اصطلاح روضه خوانی از عادت مرسوم در بین خطبا و اهل منبر در خواندن کتاب "روضة الشهداء" گرفته شده است. این کتاب که از نخستین کتابهای ذکر وقایع و حوادث کربلا توسط ملاحسین کاشفی سبزواری (م 910ق) و به زبان فارسی است، مدت ها در مجالس عزاداری خوانده می شد. به همین دلیل مجالس سوگواری به روضه خوانی شهرت یافت که تا کنون این اصطلاح رایج است.
امروزه روضه و روضه خوانی در اصطلاح، به مرثیه خوانی و ذکر مصیبت برای معصومین (ع) و اهل بیت آنان گفته می شود که بسیار مورد تشویق امامان ما بوده و یکی از عوامل زنده ماندن دین و پیوند روحی و عاطفی انسان ها با اولیاء دین است .
معنای روضه در اصل ، باغ و بوستان است، اما سبب اشتهار مرثیه خوانی به روضه خوانی آن است که مرثیه خوانان در گذشته ، حوادث کربلا را از روی کتاب " روضة الشهداء " تألیف ملا حسین کاشفی می خواندند. ملاحسین کاشفی متوفای 910 هجری یکی از دانشمندان و خطبای با قریحه و خوش آواز سبزوار در قرن نهم هجری بود ، در زمان سلطنت سلطان حسین بایقرا به هرات (مرکز حکمرانی این پادشاه) رفت و چون حافظه ای توانا و قریحه ای سرشار و آوازی گیرنده و مطبوع داشت و خطیبی دانشمند بود ، بزودی شهرت یافت و مجالس وعظ و ذکر او بسیاری را به خود جلب کرد و مورد توجه پادشاه و شاهزادگان و اعیان و اکابر دولت و وزیر فاضل و هنرمند هنرپرور او « امیر علی شیرنوایی » قرار گرفت . وی بیش از چهل کتاب و رساله تألیف کرد . از جمله آنها « روضة الشهداء » در واقعه کربلا است که به فارسی نوشته شده است. به دلیل شیوایی متن این کتاب، اهل منبر سالها در مجالس عزاداری مطالب آن را از روی کتاب می خواندند. بتدریج خواندن روضه از روی کتاب کنار گذاشته شد و مطالب آن را از حفظ می خواندند . این کتاب در قرن دهم توسط محمدبن سلیمان فضولی به ترکی ترجمه شد.[1]
به هرحال به دلیل شهرت این اثر و استفاده از آن در مجالس عزاداری ائمه اطهار(ع)، این مجالس به مجالس روضه خوانی شهرت یافت که تا کنون این اصطلاح رایج است.
[1] برای آگاهی بیشتر، ن.ک، محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا،ص189، نشر معروف ، قم ،1374ه ش؛ ترخان، قاسم، نگرشی عرفانی فلسفی و کلامی به قیام و شخصیت امام حسین (ع)، ص470، نشر چلچراغ، قم، 1388ه ش.