Şiəçilik bir məktəbdir ki, Quranla bir doğulubdur çünki əsiz Peyğəmbərə (s) ən yaxın şəxs həzrət Əli (ə) idi ki, Quran ayələri nazil olan həmin ilk günlərdə Quranın maarifin bir başa Peyğəmbərdən alıb başqalarına ötürübdür. Qərəzli və məlumatsız yazılçılardan bəziləri, şiənin, yaranma tarixini Osmanın xilafət dövrünün sonuna təsadüf etdiyini bildiriblər. Onlar "Əbdüllah ibn Səba" adlı bir nəfərdən yad edibdeyiblər: O həqiqətdə yəhudi dinində olub amma Osmanın xilafət dövründə zahirdə İslama gəlib həqiqətdə İslam dininə zərər vurmaq dalınca olub. Bu məqsədlə Əli (ə)- mın birbaşa İmamətinə və xilafətinə əqidəni bəyan etdi və isməti (günahsız olmaq) İmamın şəraitindən bildi və İmamətə ki, əslində bir adi və siyasi məsələ idi müqəddəslik bağışladı. Habelə qabaqkı xəlifələrin xilafətinin nahaq və zorla alınma olduğunu bəyan etdi və xalqı xəlifənin əleyhinə çıxmağa təhrik etdi ki, onun nəticəsi qiyamçıların əliylə üçüncü xəlifənin qətli oldu. Buna əsasən şiə məzhəbi onun qondarmasıdır".[1]

Habelə ibni Səbanı Səbaiyyə adlı bir firqənin müəssisi bilirlər və Əbuzər Ğəffari, Əmmar ibni Yasir, Əbdur- rəhman ibni Ədis, Səsət ibni Suhan, Məhəmməd ibni Əbu Hənifə, Məhəmməd Əbu Bəkir, Malik Əştər kimi böyük şəxsləri bu qondarma firqənin üzvlərindən sayıblar.[2]

Amma əqli və nəqli dəlillərə müraciət edərkən aydın olur ki, bu nisbət böyük bir yalan və insafsız bir töhmətdir. Seyf ibni Ömərin bu dastanın ravisi olması onun qondarma olmasının dəlillərindən biridir ki gələcəkdə ona işarə edəcəyik.

Burada əqli və nəqli dəlillərdən bəzilərinə işarə olur:

1.             Şiənin təkyəgahı Allahın kitabı, Peyğəmbərin sünnəti və əqldən başqa bir şey deyildir.[3] Vilayət ayəsi (Maidə 55) təbliğ ayəsi (Maidə, 67) İkmal ayəsi (Maidə, 3) Xeyrul- bəriyəh (bəyyinəh, 7) kimi ayələr, habelə Səfinə rəvayəti və Səqəleyn rəvayəti kimi rəvayətlər, Qədir xum hadisəsi və başqa çoxlu ayələr və rəvayətlər yaxşıca yuxarıdakı sübut edir ki, mövzumuzun sualının tələbinə görə onları araşdırmaq fürsətimiz yoxdur, öz yerində və əlaqəli kitablarda bu mətləblər yaxşıca araşdırılıbdır.

2.             Şiə hədislərində və Meləl və nehəl kitablarında da Əbdullah ibni Səbadan ğali bir şəxs kimi ki, Əli (ə)- ın Allah olmasına inanırmış yad olub və deyilib ki, İmam (ə) onunla şiddətli rəftar edibdir. Əvvəl onu sürgün edib sonra onun qətl fərmanını veribdir.[4]

Habelə bir şəxs rəvayətlərdə İmamlar (ə) tərəfindən lənətlənibdir.[5] Aydındır ki, belə bir şəxs nəinki, bünövrəsini qoya bilməz.

