Gelişmiş Arama
Ziyaret
21913
Güncellenme Tarihi: 2009/08/20
Soru Özeti
Kur’an-ı Kerim’in Tahrif edilmediğinin delilleri nedir?
Soru
Kur’an’ın 14 asır boyunca tahrif edilmediğine nasıl güvenebiliriz?
Kısa Cevap

Tahrif genel anlamda Kur’an’ın lafız ve manalarında her türlü değiştirme, artırıp eksiltmeye denir.

Araştırmacılar Kur’an’ın tahrif edilmediğine dair çeşitli deliller zikretmişlerdir. Biz bu delillerden bazılarına burada işaret edeceğiz:

1- Kur’an nüzul zamanından beri bir takım özellikleriyle tanınmıştır. Bu özelliklerin önemlileri eşsiz üslup ve anlatımı, ayetler arasındaki uyum, gaybi haberleri içermek vb… Şimdiye kadar da Kur’an bu özellikleriyle tanınmıştır. Kimse Kur’an’daki özellikleri taşıyan bir küçük sure bile getirebilmiş değildir. Buna göre 14 asır önceki Kur’an bugün elimizdeki bulunan Kur’an’la hiçbir farkı yoktur. Çünkü aynı özelliklere sahiptir.

2- Eğer bir din son din sayılıyorsa onun kamil bir din olması gerekir. (Son din olmayan dinler bu özelliği taşımıyorlardı) ikincisi, tarih boyunca her türlü tahrif ve değiştirmeden uzak olmalıdır. Bu özelliklerin olmadığı takdirde söz konusu din son din sayılmaz. Açıktır ki tahriften uzak olan dinin en belirgin yönü o dinin getirdiği ilahi kitabın korunmuş olması gelir. Buna göre diyoruz ki Kur’an İslam dinin ilahi kitabıdır ve İslam dini de son dindir demek ki son dinin kitabı olan bu kitabın tahriften uzak olması gerekir.

3- Kur’an Müslümanların ilk baştan hayatlarının her sahasında yararlandıkları, kendisine başvurdukları bir kitaptır. Örneğin günlük namazlarında, camilerinde, evlerinde, savaş meydanlarında, düşmanlarla tartıştıklarında sürekli bu kitabı okuya gelmiş ve bu kitaptan ayrı olmamışlardır. Buna göre Müslümanların hayatlarıyla böylesine iç içe olan bir kitabın tahrif edilmesi mümkün değildir.

4. Kur’an’ın toplanış tarihini inceleyen kimse şunu açıkça itiraf etmektedir ki Kur’an’a bir kelimenin eklenmesi veya ondan bir şeyin eksiltilmesi mümkün değildi. Çünkü Müslümanlar ilk baştan dini bir görev olarak Kur’an’ı ezberlemeyi, onu okumayı bir vazife bilmiş ve bu yolda halkın her kesimi tarafından yoğun çabalar gerçekleştirilmiştir. Peygamber’in kendi döneminde bile Kur’an hafızlarının sayısı o kadar fazlaydı ki hatta Bi’r-i maune olayında onlarda 70 kişinin şehit düştükleri kaydedilmiştir.[i] Peygamber’den sonra da her dönemde İslam beldelerinde yüzlerce, binlerce hafızın, Kur’an öğretmenin varlığı bunun açık bir göstergesidir. Buna göre Kur’an’ın tahrif edilebilme ihtimali kendiliğinden ortadan kalkmaktadır.

5- Tarihçiler Peygamber (s.a.a) döneminde vahiy katiplerinin sayısının 43 kişiye vardığını yazmaktalar. Bu kadar görevli yazıcısı olan bir kitabın tahrifi mümkün olmaz

6- İslam dininin önderleri sürekli halkı elimizde olan mushafı okumaya, onu anlamaya ve ona amel etmeğe yöneltmektedirler. Bu da eldeki mushafta her hangi bir tahrifin olmadığına delil sayılır.



[i] Sefinetu’l-Bihar c. 1 s. 57

Ayrıntılı Cevap

Semavi kitapların tahrifi dinlerde vuku bulan olaylardan biridir. Hatta sonradan gelen peygamberlerin büyük hedeflerinden biri bu tahriflerin önünü almak olmuştur.[1] Ancak İslam dini ve bu dinin ilahi kitabı olan Kur’an-i Kerim bu tahriften uzaktır.

