Gelişmiş Arama
Ziyaret
6966
Güncellenme Tarihi: 2011/03/01
Soru Özeti
Bir güne ait olmalarına rağmen neden Maide suresinin üçüncü ve altmış yedinci ayetleri arasında fasıla vardır?
Soru
Bir güne ait olmalarına rağmen neden Maide suresinin üçüncü ve altmış yedinci ayetleri arasında fasıla vardır?
Kısa Cevap

Maide suresinin üçüncü ve altmış yedinci ayetleri birbiriyle özel bir irtibat taşımaktadır; muhtevaları, tarihi Ğadir Hum hadisesi, bu ayetlerin nüzul sebebi ve bu mesajın Müslümanlara iletilmesinin önemine dikkat etmek suretiyle mesele aydınlanmaktadır. Birbiriyle irtibatlı olan bu iki ayetin Kur’an’da neden fasılalı olarak yer aldığı hususunda ise bir takım noktalar zikredilebilir: Birincisi, ayet ve surelerin tertibi onların nüzul tarihi esasınca değildir. Yüce İslam Peygamberinin gördüğü maslahat ve emri uyarıncadır. Diğer bir ihtimal, Kur’an’ın tahrif edilmesini ve bu ayetlerin silinmesini önlemek için onları diğer ayetlerin aralarına dizmiş olmalarıdır. Böylece İmam Ali’nin (a.s) velayet ve imamet konusu, tıpkı nefis ve çok değerli bir şey gibi kendisi kadar değerli olmayan şeyler arasına konarak dikkat çekmemesi sağlanmıştır. Burada da mevzu bu kabildendir. Üçüncü ihtimale göre ise bir ayetin önceki ve sonraki ayetler ile irtibatlı olmamasının nedeni konudan uzaklaşmaktır; yani Kur’an bir konuyu açıklarken herhangi bir maslahattan ötürü sözü değiştirmiş, yeni bir konuya değinmiş ve sonra da önceki konuya dönmüştür!

Ayrıntılı Cevap

Uygun bir cevaba ulaşmak için iki mihverin incelenmesi gerekmektedir:

1. Maide suresinin üçüncü ve altmış yedinci ayetlerinin irtibatı nasıl ve nedendir?

2. Belirtilen iki ayet arasındaki fasıla ne içindir?

Birinci mihver: Yüce Allah Maide süresinin altmış yedinci ayetinde şöyle buyuruyor: “Ey Peygamber! Rabbinden sana indirileni tebliğ et. Eğer bunu yapmazsan, O’nun verdiği peygamberlik görevini yerine getirmemiş olursun. Allah, seni insanlardan korur. Şüphesiz Allah, kâfirler topluluğunu hidayete erdirmeyecektir.” Şii ve Sünni müfessirler ve Müslüman biyografi yazarları bu ayetin Ali b. Ebi Talib’in Allah Resulü’nden sonra Müslümanların imamlık ve önderliğine atanması hakkında nazil olduğunu yazmışlardır.[1] Ayetin içeriğinden bu ayetten önce Allah’ın çok önemli bir mesajı Peygambere (s.a.a) bildirdiği, Peygamberin onu açıkça ilan etmekten çekindiği ve halkın menfi tepkisiyle karşılaşmaktan ve dinin ikiye bölünmüşlük yüzünden tehlikeye düşmesinden korktuğu açıkça anlaşılmaktadır. Bu ayette eğer bu mesajı ilan etmezse risaletin aslını yerine getirmemiş olacağı vurgulanmıştır. Yüce Allah bu vurgulamayla birlikte elçisine halkın tepkisinden koruyacağına dair güvence vermiştir. Belirtilen ayetin Peygamberin nübüvvetinin son yılı ve veda haccında–yani yüce peygamberin yirmi iki yıllık risaletinden sonra-, İslam’ın büyük bir güç ve görkem taşıdığı ve de Arap yarımadasının büyük İslam önderinin elinde olduğu bir durumda nazil olduğu göz önünde bulundurulursa, böyle bir sert üslup ve vurgulamayla Peygamberden ilanı istenen mesajın ne olduğu ve neden kendisinin onu ilan etmekten çekindiği bilinmelidir. Yanıt şudur: -Ehli Sünnet ve Şia rivayetleri esasınca- İslam tarihi, bu mesajda Allah Resulü’nün (s.a.a) gayet açık bir şekilde halifesi Ali b. Ebi Talib’i halka tanıttığına ve halkı ona itaat etmeye yönlendirdiğine kesin bir şekilde tanıklık etmektedir. Neden Peygamber bu mesajı ilan etmekten çekiniyordu? Ali b. Ebi Talib (a.s) Peygamberin damadı ve amcası oğlu olması nedeniyle Allah Resulü (s.a.a) halkın kendi sözlerini kabul etmeyeceğinden ve onların Peygamber kendi menfaat ve faydasını gözetiyor ve ailesini halka dayatıyor demesinden korkuyordu. Buna ek olarak onların bazıları Ali’yi (a.s) sevmiyordu; zira Ali değişik savaşlarda bazı müşrikleri öldürmüştü ve onlar da söz konusu müşriklerin akrabalarıydı.[2] 