3.             Şiə alimləri məsum İmamlardan tabeçilik edərək bu şəxsi həmişə lənətləyiblər. məsələn mərhum Kaşeful- ğita İbn Səba haqqında bu cür yazıbdır: Amma Əbdullah ibni Səba ki, onu şiəyə və Şiəni ona yapışdırırlar, bu şiə kitablarıdır ki, onu lənətləyib və ondan bizardı, şiənin rical alimləri ən kiçik kəlməki onun haqqında deyiblər budur ki, Əbdullah ibni Səba deyələndə də artıq məlundur.[6] Bir halda ki, əgər o şiəçiliyin binovrəsin qoyan olsaydı gərək şiə alimləri ondan böyük birisi kimi yad edəydilər.

4.             Bu fərziyə tələb edir ki, İslam xilafəti ya baş verən hadisələrdən xəbərsiz olub ya İslamın və müsəlmanların talehinə etinasız olub və yaxud bu fitnənin qarşısında aciz olubdur. Bunu nəzərə alaraq ki, xəlifə (Osmanın) və hökumət işçilərinin müxaliflərlə şiddətli rəftarını tarix xəbər verir. Baxmayaraq ki, onlar (müxaliflər) böyük səhabələr olublar, necə ki, Əbuzər Ğəffarini rəbəzəyə sürgün etdilər və Əmmar Yasiri bərk döydülər və onun cisminə zərər burdular. Belə bir halda bu cür böyük fitnənin qarşısında ki, tərəfdarları bəyan ediblər, xilafətin sakit və laqeyd qalması necə ola bilər?[7]

5.             Necə ki, işarə oldu, Əbuzər, Əmmar, Məhəmməd ibni Əbu Bəkr və ...kimi böyük şəxslər və seçilmiş səhabələr İbni Səbanın tərəfdarlarından və Səbaiyyə firqəsinin üzvlərindən sayılıblar ki, bunun özü bu əfsanənin yalan olmasına başqa bir dəlildir. Necə mümkündür Əbuzər kimi şəxslər yəhudi İbn Səbanın tabeyi olsunlar bir halda ki, Əbuzər dördüncü şəxsdir ki, İslama iman gətirib və Peyğəmbər onu haqqında buyurub: "Mavi göy bir danışana sayə salmadı və torpaq yerin danışanı olmadı ki, o Əbuzərdən düz danışan olsun".[8] Və başqa yerdə buyurub: "Allah mənə Əbuzəri və... sevməyə əmr buyurub:"[9] Əmmarla əlaqədar buyurub: "Əmmarın zatı imandan dolubdur"[10] və "səni ey Əmmar yağı dəstə öldürər"[11] və...

6.             Əgər qeyd olunan xüsusiyyatlarla Əbdullah ibni Səba adlı bir nəfər olubsa nə üçün o şəxslərin ki, Əbuzərlə düşmənçilikləri var onlar (ələvilərə) zərər vurmaq üçün hər cür çalışırlar və təbliğ edirlər, dediklərində və yazılarında belə bir kəsdən və bu cür dastandan ad çəkilməyib.

Şübhəsiz əgər bu dastanın həqiqəti olsaydı, hamıdan artıq Müaviyə və həvadarları şiələri və Ələviləri əzmək üçün o dastandan istifadə edirdilər. bir halda ki, tarixdə bu mətləbə heç bir işarə yoxdur.[12]

7.             İbn Səba əfsanəsin əsas və birinci nəql etmiş mənbə tarix Təbəri (vəfatı 310)- dur ki, o cür ki, İbn Əsir (630) İbn Kəsir (774) və İbni Xəldun (808) bu dastanı tarixi Təbəridən nəql ediblər Təbərinində yeganə sənədi Seyf ibni Ömərin nəqlidir.[13] Və bu bir haldadır ki, Təbəri öz kitabının girişində (müqəddimə) yazıbdır: "O yerləri ki, biz kitabımızda keçmişdəkilərdən nəql etmişik oxucu onu inkar etsə eşidən doğruluğuna bir dəlil olmadığı üçün və həqiqətlə uyğun olmadığı üçün ondan uzaqlaşsa, bunu bilmək lazımdır ki, bu mətləblər bizim tərəfimizdən deyil və... habelə biz bu mətləbləri bizə necə çatıbdırsa biz ancaq o cür nəql etmişik".[14]

Bu şəkildə o (Təbəri) tarixi xəbərlərinin bəzisinin doğru olmamasına etiraf edərək məsuliyyəti keçmişdəkilərin öhdəsinə qoyur.