Kur’an’ın 14 asır boyunca nasıl tahrif girişimlerinden korunduğu sorusuna gelince, bu soruyu çeşitli açılardan ele almak mümkündür. Gerçi bu soruda tarihi boyut gündeme gelmiş ve tarihi yönden nasıl böyle bir şey mümkün olabilir denilmiştir?

Bu soruyu dini esasları temellenerek cevaplamak mümkün olduğu gibi din dışı perspektifle de cevaplamak mümkündür. Biz burada Kur’an’ın tahrif edilemediğini açıkça bildiren hadislere başvurmadan bu konuyu ispatlayan genel cevaplar üzerinde duracağız.

1. Delil: Kur’an’ın mücize oluşu:

Allame Tabatabi Kur’an’ın mucize oluşunu onun tahrif edilmediğinin delili bilerek şöyle demiştir:

“Tarihte kuşku götürmeyen gerçeklerden biri 14 asır önce Muhammed adında bir peygamberin geldiği ve Kur’an adında bir kitap getirmiş olduğudur. Kur’an taşıdığı özellikleri yüzünden ilk baştan mucize olduğunu gösteriyordu. Kur’an bu özelliği ile kendi düşmanlarını ve muhaliflerine meydan okumuştur. Tarih açısından şu da bellidir ki kimse İslam’ın ortaya çıktığı o dönemlerde Kur’an’a karşı koyamamış ve hatta Kur’an’ın özelliklerinde bir sure bile getirmemiştir. Bugün elimizde bulunan Kur’an hayret verici bir düzene sahiptir hiçbir çelişki onda yoktur. Yani 14 asır önceki Kur’an için söz konusu olan bütün özellikleri taşımaktadır.

Şimdiye kadar kimse (kelimelerin bileşimi, ayetler arasında uyum ve düzen açısından onun gibi) onun gibi bir sure getirememiştir. Buna göre işte bu Kur’an 14 asır önceki Kur’an’ın aynısıdır. Çünkü eğer değiştirilmiş olsaydı o özellikleri taşımazdı.”[2]

Eğer beşer onun en küçük surelerinden biri gibi bir sure getirmeye gücü yetseydi İslam’ın meydana geldiği dönemde yaşayan ve İslam’ın azılı düşmanları olan Araplar fasahet belağet, siir ve hitabet gibi dallardaki üstün kabiliyetlerinden yararlanır, Kur’an’ı yenmek için hiçbir girişimden geri durmaz, bu hususta asla tereddüt etmez ve yeni ortaya çıkan İsam’la mücadele için kendilerini türlü türlü zahmet ve sıkıntılara sokmak yerine Kur’an’ın kendi meydan okumasına nazaran Kur’an gibi bir sure getirerek yeni ortaya çıkmış bu dinin ortadan kaldırır ve onu tarih sahnesinden silip atarlardı. Nitekim İslam düşmanları bu yolda bir çok girişimlerde bulunmuş ama bir başarı elde edememişlerdir. Kur’an şöyle buyurur: “Eğer insanlar ve cinler bu Kur’an’ın bir benzerini getirmek için bir araya gelseler bunu yapamazlar onlar birbirlerine destek olsalar bile.”[3]

Kur’an’ın diğer meydan okuma yönlerinden biri de onun her türlü çelişkiden uzak olduğu konusudur. Kur’an şöyle diyor: “Acaba onlar Kur’an üzerinde düşünmezler mi?”[4] “Eğer Allah’tan başkası tarafından gönderilmiş olsaydı onda birçok çelişkiler olduğunu görürlerdi.”[5]

Biz bugün elimizde bulunan Kur’an’ın ayetleri arasında hiçbir ihtilaf ve çelişkinin olmadığına şahidiz.

Yine Peygamber’e inen Kur’an hakkında bildiğimiz diğer vasıflar hakkında da durum bundan ibarettir. Örneğin gayptan haber vermek, peygamberlerin öyküleri, ilahi öğretiler ve… bütün bu özelliklerin bugün elimizde bulunan Kur’an’da var olduğunu görmekteyiz.[6]

İkinci Delil: Bu delil birkaç mukaddimeden oluşur:

1. Din Allah tarafından insanların hidayeti için peygambere gönderilen öğretilerin tümüne denir.

2. Son dinden önceki mursel dinler Allah katındaki kamil dinin bir kısım öğretilerini zamanın gereklerini göz önünde bulundurarak insanlara getirmişlerdir.

