Gelişmiş Arama
Ziyaret
14539
Güncellenme Tarihi: 2012/04/03
Soru Özeti
Kur’an’da, insanın elde ettiği rızkın helal olmasının yanında tayyip olmasıda istenmiştir. Helal ile tayyibin farkı nedir?
Soru
Kur’an’da, insanın elde ettiği rızkın helal olmasının yanında tayyip olmasıda istenmiştir. Helal ile tayyibin farkı nedir?
Kısa Cevap

Tayyib kelimesi Sihahu’l-Lügat’te[1] temiz şeyler diye mana edilmiştir. İbn-i Manzur bu mananın yanı sıra Tayyib’in daha geniş bir manada kullanıldığını ve çeşitli yerlere uyan manalarının olduğunu söylemektedir. ‘Temiz toprak’ denildiği zaman bitkilerin ekilmesine uygun yer kastedilmektedir. Temiz esinti, şiddeti olmayan, hafiften esen rüzgardır. Temiz yemek, helal yemek manasına gelirken temiz kadın iffetli kadın demektir. Kur’an’da ‘Temiz kadınlar, temiz erkeklerindir, temiz erkekler de temiz kadınların’ ayeti bu manada kullanılmıştır.[2]

Kamus-i Kur’an adlı kitapta tayyib kelimesi ‘insanın içine yatan, doğasının kabul ettiği şey’ şeklinde mana edilirken Ragıb İsfahani’nin de şöyle dediği nakledilir: ‘Tayyib, insanın nefis ve duyularının hoşuna giden şeydir. Temizlemeye ise istitabe (iyi ve hoş bulma) derler. Zira bir şeyi temizlemek insanın hoşuna gider.’ O, Kur’an’dan ayetler getirerek bu manayı açıklamaya çalışır. Mesela: ‘Ey insanlar, yeryüzünde helal ve temiz olan şeyleri yiyin. Şeytan'ın izinden yürümeyin.’[3]

Kamus’ta der ki: Yemeğin iki şartı vardır. Biri helal olması, yani içinde başkalarının hakkı olmaması, diğeri ise necasetler gibi insanın tiksineceği şeylerin olmaması ve insanın içine sinmesidir.

Helalin, bütün şartlara sahip şer’i helal olduğunu söyleyebilmemiz için başka ayet ve rivayetlerden faydalanmamız gerekir. Yoksa normalde helal, içinde başkalarının hakkı olmayan ve başkalarının haklarına engel olmayan şeye denir. Şeytanın vesveselerine uymak helal ve tayyib sınırlarını aşmaktır. Yukarıdaki ayetten anlaşıldığı kadarıyla insanın içine sinen ve içinde başkalarının hakkı olmayan her şeyi yemek caizdir.

Nur suresi 26. ayetinde geçen Tayyipler (temizler) ve Habisler (pisler)’den maksat gerçek manadaki tayyipler ve habislerdir ve onlardaki ölçü yalnızca halkın görüşü değildir. Bu yüzden şeriat bir şeyi haram etmişse, örf onu kötü saymasa bile bu, onun gerçek manada kötü olmasından dolayıdır. Örneğin zina ve iffetsizlik bazılarına göre habislik olmayabilir veya islami şartlara göre kesilmeyen hayvan veyahut haşereler, yırtıcılar vb. hayvanlar birçok insana göre habis olmayabilir. Ama bütün bunlar gerçekte habistirler ve bu yüzden haram edilmişlerdir. İslam dinin haram ettiği şeylerin bazılarının habisliği insanın keşfedemiyeceği gerçek habislerdir.[4]

 


[1] -Cevheri, İsmail b. Hammad, es-Sihah, c.1, s.173, Daru’l-İlm, Beyrut, HK.1410.

[2] -İbn-i Manzur, Lisanu’l-Arap, c.1, s.563, Dar-u Sadır, Beyrut, HK.1414.

[3] -Bakara/168

[4] -Kureşi, Seyyid Ali Ekber, Kamus-i Kur’an, c.4, s.257, 261, Daru’l-Kütübi’l-İslamiyye, Tahran, HŞ.1371.

 

Diğer Dillerde Soru Tercümesi
Yorumlar
yorum Sayısı 0
Lütfen soruyu doğru giriniz
örnek : Yourname@YourDomain.com
Lütfen soruyu doğru giriniz
Lütfen soruyu doğru giriniz