Digər tərəfdən Təbəqatı İbni Səid və Ənsabul- işraq Bəlazəri və qeyrisi kimi mühüm mənbələr ki, Osmanın xilafət dövrünün hadisələrini və öldürülməsini nəql ediblər, İbni Səba dastanın nəql etməyiblər![15]

8.             Mərhum Əllamə Əsgəri kimi, böyüklərdən və mühəqqiqlərdən bəzisi, tarixi və rəvayi şahidlər və dəlilərlə istinad edərək, İbni Səba ilə əlaqəli rəvayətlərdə irad edib və İbni Səba adlı birinin tarixdə olmasını inkar ediblər və onu "Seyfibni Ömərin qondarması biliblər.[16]

9.             Necə ki, işarə oldu birinci tarixi mənbə ki, bu əfsanəni nəql edib tarixi təbəridir və bu bir haldadır ki, bu dastanın ravilərinin hamısı tanınmamış və qaranlıq insanlardır və yaxud rical alimlərinin yanında dəyərsiz və etibarsızdırlar. Bu rəvayətin silsiləsi bu cürdür. 1. Sirri. 2. Şüeyb. 3. Seyf ibni mər. 4. Ətiyyə. 5. Yəzid fəqəsi, ki, biz burada ixtisarla rəvayət edərək ancaq "Sərrin"nin şəxsiyyətin araşdırırıq ki, Təbəri bir başa (vasitəsiz) ondan rəvayət edibdir, sonra Tarixin bu yalançısının yəni "Sefyan" şəxsiyyətinə işarə edəcəyik.

"Sərri": Təbəri Sərridən rəvayət edərkən onun atasının və əşirəsinin adını yazmayıb. Təkcə bir yerdə şifahi olaraq deyib "Sərri ibni Yəhyadan" nəql edir.[17] Müəyyən olur ki, ondan "Sərri" məqsəd sayir yerlərdə o cümlədən İbni Səbanın dastanında "Sərri ibni Yəhyadır", buna baxmayaraq hələ bu şəxs qaranlıqdır. Çünki "Sərri ibni Yəhya" neçə nəfərin arasında şübhəlidir:

1.             Sərri ibni Yəhya ibni Əyas, amma bu şəxs 167- ci ildə vəfat edib, Təbəri isə 224- cü ildə doğulubdur. Bəs deməli Təbəri ondan nəql edə bilməz.

2.             Sərri ibni Yəhya ibni Sərri ibni Əxi Hinad ibni Sərri:

Bu şəxs Təbəriylə həmzəman olsada amma nə bir kəsdən rəvayət edib nə də bir kəs ondan rəvayət edib, habelə heç bir kəs onu mühəddis adlandırmayıb və tərcümə halında heç bir rical kitabında yoxdur. Qaranlıq olduğu üçün əgər Təbəri ondan nəql etmiş olsa, etimadsızdır.

Başqa bir tərəfdən bəziləri deyirlər ki, o şəxs ki, Təbəri ondan rəvayət edib Sərri ibni İsmail Həmədaniyi Kufi Şəbinin əmisi oğlu və katibidir, amma bu etiqad düzgün ola bilməz, çünki:

Birincisi: Şəbi 103 tarixində vəfat edib Təbəri necə ki, deyildi 224- cü ildə doğulubdur, deməli Şəbinin katibi yəni Sərri Təbərini görə bilməz.

İkincisi: Fərz etsək ki, Sərri ibni İsmail Təbərini görüb yenə də problemi həll etmir, çünki bu şəxs rical alimlərinin arasında etibarsızdır və onu etimadsız bilirlər.

