Ətraflı axtarış
Baxanların
7765
İnternetə qoyma tarixi: 2011/10/24
Sualın xülasəsi
Sultan Məhəmməd Əlişah adı ilə tanınmış Molla Sultanəli Günabadi necə şəxsiyyət olub?
Sual
Məclislərin birində, mənbərdə danışan bir nəfər şəxs Sultan Məhəmməd Əlişah adı ilə tanınmış Molla SultanƏli Günabadini təriflədi və xüsusi qeyd etdi ki, tarixdə məşhur alimlərdən Mirzə Həsən Aştiyani, Molla Məhəmməd Kaşani, Molla Zeynalabidin Mazandarani, İmam Xomeyni (rh), Cavad Amuli özünün Təsnim adlı Quran təfsirində və s....onu tərifləyiblər. Guya o mərceyi-təqlid və risalə sahibi olub. Lütfən, bu şəxsiyyət haqqında daha çox səhih və dəqiqi məlumat verin və bu deyilənləri təsdiq edirsinizmi?
Qısa cavab

Soltan Əlişah adı ilə tanınmış hacı Sultan Məhəmməd Günabadi hicri qəməri tarixinin son əsrinin arif  alimlərindəndir. O, hicri qəməri tarixi ilə 1251-ci ildə cəmadi-sani ayının 28- Günabad məntəqəsində dünyaya göz açıb. Dini təhsildən ötrü Məşhəd  Nəcəfi-Əşrəfdə olmuş, tanınmış şəxsiyyət həkim hacı molla Hadi Səbzivaridən əqli elmləri öyrənmiş  irfan aləminə daxil olmuşdur. Sonradan ustad Məhəmməd Kazım Səadət Əlişahın yanında qəlbi zikrləri ələ gətirmişdir. Onun ən mühüm xüsusiyyətlərindən dolanışıq üçün -güc (əkinçilik), zöhd, təqva, başqalarına kömək, məzhəbi  dini məclislərin təşkili olmuşdur. Yazdığı kitablarından, dəyərli təfsiri Bəyanus-Səadat (Xoşbəxtliyin açıqlanması), Səadətnamə (Xoşbəxtlik məktubu), Məcməus-səadat (Xoşbəxtlik məcmuəsi)  s.. adlarını çəkmək olar. O, 76 yaşında öldürülür  Günabad məntəqəsinin Bidxət qəbristanlığında torpağa tapşırılır.

Amma, bu mövzuda iki mühüm məsələyə diqqət etmək lazımdır:

1.O, Quranın bəzi ayələrini vilayət ünvanı ilə təfsir  təvil etmişdir. (məs, “AllahkəlməsiniƏli (əleyhissalam)”-a). Həmin məsələ səbəb olur ki, bəziləri onu ğuluv (dində mübaliğəyə) ittiham etsinlər.

2.Tarix boyu bir dəstə insanlar öz qərəzli niyyətlərinə çatmaqdan ötrü həmişə ariflərin sözlərindən müsəlmanlar arasında ixtilaf, cavanların inhirafa düşməsi  özlərinin günah əməllərini ört-basdır etməkdən ötrü bəyənilməz şəkildə istifadə etmişlər.

Ona görə  bir dəstənin Günabadinin sözlərindən öz pis hədəfləri üçün istifadə etməsi  mümkündür. Adətən, müsəlmanların arasında ixtilaf salmaqdan ötrü bir dəstə digər bir dəstənin sözlərini öz əllərində bayraq edir.