3- Mürsel dinlerin çok olmalarının hikmeti, o kamil dinin yeni öğretilerini sunmanın yanı sıra önceki şeraitten tahrife uğramış kısmını tashih etmektir.

4. İlahi dinler zinciri ancak şu özelliklerde bir dinin zuhur etmesiyle son bulur:

1- Son din kamil bir din olmalı ve insanların hidayeti için gerekli olan bütün hidayet unsurları onda açıklanmış olmalı.

2- Bu din bütün tarih boyunca tahriften uzak olmalıdır. Eğer bu iki unsurdan biri olmazsa akıl böyle bir dinin son din olmayacağına hükmeder.

Bu mukaddimelere nazaran şu sonuca varırız ki son din olan İslam dini her türlü tahriften korunmuştur. [7] Bu da şu anlamdır ki bu dinin temel kitabı her türlü tahrif ve değiştirmeden korunmuştur.[8]

Buraya kadar son dinin kitabının her türlü tahriften korunmuş olduğu aklen ispatlanmış olur. Bu akli hükmü şu öncüllerle bir arada nazara aldığımızda:

A: İslam dini son dindir

B: Kur’an bu dinin kitabıdır

Şu sonuca varırız ki Kur’an her türlü tahrif ve değiştirmeden korunmuştur.[9]

Peygamber’in son peygamber olduğunu kabul edip İslam dinin son ilahi din olduğuna inandıktan sonra bu yüce dinin kaynağı ve belgesi olan Kur’an’ın Yüce Allah tarafından korunmadığını nasıl söyleyebiliriz?

Kur’an’ın tahrife uğradığı fikri bu dinin ebedi bir din oluşu ve tarihin sonuna kadar kıyamete kadar kalıcılığı asla bağdaşmaz.

3. Delil:

Eğer Kur’an’ın Müslümanların yaşayışlarına anlam katan her şey olduğuna; anayasa, yaşayış düsturu, kanun, mukaddes kitap ve ibadet simgesi gibi önemli anlamları bir arada ifade ettiğine dikkat edilirse böyle bir belgede her hangi değişiklik yapmanın, eksiltip azaltmanın mümkün olmadığı ortaya çıkar.

Kur’an bir kitaptır ki Müslümanlar ilk günden itibaren onu namazlarında, camilerde, evlerinde, savaş meydanlarında, düşmana karşı argüman sunduklarında hep ona başvuruyor ve ondan yararlanıyorlardı. Hatta tarihi belgelerde bu kitabı eşine öğretmek, evlilik sırasında mehir olarak belirlendiğini bile kaydedilmiştir.

Her merasimde okunan, her babanın çocuğuna öğretmeği bir görev bildiği ve İslam hakkında bilgi edinmek isteyen her kesin başvurduğu tek kitap Kur’an’dır. Bütün bu özellikler nazara alındığında böyle bir kitabın değişikliğin ihtimali mümkün müdür?[10]

4. Delil:

Kur’an bir kitap olarak Resulullah’ın kendi döneminde toplanmıştır.[11] Eğer bir kimse bunu kabul etmese de şunu bilmelidir ki Kur’an’daki surelerin sırasında ihtilaf eden bilginler Kur’an’a hiçbir kelimenin artırılıp eksiltilmediğinde şüphe etmemişlerdir. Çünkü Müslümanlar bu ilahi kitabı ezberleyip korumaya oldukça büyük bir önem vermekteydiler. Hatta o dönemde kişilerin şahsiyet ve konumu Kur’an ayetlerinden ne kadarını ezberlediği ile ölçülürdü.

Kur’an hafızlarının sayısı o kadar çoktu ki hatta tarihte okuyoruz ki Ebubekir’in döneminde vuku bulan bir savaşta Kur’an karilerinden 400 kişi öldürüldüler.[12]

Peygamber’in hayatında meydana genle Bi’r Meune olayında Peygamber’in ashabından 70 Kur’an karısının şehit olduğu yazılmıştır.[13]

Bütün bunlardan anlaşılıyor ki Kur’an’ın hafız, kari ve muallimleri o kadar çoktu ki yüzlercesi bir olayda şehit düşüyordu. Buna göre Kur’an evlerin veya camilerin köşesinde kalmış, unutulmuş bir kitap değildi ki kimse onu değiştirmeye kalkışabilsin.

