Ətraflı axtarış
Baxanların
6429
İnternetə qoyma tarixi: 2012/03/11
Sualın xülasəsi
Aya müsəlmanların rəhbərləri üçün müsəlmanların vəliyyi əmri" ləqəbini istifadə etmək düzgündürmü?
Sual
Bəziləri iddia edirlər ki, müsəlman Rəhbərləri üçün "müsəlmanların vəliyyi əmri" ləqəbindən istifadə etmək düzgün deyil və bu ləqəb Quranın bu «أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُم» ayəsinə əsasən yalnız İmamlar (ə) üçün istifadə olunmuşdur; mümkündürsə bu barədə açıqlama verin?
Qısa cavab

Qeyd olunmuş ayəyə əsasən, cavab insanların nəfslərinə və mallarına vəli və sahib olmaq Allaha malikdir və yalnız Allahın izniylə bu iş həyata keçir, o cür ki, bizim də etiqadımız bundan ibarətdir bu qüdrət və ixtiyar Peyğəmbərdən (s) sonra bir- bir İmamlara (ə) verilmişdir. Amma İmam Zamanın (ə) ğeybəti dövründə, bir çox məntiqi dəlillər və məsum İmamlardan bizə çatan bir çox rəvayətlərə əsasən, came şərait fəqihi bu işi öhdəsinə götürüb və İslam cəmiyyətinin rəhbərliyinə və vilayətinə təyin olunur və ümumi olaraq o həzrətin tərəfindən bu məqama təyin olunur.

Bunun üçün də "müsəlmanların vəliyyi əmri" ləqəbi, mərcəi şərait olan müctəhid üçün həqiqi bir ləqəbdir ki, məsum İmamın ğeybəti dövründə rəhbərlik və siyasi, iqtisadi ictimai işlərin idarə olunması üçün, məsum İmamlar tərəfindən təyin olunmuşdur.

Ətreaflı cavab

Sualın cavabından əvvəl bu nöqtəni bilmək lazımdır ki, İslamın siyasi və camaat arasında olan rəftarları və cəmiyyətin rəhbərliyi qanunu elə deyildir ki, rəvayətlərdə bu cür ləqəb və ünvanlardan istifadə etmək qadağan olunsun, bəlkə iki cür ləqəb və ünvanla qarşılaşırıq; birinci növ, o ləqəb və ünvanlardır ki, dini göstərişlərdən götürülmüş və qəbul olunmuşdur. Din alimləri tərəfindən də normal qəbul olunmuşdur. İkinci növ, o adlar və ünvanlardır ki, bəzi mənfi təsirlərə görə cəmiyyət və yaxud şəxs və ya məsumlara məxsus olaraq[1] tamamıyla onlardan istifadə etmək qadağan olunmuşdur.

O cümlədən "Üzma" kəlməsi Müctəhidlər üçün "Ayətullah əl- uzma" istifadə olunur ki, bir növ müctəhidlərə mənəvi ehtiram əlamətidir ki, İslamda ona təkid olunmuşdur.[2]

İmam Əli (ə)- dan rəvayətlərdə gəlmişdir: "Hər kəs alimə hörmət etsə, öz Rəbbinə hörmət etmişdir."[3]

Beləliklə "müsəlmanların vəliyyi əmri" ünvanı, din tərəfindən müdafiə olunmuş və Quran ayəsi və məsum İmamların (ə) hədislərdindən götürülmüşdür.

Bəs insanların nəfsinə və mallarına vilayət Allah Taalanın şənindən və məqamındandır və yalnız Allahın izin və təyin etməsiylə həyata keçir. O cür ki, bizim də etiqadımız bundan ibarətdir; bu qüdrət bir qanundur ki, Peyğəmbərdən (s) sonra bir- birindən sonra məsum İmamlara (ə) verilmişdir.[4]

O cür ki, Qurani- kərimdə oxuyuruq:

« يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُم »‌[5]

Ülul əmr kəlməsi cəmiyyət üçün nəzər sahibi deməkdir ki, Allah tərəfindən təyin olunmuşdurlar.[6]

Ondan məqsəd, ümmətdən o şəxslərdir ki, əməl və sözlərində məsumdurlar, və onlardan itaət etmək vacibdir; o cür ki, Peyğəmbər (s) və Allahdan itaət etmək vacibdir.[7] Amma İmam Zamanın (ə) ğeybəti dövründə bir çox məntiqi dəlil və məsum İmamlardan bizə çatmış rəvayətlərə görə İslam cəmiyyətinin rəhbəri came şərait olan müctəhiddir ki, İmam Zaman (ə) tərəfindən ümumi şəkildə təyin olunmuşdur.[8]

Vəliyyi fəqih, ğeybət zamanı məsum İmam tərəfindən təyin olduğu üçün, əslində ondan itaət və (ulul əmr) məsum İmamlardan itaət etmək deməkdir.