Ğadir Hum Vakıası: Peygamber (s.a.a) Hicretin onuncu yılında hac ibadetini gerçekleştirmek için Mekke’ye doğru yola çıktı. Değişik noktalarda bulunan Müslümanlara bu yolculuğa eşlik etmeleri daha önce bildirildiğinden birçok grup bu kervana katıldı. Bunların sayısının doksan bin ila yüz yirmi bin olduğuna dair nakiller yapılmıştır. Netice itibariyle Peygamber hac amellerini yerine getirdikten sonra Medine’ye dönüş yolunda on sekiz Zihacce Perşembe günü Ğadir Hum bölgesine yakın bir yere yaklaştı. Bu bölgede yollar birbirlerinden ayrılıyordu. Bir yol kuzey tarafından Medine’ye, bir yol doğu tarafından Irak’a, bir yol batı tarafından Mısır’a ve bir yol da güney tarafından Yemen’e çıkıyordu. Böyle bir yerde risaletin en hayati vazifesi ve İslam’ın beka güvencesinin resmi olarak ilan edilmesi gerekiyordu. Bunun için Peygamber eşlik edenlerin durması emrini verdi. Öne geçmiş olanlar döndü, arkada olanlar ulaştı ve hepsi Ğadir Hum’da bir araya geldiler. Yapılan ön hazırlıklar ile Peygamber (s.a.a) bir konuşma yaptı ve devamında şöyle buyurdu: Şimdi aranızda bırakacağım bu iki değerli ve paha biçilmez şeye karşı nasıl davranacaksınız?! Birincisi, büyük emanet yani bir tarafı Rabbin ve diğer tarafı da sizin elinizde olan Allah’ın kitabıdır. Sapmamanınız için ondan el çekmeyin. İkincisi ise benim ailemdir. Allah, cennette bana ulaşıncaya dek bu ikisinin birbirinden asla ayrılmayacaklarını bana bildirmiştir. Aniden Peygamberin kendi etrafına baktığını, Ali’yi görmesiyle onu çağırdığını, onun elini tutup yukarıya kaldırdığını gördüler. Herkes onu görüp tanıyınca da o zaman şöyle buyurdu: “Ben kimin mevlası isem Ali de onun mevlasıdır.” (Bu cümleyi üç defa tekrar etti)… Sonra da hazır olanlar burada olmayanlara bu mesajı iletsin, diye buyurdu. Böylece Peygamberin (s.a.a) konuşması sona erdi ve Ali’nin (a.s) velayetinin ilanı yerine getirilmiş oldu. İnsanlar henüz dağılmamışken Cebrail nazil oldu ve Maide süresinin üçüncü ayetini Peygambere (s.a.a) okudu: “Bugün kâfirler dininizden (onu yok etmekten) ümitlerini kestiler. Artık onlardan korkmayın, benden korkun. Bugün sizin için dininizi kemale erdirdim. Size nimetimi tamamladım ve sizin için din olarak İslâm’ı seçtim.”[3] Allah Resulü (s.a.a) bu ayetin inmesiyle tekbir getirdi ve Allah’a dini kemale erdirdiği, nimeti tamamladığı ve de Muhammed’in elçilik ve Ali’nin de velayet ve imametine rıza gösterdiği için teşekkür etti. Dolaysıyla kısa ve özet olarak aktardığımız İslam tarihindeki bu önemli olay sayesinde Maide suresinin altmış yedinci[4] ayetiyle bu surenin üçüncü[5] ayeti arasındaki irtibat aydınlanmış olmaktadır. Neden Kur’an’da bu iki ayet arasına fasıla konduğu sorusuna gelince ise, ilk önce şunu söylemek gerekir: Müfessirlerin belirttiğine göre Kur’an ayetleri ve aynı şekilde sureleri nüzul tarihi esasınca toplanmamıştır. Aksine Medine’de nazil olmuş birçok sure Mekke’de nazil olmuş ayetleri kapsamakta ve aynı şekilde Medine’de nazil olmuş bir takım ayetler de Mekke’de nazil olmuş bazı surelerin arasında bulunmaktadır. Bu gerçek göz önünde bulundurulduğunda Kur’an’da bu iki ayetin birbirinden ayrı olması şaşırtıcı değildir (elbette her suredeki ayetin yerleştirilme tarzı sadece Peygamberin (s.a.a) direktifleriyle gerçekleşmiştir). Evet, eğer Kur’an ayetleri nüzul tarihi esasınca toplanmış olsaydı bu eleştiri geçerli olurdu. İkincisi, Ğadir ayetinin helal ve haram yiyecekler ile ilgili hükümlerin arasına konması, onu tahrif ve silinmeden korumak için de olabilir; zira daha az dikkat çekmek için nefis bir şeyi korumak gayesiyle onu kendi düzeyinde değerli olmayan başka şeyler arasına koymak oldukça yaygındır![6] Bundan dolayı eğer bir kimse, tebliğ ayeti ehli kitap hakkında bir takım hususları açıklayan ayetler arasında yer aldığından ehli kitapla ilgilidir derse, bu söz zorunlu olarak doğru değildir! Zira Kur’an ayetlerinin nüzulü ve surelerin tamamlanması deyim yerindeyse tevkif edilmiş bir husus olup Allah Resulü’nün (s.a.a) uygun gördüğü şekliyle gerçekleşmiştir. İrtibatın olmadığı varsayılsa bile ayetler arasında bağımsız olarak bir ayetin yer alması konudan uzaklaşmak için olabilir; yani Kur’an asıl bir meseleyi açıklarken herhangi bir maslahattan ötürü sözü kesmiş, muhatabın zihnini yeni bir konuya yönlendirmiş ve sonra da yeniden önceki söze dönmüş ve onu sürdürmüş olabilir.[7]  