Gün geçtikçe Kur’an’a karşı ilgi daha da arttı ve Kur’an’ın nüshaları çoğaltılıp şehirlere gönderildi baskı icat edildikten sonra da Kur’an İslam ülkelerinde en çok basılan kitap haline geldi. Bütün bunların yanı sıra İslam ülkelerinin her yanında yüzlerce hafız her dönemde yetişmiş ve yetişmekteler.

Şimdi birçok İslam ülkesinde Medresetu Tahfizu’l Kur’an adı altında Kur’an hafızı yetiştiren medreseler bulunmaktadır. Bu medreselerde küçük yaşlardan başlayarak Kur’an hafızı olan onlarca öğretmen ve öğrenci bulunmaktadır.[14]

Bazı raporlara göre Pakistan’da bir buçuk milyon Kur’an hafızı vardır.[15] Mısır’daki El-Ezher üniversitesinin giriş şartlarından biri Kur’an hafızı olmaktır. Yani hafızlıkta 40 not üzerinden en az 20 notu alması gerekir.[16]

Kısacası Kur’an’ı ezberleme sünneti Peygamber’in döneminden ve bizzat Peygamber’in kendi emri ve tekidi ile başlamış ve yüzyıllar boyunca bütün canlılığı ile devam etmiştir.

Acaba böyle bir ilgiye mazhar olan Kur’an’ın tahrif edilmesi düşünülebilir mi?

5. Delil:

Peygamber’in (s.a.a) birçok yazıcıları vardı. Bunlar vahiy geldiğinde onu kaydediyordular. Bunlar 43 kişiydiler[17] en meşhurları 4 halifeydi. Ancak bu yazıcılar arasında Ali b. Ebitalib ve Zeyd b. Sabit daha çok Peygamber’le birlikteydiler.[18] Bu kadar yazıcısı olan bir kitabın tahrife uğraması nasıl mümkündür?

6. Delil:

Büyük İslam önderlerinin sürekli bu ilahi kitaba sarılmaya emretmeleri[19] bu kitabın olduğu gibi korunduğunu gösterir.

İmam Ali (a.s)’ın Nehcü’l-Belağa’nın 133. hutbesindeki sözleri bunun açık örneğidir. Bu hutbede şöyle okumaktayız: “Allah’ın kitabı sizin aranızdadır. O asla yorulmayan bir konuşmacıdır;   direkleri sarsılmayan bir binadır, dostları mağlup olmayan bir kıvanç vesilesidir.”[20]

Yine 176 hutbede şöyle diyor:

“Kur’an öğüdünde hıyanet olmayan bir öğütçü, saptırmayan bir kılavuzdur.”[21]

Yine bu hutbenin başka bir yerinde şu cümleler yer alır:

“Bu Kur’an’la oturup kalkan kendisinde bir artış ve eksiklik olmadan ayağa kalkmaz; hidayeti artar ve körlüğü azalır.”[22]

Bu gibi sözleri Hz. Ali ve diğer din önderlerinin tavsiye ve emirleri arasında çoktur. Eğer bu kitapta tahrif olsaydı bu kitaba önem vermek hakkında bu kadar tekit edilmez ve hak ve batılı birbirinden ayırt edici bir ölçü olarak değerlendirilmezdi.[23]

Yukarıda işaret edilen altı delil ışığında Kur’an’da hiçbir tahrifin olmadığı iniş zamanından günümüze kadar değişmeden Allah tarafından korunduğu açıkça belli olur.

 



[1] Bk. Peyam-i Kur’an, Mekarim Şirazi

[2] Bk. El-Mizan, Tabatabi, c. 12 s. 157

[3] İsra, 88

[4] Nisa: 86

[5] Bk. Meban-i Kelami İctihat, s. 67

[6] Tercüme-i El-Mizan, c. 12 s. 150 154

[7] Hadevi Tehrani, Mebani Kelami İctihad, s. 67

[8] Ade

[9] Ade

[10] Tefsiri Nümüne, c. 11 s. 22

[11] Kur’an’ın toplanış tarihi hakkında değişik görüşler vardır. Bk. Dizin: Kur’an’ın Toplanışı, soru: 71

[12] Muntahap Kenzu’l-Ummal El-Beyan fitefsiri’l-Kur’an’dan naklen s. 260

[13] Sefinetu’l-Bihar c. 1 s. 57

[14] Bu hususta Dr. küçük yaşta Kur’an hafızı olan Muhammed Hüseyin Tabatabi’nin hayatını okumakta yarar vardır.

