Görüş belirtme ve fikir açıklamak serbestliği İslami toplumdaki kültürel yapının önemli unsurlarından sayıldığı ve hassas ve stratejik bir öneme sahip olduğu için ve diğer yandan toplumsal şartların değişken bir yapısının olması yüzünden konunun doğası bu alanda değişmeyen sabit bir kaide belirlemeyi imkânsız kılar. İslam devleti değişken ortam ve şartlar gereğince bunun çerçevesini belirlemelidir. Buna göre içte karışıklığın yaşandığı veya dış tehdit ve savaşların var olduğu dönemlere nazaran, iç ve dış güvenliğin var olduğu dönemlerde özgürlüğün çerçevesi, daha geniş ve kapsamlı olur. Buna göre konuşma ve görüş açıklama özgürlüğünün çerçevesinin değişken ve esnek bir yapıya sahip olduğunu söyleyebiliriz.

Ama esnek bir yapıya sahip olmasına rağmen görüş belirtme ve fikir yayma özgürlüğünün genel çerçevesini şu şekilde çizmek mümkündür:

Görüş belirtme özgürlüğü bağımsızlık, güvenlik, adalet, genel iffet ve dindarlık vb. değerlerin yanı sıra İslam’ın toplumsal düzenindeki müspet değerlerden biri sayılır. Bütün bu değerler genel bir nizamı oluşturduğundan görüş açıklama ve fikir yayma özgürlüğünün sınırlarını bu nizam çerçevesinde diğer değerler belirlemekteler. Yani Fikir yayma özgürlüğü İslam’ın diğer değerleriyle çelişmediği ölçüde meşru ve saygın bir hak olarak görülür.

Bundan başka devletin belirleyeceği ölçülere yön verebilecek bir takım sabit ilkeler de bu alanda mevcuttur. Örneğin:

1. Yalan konuşmak, gıybet, söz dolaştırmak, başkalarının sırlarını açığa vurmak, şayia çıkarmak ve bunlar gibi konuşmayla ilgili haramlar fikir belirtme özgürlüğü çerçevesine girmezler.

2. Kütüb-i Zalle (Saptırıcı kitaplar), daha kapsamlı bir ifade ile batıl olan bir inanışı yayan veya hak inanç temellerini sarsan her türlü yazılı veya yazılı olmayan eserleri yaymak kesinlikle yasaktır hatta bu tür eserleri toplumsal sahalardan uzaklaştırmak gerekir. Sadece ilgili araştırmacılar ve uzmanlar gerekli yanıtı hazırlamak için bu tür eserlere ulaşabilmelidirler.

3. Gerekli idrak ve kavrama gücüne sahip olamayan kişilere onların sapmalarına yol açacak şekilde bazı yüce marifet konularını açıklamak da yasaktır.