Bəziləri deyirlər ki, Təbəri Sərri ibni Asim ibni Səhl Əbu Asim həmədanidən rəvayət edibdir, baxmayaraq ki, bu şəxs Təbəri ilə həmzaman olub, amma o da rical alimlərinin yanında etibarsızdır və bəziləri onu rəvayət oğrusu yalanşı və... kimi tanıtdırıblar".[18]

Nəticə budur ki, Sərrinin şəxsiyyət və kimliyi qaranlıqdır və qaranlıq şəxs rical alimlərinin yanında etimadsızdır. İbni Səba rəvayətinin silsiləsinin şəxslərinin vəziyyəti Sərriyə oxşardı, artıq məlumat üçün rical kitablarına müraciət edə bilərsiniz.[19]

Amma Seyf ibni Ömər:

Alimlər Seyfin tərcümə halında yazıblar ki, o Bağdadlı əsli Kufəli olub, hədisləri və sözləri zəif və etimadsızdır və deyilib ki, Seyf 170 ildə Harun- ər- rəşidin xilafəti dövründə dünyadan gedibdir. O iki kitaba sahibdir.

1. Əl- futuhul- kəbir və əlrəddə.

2. Əl- cəməl və məsuru Ayişə və... kitabların adlarıdır ki, birinci kitabda Osmanın xilafətinə qədər vəfata (rehlətə) yaxın tarixi hadisələri, ikinci kitabda isə Osmanın əleyhinə qiyamı onun öldürülməsi və cəməl döyüşün bəyan edibdir ki, bu şəxsin alimlər arasında etibarsız olmasını nəzərə alsaq, onun rəvayətləri və kitabları dəyərsizdir.[20]

Aşağıdakı nöqtələrə diqqət etmək Seyf ibni Ömərin mahiyyətini ağıllı insanlar üçün aşkar edir:

A: Seyflə əlaqədar rical alimlərinin və fənn əhlinin nəzərlərinə diqqət edərkən bizim üçün aydın olur ki, bu şəxs yalançıdan başqa biri deyil və İbni Səba əfasənəsi onun zehninin qondarmalarından biridir. Seyf haqqında əhli sünnət alimlərindən bəzisinin nəzəri aşağıdakılardan ibarətdir:

1.             Yəhya ibni Muin: Onun hədisi zəif və süstdür onun hədislərində heç bir xeyir yoxdur.[21]

2.             Nisayi səhih sahibi: Zəifdir onun hədisin tərk ediblər nə etimadlıdır nə də əmin[22]

3.             Əbu Davud: Dəyərsizdir, çox yalançıdır.[23]

4.             İbni Həmmad Əqili: Onun rəvayətlərindən tabeçilik olmur. Onun çoxlu rəvayətlərinin heç birisindən tabeçilik etmək olmaz.[24]

5.             İbni Əbu Hatəm: Səhih hədisləri xarab edirmiş ona görə hədislərinə etimad olmayıb, hədisin tərk ediblər.[25]

6.             İbni Həbban: Hədisləri özü düzəldib Müvəssəq şəxslərin dilindən nəql edirmiş və deyir. Seyf zindiqə olmasına müttəhimdir və deyiblər hədis qondarırmış.[26]

7.             Dar Qənti: Zəifdir hədisin tərk ediblər.[27]

8.             Hakim: Onun hədisin tərk ediblər, zindiqə olmağa müttəhəmdir.[28]

9.             İbni Ədi: Onun bəzi hədisləri çox məşhurdur amma mənim nəzərimcə onun bütün hədisləri etimadsızdır və bu dəlilə görə onun hədislərindən tabeçilik olunmur.[29]

10.          Firuz abadi Qamusun sahibi və İbni Həcər[30] və Seyfuddin:[31] Zəifdir.

11.          Zəhəbi: Bütün İslam alimlərinin icma və ittifaq varlarıdır ki o zəif və hədisləri tərk olunmuşdur.[32]

Başqa alimlərində onun haqqında oxşar fikirləri vardır. Amma bu qədərə kifayət olur.

B: Bu adam elə hadisələrdən, şəhərlərdən və şəxslərdən ad şəkir ki, heç biri olmayıb və hamısı onun qondarmalarıdır.