[15] Nümüne Tefsiri c. 11 s. 24 Bu istatistikler önceki yıllara aittir. Şimdi bu rakamlar artmıştır.

[16] Ade Ferid Vecdi Ansiklopedi’sinden neklen

[17] Tarihçiler bunların sayısını 14 kişiden 43 kişiye kadar yazmışlardır.

[18] Zencani Ebu Abdullah, Tarihu’l Kur’an s. 24

[19] Yani din önderlerinin sözlerini incelediğimizde müslümanların ilk dönemden şimdiye kadar bu Kur’an’a sarılmış olduklarını gösterir.

[20] َ کِتَابُ اللَّهِ بَیْنَ أَظْهُرِکُمْ نَاطِقٌ لَا یَعْیَى لِسَانُهُ وَ بَیْتٌ لَا تُهْدَمُ أَرْکَانُهُ وَ عِزٌّ لَا تُهْزَمُ أَعْوَانُه‏.

[21] اعْلَمُوا أَنَّ هَذَا الْقُرْآنَ هُوَ النَّاصِحُ الَّذِی لَا یَغُشُّ وَ الْهَادِی الَّذِی لَا یُضِلُّ .

[22] وَ مَا جَالَسَ هَذَا الْقُرْآنَ أَحَدٌ إِلَّا قَامَ عَنْهُ بِزِیَادَةٍ أَوْ نُقْصَانٍ زِیَادَةٍ فِی هُدًى وَ نُقْصَانٍ مِنْ عَمًى.

[23] Bk. Tefsir-i Nümüne c. 11 s. 24 – 26

 

Diğer Dillerde Soru Tercümesi
Yorumlar
yorum Sayısı 0
Lütfen soruyu doğru giriniz
örnek : Yourname@YourDomain.com
Lütfen soruyu doğru giriniz
Lütfen soruyu doğru giriniz