Ətreaflı cavab

Soltan Əlişah adı ilə tanınmış hacı Soltan Məhəmməd Günabadi on dördüncü əsrdə yaşamış arif  alimlərdən olub, ilahi nemətlər sırasında qərar tutmuşdur. O, hicri qəməri tarixi ilə 1251-ci ildə cəmadi-sani ayının 28- Günabad məntəqəsində dünyaya göz açıb. Üç yaşında ikən atası Hindistana gedir  sona kimi ondan bir xəbər çıxmır. Ona görə  onun hamiçiliyini  qardaşı molla Məhəmməd Əli öhdəsinə alır. Altı yaşında Quran oxumağı öyrənir, amma fəqr  kasıbçılığa görə on yeddi yaşına qədər təhsilini davam  etdirə bilmir. Ondan sonra ədəbiyyat elmini doğulduğu məntəqədə öyrənir. Daha sonra təhsilini davam etdirməkdən ötrü Məşhəd şəhərinə gəlir  sonradan təhsilini təkmilləşdirməkdən ötrü Nəcəf-Əşrəfə üz tutur. Əqli elmləri  irfan yolunu ustadı Həkim Mətəələhə hacı Molla Hadi Səbzivarinin yanında başlayır  bir müddət sonra İsfahana gəlir. İsfahanda öz ustadı Məhəmməd Kazım Səadət Əlişahdan qəlbi zikr məqamını ələ gətirir. Hicri qəməri tarixi ilə 1294- ildə öz ustadı tərəfindən irşad, zikr öyrətmək  irfani göstəriş vermək məqamını ələ gətirir. O, Şahnemətullah dərviş sisiləsi, İmam Rzanın (əleyhissalam) Xorasana daxil olması zamanı o Həzrətlə birlikdə olan, Əmir Süleyman adlı şəxsin övladlarından, Biçarə ləqəbi ilə məşhur olan Əmir Məhəmmədin nəslindəndir. Məşşa  işraq hikmətlərində böyük irfani məqamlara çatmışdır. Həmçinin, başqa elmlərdə, o cümlədən, riyaziyyat, astronomiya, tibb, qəribə elmlərdən  yaxşı bəhrələnə bilmişdir. Sonra da tanınmış İslam alimi Şeyx Ənsarinin yanında fiqh elminə yiyələnir  ondan ictihad icazəsi alır. İrfan elmlərindən əlavə, fiqh elmində  xüsusi məqam ələ gətirir. İraqda məsum İmamların (əleyhimussalam) ziyarətində olarkən tanınmış İslam alimi müctehid Mirzayi Şirazinin xüsusi diqqətində olur. Çox az bir müddətdə İran  sair islami ölkələrdə onun irfani  mənəvi məqamı haqqında məlumatlar yayılır. Bu da bəzi irfan düşmənlərinin paxıllıq  kinlərinə səbəb olur.[1]    O zamanın bütün məşhur İslam alimləri o cümlədən, ayətullah Şirazi, hacı molla Əli Semnani, hacı Mirzə Hüseyn Səbzivari, Axund Molla Məhəmməd Kaşani, Şeyx Zeynalabidin Mazandarani  övladları bu alimin irfan aləmində məqam  fəzilətinə etiraf etmişlər.[2] Reyhanətül Ədəb kitabının müəllifi onu on dördüncü hicri qəməri əsrinin ən dahi alim  ariflərindən bilməklə yanaşı əqli, nəqli, zahir  batini elmlərə  sahib olduğunu qeyd edir.[3] Təzkirə (Zikir əhlindən) yazanlar etiraf edirlər ki, hər hansı arif  məqam əhli onu görüb tanış olduqdan sonra onun mənəvi  irfani məqamına etiraf edirdi.[4]

İmam Xomeyni (rh) Həmd surəsinin təfsirində yazır: “Son əsrlərdə Quranın təfsirində irfan əhli, məsələn, Mühiyəddin Ərəbi, Əbdurrəzzaq Kaşani  Molla Sultan Məhəmməd Günabadi kimiləri bu mövzuda çox yaxşı işləmişlər.[5]

Təraiqul-həqaiq (Həqiqətlərin yolları) kitabının müəllifi onun haqqında yazır: “O, çox yaxşı bəyənilmiş əxlaqa malik olmuş, müqəddəs mövzuların qorunmasında dəqiq olub, heç vaxt səhlənkarlıq etməmiş  kəramət əhli olmuşdur.[6]