Konusal Sınıflandırma

Rastgele Sorular

  • Hangi bakışlar haram ve günah sayılıyor?
    19004 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2011/10/20
    Allahu Teala kuranı kerimde namahreme bakmak hakkında şöyle buyurmaktadır: “kul lil müminine yeguddu min ebsarihim yani Müminlere deki; namahreme bakmaktan gözlerini sakınsınlar[1] Ve kul lil mü'minati yağdudne min ebsarihinne” yani “Mü’min kadınlara da söyle, gözlerini haramdan sakınsınlar”[2]İmam ...
  • Neden özellikle bir mercii taklit etmek gerekmektedir? Bu mesele hadisler aracılığıyla nasıl ispat edilmektedir?
    9874 Hukuk ve Şer’I Hükümler Felsefesi 2011/04/11
    Eğer müçtehitlerden her birinin fıkhın bir kısmında diğerlerinden daha bilgili olduğu veya onlar ile eşit bulunduğundan eminseniz birkaç şahsı taklit etmenin bir engeli yoktur. ...
  • Abdest alırken ve zorunlu bir durum yokken bir başka şahıs elimize su dökerse, bu bir sakınca ifade eder mi?
    36267 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2012/04/04
    Abdestin bir takım şartları vardır ve onlardan her birine riayet etmeme durumunda abdest geçersizdir. Abdestin şartlarından birisi, bizzat insanın yüzünü ve ellerini yıkması ve de baş ve ayaklarını mesh etmesidir. Eğer bir başkası insana abdest aldıracak olursa veya yüz ve ellere su ulaştırmada ve baş ve ayakları ...
  • Ahlâkla ahlâk ilminin farkı nedir?
    10932 Teorik Ahlak 2012/02/04
    Ahlâk kelimesi, Hulk kelimesinin çoğulu olup -ister iyi olsun ister kötü- huy, yapı, karakter ve alışkanlık demektir. Ahlâk ilminin alim ve filozofları, ahlâk için çeşitli tarifler yapmışlardır. Bütün bu tariflerden yola çıkarak ahlâkı şöyle tarif edebiliriz: ‘Ahlâk, insan nefsindeki keyfiyet olup, insanın ona ...
  • İbn-i Meysem Bahrani’nin kişiliği ve yaşamı hakkında bilgi verebilir misiniz?
    8002 Diraytü’l-Hadis (Hadis Etidü) 2013/04/23
    HK. 697-699’da vefat eden ve İbn-i Meysem diye meşhur olan Kemaleddin Meysem b. Ali b. Meysem Bahrani, 7. yüzyılın başlarında Bahreyn’de dünyaya gelmiştir. İlim ve fakihliğin beşiğinde, köklü ve meşhur bir ailede yetişmiştir. İlim tahsiline kendi ülkesinde başladı. Sonra daha yüksek tahsil için Bağdat’a gitti. İbn-i Meysem ...
  • Fahişe bir bayanla geçici nikâh yapılabiliniyor mu?
    7545 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2015/05/04
    Fahişe bayanlarla geçici veya daimi evlilik haram değildir. Ama farklı delillerden ötürü böyleli bir evlilikten sakınmanız hem dininiz için ve hem de dünyanız için daha hayırlıdır. ...
  • Başkasının bostanından izinsiz meyve ve bitki toplamanın hükmü nedir?
    15931 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2011/08/20
    Söz konusu sorunun cevabında ilk önce fakihlerin bu konu hakkında görüşlerini genel olarak açıkladıktan sonra Hz. Ayetullah Mehdi Hadevi Tehrani nin görüşünü takdim edeceğiz.  Fakihlerin genel görüşleri:Bir başkasının malından faydalanmak her şekilde olursa olsun mutlaka bu tasarruf o malın sahibinin izni ile olmalıdır. Yalnızca ...
  • Resul-i Ekrem’e (s.a.a) ve İslamî kutsallara hakaret edilmesinin fıkhî hükmü ve buna karşı koymanın yolu nedir?
    11560 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2011/05/21
    Yüce İslam Peygamberine hakaret eden ve bu çirkin davranışıyla milyonlarca insanı üzen kimse idama müstahaktır. İslam düşmanları Müslümanlar arasında tefrika yaratmak, İslam’ın yayılmasının önünü almak ve yolları üzerinde din adındaki engeli kaldırmak gibi utanç verici hedeflerine ulaşmak için İslamî kutsallara hakaret etmeye ve sövmeye yönelmişlerdir. Vahdeti korumak, kendi İslamî ...
  • Lütfen Hz. Yusuf kıssasındaki önemli noktaları açıklar mısınız?
    45726 Masumların Siresi 2010/11/08
    Kur’an’daki en güzel kıssa olarak nitelendirilen Hz. Yusuf (a.s) kıssası ders, ibret ve şahsi, ahlakî, içtimai ve ailevî erdemleri içermektedir. Bu erdemlerden bazıları şunlardır: 1. İnsanları Allah’a doğru çağırma yolunda Peygamberlerin ifa ettikleri rolü ve çektikleri sıkıntıyı tanımak
  • Ayetullah Hamenei’nin Amerika Müslümanlarına mesajı (öğüt ve nasihati) nedir?
    5932 Eski Kelam İlmi 2009/08/20
    Ayetullah Hamenei’nin kaleminin bu soruya cevabı: “Selamu’n Aleykum,Ayetullah Hamenei’nin genele hitap eden konuşma ve mesajlarında yer alan açıklamalarının dışında özel bir mesajları yoktu. (Bu konuşma ve mesajların metni Ayetullah Hamenei’nin ...

En Çok Okunanlar