقدیر و تشکر کنیم. امیدواریم پاسخها و نکاتى که ارائه مىشود، راهگشا و قانع کننده باشد.
به نظر ما در وضعیت کنونى و با توجه به واقعیات موجود در تعدادی از دانشگاهها مبنى بر عدم رعایت ارزشها و شئونات اسلامى و برخى مشکلات و ناهنجارىهاى ناشى از آن که به هیچ وجه شایسته و زیبنده جو مقدس و محیط علمى دانشگاه نمىباشد، اختلاط پسر و دختر در دانشگاهها مضرات و آفتهایى را به دنبال دارد و الا صرف وجود دو جنس در کلاس حرام نیست البته به شرط آنکه هنجارهاى شرعى رعایت گردد.
اما بررسى کامل این آفات یا فواید اختلاط نیازمند تحقیقات گسترده جامعه شناختى و نظر سنجىهاى آمارى و ... مىباشد که از حوصله این سوال خارج است لذا ما به اختصار به تعدادى از مهمترین آنها مىپردازیم:
الف) بررسى آفات و معایب: قبل از پرداختن به این بخش ذکر این نکته لازم است که معایبى که در ذیل مىآید مبتنى بر پیش فرضهایى مىباشد از قبیل عدم تثبیت کامل این ارزشهاى اسلامى، و عدم نظارت و کنترل و هدایت صحیح از سوى مسؤلان دانشگاه و....
مهمترین آثار اختلاط عبارتند از:
1- بوجود آمدن برخى انحرافات جنسى، اخلاقى و اجتماعى در اثر عدم رعایت شئونات اسلامى از قبیل حجاب کامل و... .
2- افت تحصیلى در اثر مشغول شدن روح، فکر و قوه خیال دانشجو به و عدم توجه کافى به مطالب استاد یا مطالب کتاب در زمان مطالعه و....
3- اضطراب و نگرانى ناشى از انگیزش شهوانى و دشوارى ارضاى صحیح و مشروع.
ب) بررسى فواید: این بخش نیز مبتنى بر یک پیش فرض مىباشد و آن این که معایب فوق در اختلاط دانشجویان پسر و دختر وجود نداشته باشد یا در حد قابل توجه نباشد والا دیگر این فواید در مقابل مشکلات فوق قابل اعتنا نبوده و مسأله مهمتر چشم پوشى از این فواید و حل مشکلات و آفتهاى ناشى از آن مىباشد. در هر صورت مهمترین فوایدى که عده ای می گویند یا قابل تصور است عبارتند از:
1- فواید اقتصادى از قبیل: صرفه جویى در هزینهها و بودجهها، وقت استاد، فضاهاى آموزشى و امکانات دانشگاه و..
2- تمرین تقوا، عفت و پاکدامنى و قرار گرفتن در معرکه کار زار و جهاد جدى با نفس اماره.
3- شناخت روحیات جنسى مخالف و کسب تجربه هاى علمى و عملى.
4- پیدا نمودن شریک زندگى کفو و هم شأن.
البته مسلم است اگر آن آفات تحقق پیدا کند ( که احتمال قوی چنین است)، این فواید هرگز قابل دفاع نیست. بله! برای برخی از سطوح تحصیلی و نسبت به عده ای مانند متأهلان، شاید این فواید قابل تصور باشد.
ج) بررسى وظایف و راهکارهاى مقابله با مشکلات ناشى از اختلاط پسر و دختر در دانشگاه: به طور مختصر مىتوان وظایف و راه کارهاى مقابله با این ناهنجاریها را به دو دسته تقسیم کرد:
1- وظایف و راه کارهاى فردى: دانشجو باید در درجه نخست ارزشها و معارف و احکام اسلامى را به صورت دقیق شناخته و در خود نهادینه سازد. رهبر معظم انقلاب در این خصوص مىفرمایند: «آن چه براى دانشجوها در دانشگاهها مهم است رشد ایمان مذهبى و اندیشه اسلامى در ذهنها و دلهاى آنان است و مسأله رشد و روحیه تعبد در آنان. تعبد با استدلال عقلى و گرایش به مسائل عقلائى یا اعتقاد به علم و فعالیتهاى علمى و دانشگاهى و دانشجویى هیچ منافاتى ندارد و حقیقتاً براى نظام جمهورى اسلامى و ملت ایران مایه افتخار است که در ایامالبیض ماه رجب در مسجد دانشگاه تهران دانشجوها اعتکاف بکنند این خیلى چیز مهمى است».[1] رسالت دانشجوى مسلمان عمل به رهنمودهاى مقام معظم رهبرى و در درجه دوم پاىبندى در عمل به ارزشها و احکام الهى است. از دیگر اموردى که مىتواند در این زمینه مؤثر باشد پیوند دانشجویان با مراکز مذهبى بالاخص علماء دینى مىباشد.
2- وظایف و راه کارهاى اجتماعى: اگر دانشجویان دغدغه صیانت از خود را داشته باشند نمىتوانند نسبت به محیط و اطرافیان خود بى تفاوت باشند؛ زیرا نقش محیط غیر قابل انکار مىباشد لذا دانشجویان باید نسبت به تهذیب محیط خود اهمیت داده و سعى در ترویج و گسترش ارزشهاى الهى در محیط دانشگاه خصوصاً و در جامعه عموماً داشته باشند و به فریضه امر به معروف و نهى از منکر به زیباترین و مناسبترین روشها عمل نمایند و با اجراى برنامههاى فرهنگى و تفریحى مفید، سالم و سازنده از طریق مراکز موجود در دانشگاهها و ترغیب دانشجویان جهت رعایت حدود و موازین شرعى در برخورد با جنس مخالف و بیان فلسفه احکام اسلام و تبیین آفات و مشکلات فردى و اجتماعى رعایت نکردن موازین شرعى، به صورت گسترده، عمل به ارزشهای اسلامی را در دانشگاه نهادینه سازند و خداى ناکرده اگر مواردی از اقدامات ناشایست مشاهده گردید، از طرق راه کارهاى قانونى با مراجعه به مسؤلین دانشگاه و تهیه طومار، به اصلاح امور اقدام نمایند.
اما فتاوای مراجع محترم تقلید در پاسخ به این سوال[2]:
آیا در محیط دانشگاهى اختلاط بین پسران و دختران، اشکالى دارد؟
همه مراجع (به جز آیت اللّه بهجت و آیت اللّه صافى): اگر نگاه گناه آلود انجام نشود و ترس افتادن به حرام نباشد، اشکال ندارد ولى با وجود آن سزاوار است که مسؤولان کشورهاى اسلامى، برنامهاى براى جدا ساختن مراکز تحصیلى پسران و دختران تنظیم کنند.[3]
آیت اللّه بهجت و آیت اللّه صافى: با توجه به اینکه اختلاط دختر و پسر، در معرض فساد است، جایز نیست.[4]
[1] با استفاده از نرم افزار پرسمان، با تصرفات و اضافات.
[2] نرم افزار پرسمان.
[3] آیت اللّه خامنهاى، استفتاء، س 646 و 638 آیت اللّه تبریزى، استفتاءات، س 1592 و 1623 آیت اللّه مکارم، استفتاءات، ج 1، س 813 امام خمینى، استفتاءات، ج 3،) وظایف اجتماعى زنان (، س 19) دفتر آیات عظام نورى، وحید، فاضل و سیستانى.
[4] آیت اللّه صافى، جامع الاحکام، ج 2، س 1656 و 1657 و 1658 و دفتر آیت اللّه بهجت.