Əllamə Əsgəri (rəh) yüz əlli qonradma səhabə kitabında 4 cild də və Əbdul- lah- ibni Səba kitablarında 2 cild də, onların bəzisin araşdırıblar ki, biz cavabın uzun olmasının qarşısını almaq üçün onun iki nümunəsinə işarə edirik:

1.             Birinci nümunə:

Seyf, Ərmas, Əcvas, Əmas, Vəlus, Tavus və... şəhərlərdən ad çəkib ki, coğrafi kitablardan təkcə Həməvi (vəfatı 626) onları Seyfdən (vəfatı 170) Məcməul- buldan kitabında nəql edibdir, bir halda ki, başqa kitablarda bu şəhərlərin adı çəkilməyib, məsələn:

Səfəhs cəzirət- lərəb, İbni Haik Yəqubinin təlifi, futuhul- buldan. Bəzilərinin təlifi, müxtəsərul- buldan, İbnil- fəqihin təlifi. Əlasarul- baqiyəh ənil- qurunil- xaliyəh. Əbu Reyhan buruninin təlifi, Mocəm məstocəm Bəkrinin təlifi, Vəzir və təqvimul- buldan İsmail həmat sahibinin təlifi, ki bu kitablar şəhərlər haqqında yazılıb. Bu kitablarda o şəhərlərin adı yoxdur. Müasir yazılardan və şərqşunaslardan "Lostirenc" Boldanul- xilafət işrəqiyyəh kitabının sahibi və "Ömər Rıza kəhale" Şibh cəzireyi Ərəbistan kitabının sahibi".[33] Həməvinin mətləblərinə etina etməyib və bu şəhərləri öz kitablarında gətirməyiblər.

2.             İkinci nümunə:

Seyf günlərdən yəvmul- cərasim ya quruluq günü, yəvmul- nəhib, Ərmas, yəvmul- əbaqir (inəklər günü) və... adıyla ad çəkibdir və onun üçün bir dastan qondarıb ki, xülasəsi bu cürdür:

Səd ibni Əbu Vəqqas fars döyüşündə bir suyun kənarındakı onu əcibul- həcanat adlandırırdılar əyləşdi, Səd Asim ibni Əmrunu məmur etdi fəratın aşağısına getsin, o istəyir qoyun ya inək əldə etsin amma müvəffəq olmur. Bir müddətdən sonra bir nəfərlə raslaşır və ondan istəyir ki, ona inək ya qoyun olan bir yer göstərsin o kişi Asim üçün yalandan and içir ki, tanımıram bir halda ki, özü meşədə olan sürünün çobanı idi.

Bu vaxtda çəmənlikdən bir inək qışqırıb və deyir: " کذب والله و ها نحن اولاء" and olsun Allaha bu kişi yalan deyir və biz buradayıq... həccacın dövründə bu hadisənin xəbəri ona çatır və o bu günü inəklər günü adlandırır.

Əllamə Əsgəri bu əfsanənin nəqdində yazır: "Yəvmul- əbaqirin sənədində Əbdullah ibni Müslim əkli və kərb ibni Əbu Kərb Əkli vardır. Bu iki ravidən bir çox ravilər kimi ki, Seyf onlardan rəvayət edir sənəd şünasi və rical alimlərinin kitablarında ad və nişanə tapmadıq və bəlazəri (Fütuhul- bunldan kitabının 265- ci səhifəsində, fars döyüşündə Səd qoşununun dastanın) bu cür nəql edib: Hər vaxt Səd qoşununun azuqəyə ehtiyacı olsaydı bir dəstə atlını məmur edərdi ki, getsinlər fəratın aşağısına qarət edib azuqə gətirsinlər, Ömər də onlar üçün Mədinədən qoyun və inək göndərirdi".[34]

Bunlar təkcə "Seyf ibni Ömərin" qondarmalarından nümunələrdir. Sən özün geniş hədis oxu bu qısadan!

Deyilənlərə diqqət edərək necə belə bir şəxsin iddialarına və sözlərinə etimad etmək olar və necə Əbdullah ibni Səba ilə əlaqədar mətləbləri bir həqiqət bilmək olar?