Konusal Sınıflandırma

Rastgele Sorular

  • Bir malın humusu verildikten sonra ona yeniden humus vacip olur mu?
    5411 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2010/04/07
    Bilindiği üzere humus, füru-u dinden olup İslam’ın önemli farzlarından biridir ve ibadet sayılmaktadır. Bu yüzden kurbet kastıyla (Allah’ın emrini yerine getirmek niyetiyle) yerine getirilmelidir.Mal ve sermayeye humus geldiğinde bir kere humusları verilirse üzerinden uzun yıllar geçse de ona artık humus gelmez. Ama mal ...
  • Kur’an’da gelen ‘Sadugatihinne ve ‘Ucurehunne’ neyin hakkındadır?
    6206 Tefsir 2012/02/22
    ‘Sadugatihinne’[1] daimi evlilik hakkındadır ve mehir için ‘Sıdak’ denmiştir.[2] Bu kelimenin geçtiği ayet, kadınların kesin haklarının birinden bahsetmekte ve koca, karısı bağışlamadığı sürece[3] karısının mehrini ödemesi ...
  • Hz Ali’nin kendi hilafeti döneminde omzunda kırbaç taşıyarak sokak ve çarşıda hareket ettiği ve suçluları cezalandırdığına dair nakledilen hadis doğru mudur?
    6452 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2012/04/15
    Hz Ayetullah Uzma Mekarim Şirazi’nin (Allah ömrünü uzatsın) Bürosu: Bu içerikte nakledilen rivayet sadece Hz Ali’nin Küfe’de bulunduğu, çarşıda gezdiği ve halkın tavsiyeleri ciddiye alması için yanında belirtilen kırbacı yanında taşımasıyla ilgilidir. Hz. Ayetullah Uzma Safi Gülpeygani’nin (Allah ömrünü uzatsın) Bürosu:
  • Ehl-i beyt’i neden birkaç kişide sınırlıyorsunuz?
    6841 Eski Kelam İlmi 2008/02/18
    Ehl-i Beyt’in on dört masumlarda sınırlandırılması, beşeri bir sınırlandırma değildir. Tathir ayetinden ve Peygamber (s.a.a.)’den gelen rivayetlerden anlaşılan bir sınırlamadır.Bu iddianın ispatlanması için birçok rivayet delil olarak getirilebilir.1) Kuran-ı Kerim, Peygamber (s.a.a)’e Arapça olarak indirilen ilahi bir kelamdır. Allah’ın ...
  • Eğer taklit mercileri zamanın imamı (a.s) tarafından seçiliyorsa müçtehit ve veliyy-i fakihi tanıtan diğer kaynakların rolü nedir?
    5068 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2010/08/08
    Dikkatleriniz için teşekkür ederiz. 1393. sorunun yanıtında işaret ettiğimiz gibi İmam belirgin bir şahsı hâkimiyete atamamış, sadece fakihleri genel bir şekilde atamıştır. Bundan dolayı zamanın imamı (a.s) tarafından mercilerin seçilme ve teyit edilmesinden kasıt, özel bir şahsın seçilmesi ve teyit edilmesi değildir. Sadece masum (a.s) ...
  • Niçin İslami düşünceyi açıklamak için her yönlü kamil bir sistematik teoriye ihtiyaç vardır?
    6900 Yeni Kelam İlmi 2007/08/23
    Şimdiye kadar din bilginleri, evrensel ve belli dönemlere ait unsurları içeren İslami öğretiler karşısında tikelci bir yöntem kullanmışlardır. Böyle bir yöntem ve yaklaşım İslami araştırmaların sistematik bir yapıya sahip olmasını önlemiştir. İslami düşünceyi oluşturan öğeler birbirleriyle aralarında bir düzene tabii tutulmadan bir araya toplanmıştır. Bu bir araya ...
  • Dört seçkin kadın ve babalarının ismi nedir?
    19865 تاريخ بزرگان 2010/05/19
    İnsanlık tarihi boyunca tevhid yolunda ve ilahi hedefler uğruna büyük fedakârlıklar gösteren Evliya ve Salihlerin içinde kadınlarda vardır. Onların namı insanlığın karanlık tarihinde parlamaktadır. İslami rivayet ve kaynaklarda büyüklük, fazilet ve yüce makamlarından ötürü en üstün kadınlar ve cennet kadınlarının en üstünleri olarak yad edilen, yücelikle övülen ...
  • Babam şehid olmuştur ve ben o dönemde ergin değildim ve onun ne kadar namaz kazası olduğunu bilmiyorum. Yükümlülüğüm nedir?
    5088 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2012/01/18
    Büyük taklit mercilerinin görüşüne göre, eğer babanın kazası varsa, onun vefat etmesinden sonra en büyük oğlunun kaza namazlarını yerine getirmesi farzdır. Babanın vefat ettiği zamanda oğlun ergin olup olmaması bir şeyi değiştirmez.[1] Eğer oğul kaza namazlarının sayısını bilmiyorsa, kesin ...
  • Bütün amellerimizi nasıl halis niyetle yerine getirebiliriz?
    10593 Teorik Ahlak 2009/12/20
    İhlâs; yapılan her işte ve kullukta asıl hedefin, başkalarının değil de Allah-u Teâlâ’nın rızasını kazanmak için olmasıdır. Bunun için öncelikle ihlâsa mani olan şeyleri yani; riyakârlığı, dünyaya bağlılığı ve şeytanın vesveselerini ortadan kaldırmak gerekmektedir. Sonra imanı güçlendirme, Allah-u Teâlâ’yı tanıma, ihlâsın değeri ...
  • Mecbur kalınca günah işlemenin hükmü nedir?
    8733 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2010/03/07
    Dini öğretilere göre şer’i sorumluluklar insanın ihtiyar ve özgür iradesine bağlıdır; yani insan özgür iradesiyle güzel bir ameli yaparsa mükafatı hakkeder. Dolayısıyla şia fıkhında sorumluluğun kaldırıldığı yerlerden biri mecburiyettir. Müslüman biri haram müzik dinlemek gibi özgür iradesiyle yapmayacağı bir ameli mecburiyetten dolayı yaparsa burada ...

En Çok Okunanlar