İrana gələn zaman bir müddət Tehranda qalır  məntəqənin böyük şəxsiyyətləri, siyasətçiləri, fiqh  rical elminin alimləri onunla görüşə gəlirlər. Hətta, deyilənə görə Nəsrəddin şah özü  onunla görüşmək istəyir, amma o qəbul etmir. Nəhayət, hicri qəməri tarixi ilə 1327-ci ildə rəbiəl-əvvəl ayının 26-da 76 yaşında onu öldürürlər. Hazırda qəbri Günabad məntəqəsindəki Bidxət qəbristanlığındadır. Bu böyük arifin xüsusiyyətlərindən biri  odur ki, əkinçiliklə məşğul olur, işsizliyi, camaatdan ayrılıb bir guşədə qalmağı  rahibliy etməyi etmirdi. İşlədiyi vaxtda tədris, təhqiq, camaata yol göstərmək  fəqirlərə köməklik göstərməyindən  qalmırdı. Xəstələrə  baş çəkir  onlara da tibbi köməklik göstrirdi. Belə ki, onu təbib kimi  tanıyırdılar. O, çox abid  zahid idi. Heç vaxt gecə namazlarından əl çəkməzdi. Dini mərasimlərin təşkil olunmasında, camaat namazının təşkili, Quran qiraəti, zikr məclisləri, İmamlarımızın (əleyhimussalam) şəhadət məclislərinin keçirilməsində çox çalışırdı. Dünya işlərində yemək  geyməkdə ən azına qane olurdu. Xüsusi libası  paltarı olmayıb. Öz mürid  tərəfdarlarına həmişə dini qanunlara əməl etməyə, vacib  müstəhəblərə əməl, haram  məkruhları tərk etməyi əmr edərdi. Çoxlu əlyazmaları olub. O cümlədən, Səadətnamə, Məcməus-sadat, Bəyanus-sadat təfsiri, Vilayətnamə, Bəşarətül-möminin tənbihus-saimin qeyd etmək olar. Kitablarından ən mühümü olan Bəyanus-səaadat fi məqamatil-ibadat təfsirini qeyd etmək olar. O zamankı dahi İslam alimlərindən hacı Möhsin Müctəhidi İraqi  Axund molla Məhəmməd Kaşani bu kitaba Sultanut-təfasir (təfsirlər sultanı) ləqəbi vermişlər. Ayətullah Cavadi Amili özünün Təfsir Təsnim 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Əgər Allah-taala bizi öldükdən sonra yenidən bu dünyaya qaytararsa, biz islah olunarıqmı?
    6671 Qədim kəlam 2011/09/12
    Əvvəla, insanların meyl və istəyi üzündən yenidən bu dünyaya qayıdışı yaradılış sisteminin və ilahi peyğəmbərlərin besətinin əbəs olmasına səbəb olar. İkincisi, bu insanların dünyaya qayıtması fərz olunsa belə, yenidən yaxşı işlər görəcəyi məlum deyildir. Çünki dünya həmin dünya, onlar da hava-həvəslərə malik olan həmin insanlardır. Belə ki, ...
  • Quran nəzərindən seçilmiş xalqın xüsusiyyətləri nədir?
    8220 Təfsir 2012/09/24
    Quranda “seçilmiş xalq” və onun xüsusiyyətləri ilə əlaqədar nazil olan ayələri araşdırarkən aşağıdakı məsələlər əldə olunur: 1. Qurani-kərim peyğəmbərlərin ümmətindən heç birini bütün cəhətlərdən ideal olan bir xalq (qövm və ümmət) kimi təqdim etməmiş, əksinə onların ümmətlərinin əksəriyyətini məzəmmət etmişdir. 2. Qurani-kərim yalnız ...
  • Kişilər üçün ağ qızıldan istifadə etmək haramdırmı?
    18349 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/04/09
    Ayətullah əl-uzma Xameneinin (müddə zilluhul-ali) dəftərxanası: Əgər ağ qızıl adlandırılan şey (metal) başqa bir maddə qarışdırılmasına görə rəngi ağaran həmin sarı qızıldırsa, haramdır. Amma əgər qızılın miqdarı camaat arasında qızıl adlandırılmayacaq dərəcədə az olsa, eybi yoxdur. Platinin də eybi yoxdur. Ayətullah əl-uzma Sistaninin ...
  • Sair bəndələr arasında peyğəmbərlərin və imamların seçilməsinin dəlili nədir?
    8048 Qədim kəlam 2011/11/24
    “Ümumi nübüvvət” dəlillərinə əsasən, Allah-taala bəşəriyyəti hidayət etmək üçün onların öz növündən olan müəyyən insanları seçir ki, örnək, xəlifə və hidayətçi olsunlar. Bu seçki əsla təsadüfi, əsasız və dəlilsiz deyildir.İzah: “İlahi xilafət məqamı”na nail olmaq istedadı və qabiliyyəti hamının batinində və təbiətində qoyulsa da, bütün insanlarda zühur ərsəsinə ...
