بر اساس فتوای مراجع معظم تقلید، قبلهنماهاى معمولى در صورتى که سالم باشند، از وسائل خوب براى شناخت قبلهاند و گمان حاصل از آنها کمتر از راههاى دیگر نیست، بلکه غالباً دقیقتر است.[1]
حال که قطبنما قابل اعتماد است و موجب گمان میشود، اگر انسان از روی یقین یا گمان به جهتی نماز بخواند و بعد بفهمد که خطا کرده و قبله در جهت دیگری بود، از دو صورت بیرون نیست:
- اگر انحرافی که از قبله حاصل شده، ما بین دو طرف راست و چپ باشد، نمازهای خوانده شده صحیح است، اگر چه هنوز وقت نماز باقی باشد. حتی اگر در اثنای نماز فهمید که چنین خطایی صورت گرفته است، بقیه نماز را رو به قبله بایستد و نماز را ادامه دهد و دیگر نیازی به اعاده ندارد.
- اگر انحرافی که از قبله حاصل شده، از ما بین دو طرف راست و چپ، تجاوز کند، اگر هنوز وقت نماز باقی است، اعاده کند، اما اگر وقت نماز گذشته است نیازی به اعاده ندارد و نمازهای خوانده شده صحیح است، حتی اگر نمازهایی که قبلا خوانده پشت به قبله بوده است، بله احتیاط استحبابی در آن است که نمازها را قضا نماید.[2]
بنابراین با توجه به اعتبار تعیین قبله توسط قبلهنما، اگر بعد از گذشتن وقت نماز بفهمد قبلهنمایی که بدان اعتماد کرده و بر طبق آن نماز خوانده است، اشکال داشته و نشانگر جهت قبله نبود، لازم نیست نمازهایی را که خوانده است قضا نماید.[3]
ضمائم:
حضرت آیت الله خامنهای(دامت برکاته): اعتماد بر شاخص یا قبلهنما در صورتى که موجب اطمینان براى مکلّف شود، صحیح است و باید طبق آن عمل گردد.[4]
حضرت آیت الله هادوی تهرانی(دامت برکاته):
انحراف کمتر از نود درجه نسبت به قبله در هر طرف اشکالی ندارد.
[1]. توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج 1، ص 433، م 782.
[2]. وسیلة النجاة (مع حواشی الإمام الخمینی)، ص 129، م 129.
[3]. « امام جماعت و انحراف از جهت قبله»، 3703؛ «حکم نمازهای خوانده شده با انتخاب اشتباه قبله»، 8381؛ «حکمت اقامه نماز به سمت قبله»، 96059.
[4]. أجوبة الاستفتاءات (بالفارسیة)، ص 74.