در آموزه‌های قرآن کریم می‌خوانیم:
«به هر طرف که رو کنید خدا در آن سوی است».[1]
«هرکجا باشید خداوند با شما است».[2]
پس حضور خداوند در همه جا مطلب صحیحی است، ولی این موضوع با نماز خواندن مسلمانان به یک سمت (کعبه) منافاتی ندارد، بلکه انجام این فریضه الهی به سمت مسجد الحرام، امری است تعبدی و دارای حکمت، که توضیح آن در قالب چند نکته ذکر می‌شود:
1. در جایی از دستورات دینی گفته نشده است که نماز و برخی از دیگر عبادات باید به سمت خدا انجام شود، که چنین اشکالی مطرح شود که خدا همه جا هست، پس به هر سمتی می‌توان نماز خواند، بلکه در احکام و شرایط نماز آمده است که باید این عبادت، به سمت قبله (که همان کعبه در مکه است)، اقامه شود.
به عبارت دیگر، همان خدایی که فرموده است «به هر طرف رو کنید خدا در آن سوی است»، همو دستور داده است که به هنگام نماز به طرف مسجدالحرام نماز بخوانید؛ آن‌جا که می‌فرماید: «پس روى خود را به سوى مسجد الحرام کن! و شما [ای مسلمانان] نیز هر کجا باشید [در نماز] روى خود را به سوى آن بگردانید».[3]
پس این موضوع، یک حکم تعبدی[4] و از شرایط صحت نماز است؛ همان‌طور که خدا همه زبان‌ها را می‌داند، ولی باید نماز را به زبان عربی خواند.[5]
2. گفتنی است که خانه کعبه، یادگار بت‌شکن تاریخ، حضرت ابراهیم(ع) بوده و قدیمی‌ترین پایگاه توحید است و توجه چندین‌باره در هر شبانه‌‌روز به آن، یادآور خاطرات توحیدی می‌باشد.[6]
3. این‌که تمامی مسلمانان به یک‌سو نماز بخوانند نوعی وحدت و اتحاد را میان آنان رقم خواهد زد و نقطه مشترک قابل توجهی خواهد بود که می‌تواند همه را به یک‌سو متوجه سازد. و عکس آن، اگر هر کس به سویی بخواهد نماز بخواند تفرقه‌‌ای نازیبا در میان مسلمانان به وجود آمده و محتمل است که همین ناهماهنگی،‌ گسست‌های دیگری را نیز میان آنان رقم بزند؛ یعنی نمازی که باید جان‌‌مایه توحید و عاملی برای هم‌گرایی مسلمانان شود به نحوی عامل تفرقه آنان خواهد بود.[7]
به عبارتی، نماز گزاردن به سوی کعبه، همه‌ی انسان‌‌ها را با تمامی اختلافات زمانی و مکانی و نیز اختلاف در عقاید و افکار، به یک جهت، متمرکز می‌کند و این لطیف‌ترین روحی است که می‌توان در کالبد بشر دمید و به آنان انسجام بخشید.[8]
4. داشتن قبله‌‌ای واحد اختصاص به مسلمانان نداشته و سایر ادیان نیز چنین بوده‌‌اند. برای مثال بیت المقدس که قبله‌ی نخست مسلمانان محسوب می‌شود در ابتدا قبله‌ی یهودیان بود؛ از این‌رو، تا پیش از تغییر قبله از بیت المقدس به سوی کعبه، همواره پیامبر اسلام(ص) را سرزنش می‌کردند که اگر دین شما بر حق و دین ما باطل است، پس چرا به سوی قبله‌ی ما نماز می‌گزارید.[9]

---