  • İmam Zaman (ə.c.) barəsində şiə və sünni nəzərləri arasında fərqlər varmı?
    15527 Qədim kəlam 2011/11/09
    Məhdəviyyət inancı və Məhdi (ə)- in zühuru düşüncəsi İslam əqidəsinin mühüm bir hissəsindən sayılır ki, İslam Peyğəmbəri (s)- in müjdə verməsinə əsasən, bütün İslami firqə və məzhəblər arasında formalaşmışdır. Həzrət Məhi (ə)- də aid hədislər əhli- sünnənin məşhur kitablarının çoxunda da gəlibdir. Bu hədislərə yaxşı diqqət etdikdə, imam ...
  • Nə üçün Əbdullah Cəfər Kərbəla səfərində imam Hüseyn (əleyhis-salam)-la getməmişdir?
    9245 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/01/19
    Əbdullah ibni Cəfərin Kərbəlada iştirak etməməsi ilə əlaqədar çoxlu dəlillər qeyd etmişlər. Onların bəziləri münaqişəlidir və qəbul etmək olmaz. Amma bəzilərinə etimad etmək olar. Onların ən mühümü və yaxşısı Əbdullahın yaşlı və xəstə olmasıdır. Bu, digər tarixi hadisələrlə, o cümlədən öz ailəsini imam Hüseyn (əleyhis-salam)-ın karvanı ilə göndərməsi, Kərbəlada iştirak ...
  • “İslamı zamana əsasən təqdim edək” dedikdə məqsəd nədir? Lütfən bir misalla bəyan edin.
    6932 Təzə kəlam 2011/07/28
    Keçmişdə İslam alimləri müxtəlif məsələləri zaman və məkanın ehtiyaclarına uyğun olaraq irəli çəkirdilər və onların dövründə islamın sistematik bir nizam və quruluş ünvanı ilə irəli çəkilməsinə ehtiyac duyulmurdu. Amma hal-hazırda bu bəhslər irəli çəkilir. Ustad Mütəhhəri (r), Şəhid Sədr ...
  • Bəzi övliyaların, keçmişdə, indi və gələcəkdə olanlardan xəbərdar olmasından məqsəd nədir?
    10319 Qədim kəlam 2011/01/15
    İnsanın məlumatı müxtəlif yollardan insan üçün, yaranır. Bu yollardan biri, qeyblə əlaqədir ki, bunun özünün müxtəlif formaları var. və insanın əqli və ruhi böyüklüyünə və onun Allahın feyz mənbəyinə bağlılığına uyğun olaraq, fərqlənir və geniş və dar olur.İnsanlar adətən özlərini elm təhsilinin adi və təbii yolları çərçivəsində ...
  • Nə üçün şəhadət zamanı bir kişinin şəhadəti iki qadının şəhadətiylə bərabər olur?
    7306 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2011/04/16
    Əhkam və qanunlar ki, Allah tərəfindən insanlar üçün qoyulmuşdur, təbiət aləmi, dünya varlığının həqiqətləri və insan vücudunun təməliylə müvafiqdir. O cür ki, kişiylə qadın vücud və ruhunun varlığında fərq vardır, bu iki varlığın vəzifə, təklif və əhkamları da bir- birindən fərqlidir. təkliflərdən biri də qazinin yanında şəhadət verməkdir ki, həqiqətlə ...
  • Quranın müqəttiə hərflərinin mənası nədir?
    15630 Quran elmləri 2011/11/17
    Müqəttiə hərfləri o hərflərdir ki, bəzi surələrin əvvəlində gəlir və müstəqil mənaları yoxdur. Bu hərflərin təfsirində müxtəlif nəzərlər və rəylər deyilibdir ki, ən doğru nəzər budur ki, bu hərflər rəmzdirlər Peyğəmbər və övliyalar ondan xəbərdardırlar. «صراط علی حق نمسکه» Cümləsi bəzi mühəqqiqlərin sözüdür və rəvayətlərdə kökü yoxdur. ...

Ən çox baxılanlar

  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    165289 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    165063 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    120113 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    114350 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111870 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94514 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    55460 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    55081 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46691 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    46123 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...