[1] Tefsir-i Ayyaşi, c. 1, s. 331, Müsned-i Ahmed, s. 118 ve 321 ve…

[2] Mecmeu’l-Beyan, c. 3, s. 223.

[3] A.g.e, c. 3, s. 159; el-Mizan, c. 5, s. 205.

[4] Ey Peygamber! Rabbinden sana indirileni tebliğ et. Eğer bunu yapmazsan, O’nun verdiği peygamberlik görevini yerine getirmemiş olursun. Allah, seni insanlardan korur. Şüphesiz Allah, kâfirler topluluğunu hidayete erdirmeyecektir.

[5] Bugün kâfirler dininizden (onu yok etmekten) ümitlerini kestiler. Artık onlardan korkmayın, benden korkun. Bugün sizin için dininizi kemale erdirdim. Size nimetimi tamamladım ve sizin için din olarak İslâm’ı seçtim.

[6] Tefsir-i Numune, c. 4, s. 269.

[7] Tefsir-i Keşşaf, c. 2, s. 97.

Diğer Dillerde Soru Tercümesi
Yorumlar
yorum Sayısı 0
Lütfen soruyu doğru giriniz
örnek : Yourname@YourDomain.com
Lütfen soruyu doğru giriniz
Lütfen soruyu doğru giriniz

Konusal Sınıflandırma

Rastgele Sorular

  • Hatim merasimi ve mezarlığa çocukları götürmenin bir keraheti var mıdır?
    24562 Pratik Ahlak 2012/04/04
    Çocukları dinsel meclis ve merasimlere ve de mescide veya Muharrem ayındaki matem merasimlerine götürmek veyahut bayram namazı ve dinsel bayramlara katılmasını sağlamak kendilerinin dinsel duygularının gelişmesi için çok önemlidir. Ergin gençleri hatim merasimi ve mezarlığa götürmek hakkında ise, rivayetlerde ve fıkhi kitaplarda yaptığımız inceleme neticesinde bu işin ...
  • Akika kurbanının şartları ve sünnetleri nelerdir?
    9489 Pratik Ahlak 2019/11/10
    Akika: Yeni doğan çocuğun doğumunun yedinci günü belalardan korunması için bir koyunun veya kurban etmeye salahiyeti olan bir hayvanın kurban edilmesidir.Kurban kesmek yerine para bağışlanması akika yerine geçmez. Münasip olan kız çocuğuna dişi, erkek çocuğuna ise erkek koyunun kurban edilmesidir. Eğer mümkün değilse dişi ...
  • İranlıların matem, şenlik ve dini bayramlardaki gelenekleri neden diğer Müslümanlarla ve hatta diğer Şiilerle farklıdır?
    8187 Eski Kelam İlmi 2009/07/11
    Dini kutlamalar için genel kurallar olmasının yanı sıra ancak mukaddes İslam dininin görüş belirtmediği yerlerde her bölge örf ve adetlerine göre bu merasimleri yerine getirilebilir. Başka bir deyişle dinin önem verdiği şey örneğin İmam Hüseyin (a.s) için matem merasimlerinin düzenlenmesidir. Ama bunun yapılma şekli halkın kendisine bırakılmıştır. ...
  • Mastürbasyonun evlilikten farkı nedir?
    18619 Hukuk ve Şer’I Hükümler Felsefesi 2010/08/08
    Mastürbasyon insanın ihtiyacını gerçek şekilde gidermez ve sahte bir doyumdur. İnsanın şehvanî ihtiyacı sadece meninin çıkmasıyla giderilmez. Bunun aşk, duygu, yakınlık ve sevgi ile beraber olması gerekir. Bu nedenle bu fiili işleyenler içlerinde eksiklik hissederler. Bu da cismanî ve ruhî hastalıkları peşinden getirebilir. Ama evlilik şehvanî ...
  • Yüzüğü sağ ele takmak mutlaka gerekli mi?
    53679 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2010/05/20
    Peygamber (s.a.a) ve Ehl-i Beyt İmamları(a.s)’nın sünnetlerinden biri ele yüzük takmaktır. Rivayetlerde yüzüğün çeşidi ve üzerindeki nakış hakkında da çeşitli bilgiler verilmiştir. Bir de yüzüğün sağ ele takılması tavsiye edilmiştir. Ancak İslam’daki yüzük takmak ile ilgili hükümlerin hepsi müstehap türündendir ve farz değildir. Sadece erkeklerin ...
  • Dinî ilimleri öğrenmenin önemi nedir?
    16342 Pratik Ahlak 2011/05/21
    Öğrenmek bazen amel ve yükümlülüğü yerine getirmek için ve bazen de başkalarını eğitmek ve yetiştirmek içindir. Birinci kısım genel bir sınıflandırmayla iki bölüme ayrılmaktadır: Birinci bölüm tüm Müslümanlar ile ilgili hükümler olup özel bir iş, uzmanlık ve cinsiyetle bağlantılı değildir. İlk etapta tüm yükümlüler ile ilgilidir. Namaz, oruç ve ...
  • Hamd suresinden sonra Elhamdülillah Rabbi’l-Alemin söylemek sadece tabi olanlar için mi müstehaptır, yoksa cemaat imamı için de müstehap mıdır?
    7350 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2012/01/18
    Hz. Ayetullah Uzma Hamaney’in (ömrü uzun olsun) Bürosu:Tabi olanlar için müstehaptır.  Hz. Ayetullah Uzma Sistani’nin (ömrü uzun olsun) Bürosu:Namazda müstehap olan şey, imamın arkasında namaz kılan fertlerin imamın Hamd suresini okumasının ardından Elhamdülillah Rabbi’l-Alemin cümlesini söylemesi ve namazda tevhid suresini şahsen okuyan kimsenin de ”kezalik Allah” ...
  • Küfe mescidinin amellerinin çokluğu göz önüne alındığında kimi kafilelerin çeşitli makamların amellerini bir mekanda yerine getirmeleri doğru mudur? Böyle yaptıklarında tam sevap alabilirler mi?
    9026 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2012/07/10
    Küfe ve Sehle mescidlerindeki amellerin faziletleri hakkındaki rivayetlere baktığımızda Masum İmamlardan (a.s) bu mescitlerin bütün amellerinin bir arada yapılmasına dair bir emir gelmemiştir. Bir sahabesine bir dua ve namaz öğretirken, bir başkasına başka bir namaz ve dua öğretmiştir. Bu yüzden ziyaretçileri mescitlerin tüm amellerini yerine getirmek veya ...
  • Eğer idrar sonrası istibra yapılıp abdest alınırsa ve daha sonrasında bir damla idrar gelirse hükmü nedir?
    8890 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2019/08/06
     Ayetullah uzma Hamaney’in bürosu:Eğer gelen sıvının idrar olduğuna eminseniz abdest batıldır ve o bölge necis olmuştur. Eğer idrar olduğuna emin değilseniz taharete hükmedilir ve abdesti bozmaz.Ayetullah uzma Sistani’nin bürosu:Eğer idrar olduğundan şüpheniz varsa taharete hükmedilir.Ayetullah ...
  • Kendimizi yetiştirmeye ve nefsimizi arındırmaya nereden başlamalıyız?
    11343 Pratik Ahlak 2010/05/06
    Tezkiye, nefsi arındırmak ve temizlemek anlamına gelmektedir. Kur’an-ı Kerim’de nefsi arındırmanın önemi hakkında birçok ayet bulunmaktadır. Ama şu bilinmelidir ki; nefsi arındırmaya başlama noktası her insana göre değişir. İslam’ı henüz kabul etmemiş birisinin nefsi temizlemeye başlayacağı ilk aşama, İslam’ı kabul etmesidir. Müminler için ilk basamak, ...

En Çok Okunanlar