Nəticə: "Müsəlmanların vəliyyi əmri" ləqəbi, came şərait müctəhidin əsl ləqəblərindən biridir ki, məsum imamın ğeybəqi zamanında siyasi, ictimai işlərin idarə edilməsi üçün məsum imamın tərəfindən təyin olunmuşdur.

Əlbəttə belə deyildir ki, məsum imamın canişin və vilayətini, vəliyyi fəqih özü- özü üçün təyin etsin.

 


[1] - O cümlədən, İmam Əli (ə)- ın seyyidul vəsiyyin və mirəl- möminin kimi künyəsi. "İmam Əlinin (ə) ləqəbləri" sual 16667.

[2] - Bax: "İmam və müctəhidlərə Ayətullah uzma demək". Sual 13653.

[3] - Təmimi Amədi, Əbdul vahid ibni Məhəmməd, Qurərul- hikəm və durərul kəlam, səh 74. Dəftəre təbliğate İslami nəşriyyatı. Qum, 1366.

«من وقر عالماً فقد وقر ربه»

[4] - Bax: Göstəricilər "İmamətin Peyğəmbər nəslinə məxsus olması" sual 2969; "İmamlara və İmamət əqidənin dəlilləri" sual 322.

[5] - "Ey o şəxslər ki, iman gətirmisiniz! Allaha itaət edin! Peyğəmbər və ulul- əmri itaət edin; Nisa surəsi, ayə 59.

[6] - Hüseyni Həmədani, seyyid Məhəmməd Hüseyn, təhqiq: Behbudi, Məhəmməd Baqir, Ənvare derəxşan, cild 4, səh 93. Kitabfuruşiye Lütfi, Tehran, birinci çap, 1404 hicri qəməri.

[7] - Təbatəbai, seyyid Məhəmməd Hüseyn, Əl- mizan fi təfsiril- Quran, cild 4, səh 398. Dəftəre intişarate İslami, Qum, beşinci çap, 1417, hicri qəməri və bax: "İmam və imamətə məntiqi dəlil" sual 321.

[8] - Bax: "Vilayəti fəqihin, Peyğəmbər və İmamlara nisbəti" sual 9294. (sayt: 9467).

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Mütərəqqi ilahi-rəhmani idarə sistemində insanın ruhi yüksəliş metodunu bəyan və şərh edin.
    6474 İslam fəlsəfəsi 2012/04/09
    Bu sual ideal cəmiyyət, yaxud xilaskar ideologiyasının barəsində digər bir bəyandır. Əflatunun irəli sürdüyü ideal cəmiyyət insanın “Respublika” kitabında təsvir edilən ən qədim və məşhur yüksəliş modelidir. İslam aləmində Farabi də “İdeal cəmiyyətin əhalisinin rəyləri” adlı kitabında ideal islam hökuməti və onun rəisi ilə əlaqədar bəhs aparmışdır. ...
  • Nə üçün qadın müctəhid ola bilməz?
    8083 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/16
    Din alimlərinin və mütəxəssislərinin qadının müctəhid və hakim olması mövzusunda nəzərləri müxtəlifdir. Həmçinin bu mövzu islam dininin zəruri qanunlarından sayılmır. Qadının müctəhid və şəri hakim ola bilməməsini iddia edənlər də öz növbələrində hədislərə və alimlərin icmasına istinad edirlər. Bunu da qeyd edək ki, bu mövzu olduqca geniş bir mövzudur.Amma biz ...
  • Bilal evlənmişdimi? Əgər cavab müsbətdirsə, onun övladları da var idimi?
    6382 Fiqh tarixi 2011/10/20
    Tarix kitablarında Bilalın evlənməsi ilə əlaqədar müəyyən məqamlar qeyd olunmuşdur. Misal üçün, yazmışlar ki, Peyğəmbəri-əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih)-in təklifi və israrı ilə Bəni-Kənanədən olan bir qadınla,[1] bəzi mənbələrə görə isə, Bəni-Zöhrədən olan bir ...
  • Bəhailərin əqidəsinin səhv olması, onların murdar olmasının dəlilini və sadə lövh insanların o əqidədən qəbul etməsinin hökmünü açıqlayın?
    6799 Qədim kəlam 2010/11/10
    Mirzə Hüseynəli Bəhainin (Bəhai məzhəbinin banisi) əqidəsi öz kitablarında buna əsaslanır ki, "ov" və "Əli Məhəmməd bab" ın qiyam etməsiylə islam dini nabud (ləğv) olmuş və həzrət Məhəmməd (s)- in peyğəmbərlik və risaləti sona çatmışdır. Belə bir fikir "bab" qiyamını qəbul edib və vədə verdiyi "ov" həmin ...
  • Dini və Quran fəaliyyətlərində pul və muzd almağın, ümumiyyətlə vacibi kifayi fəaliyyətlərdə pul almağın hökmü nədir?
    7397 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/03/11
    Əgər dini fəaliyyətlər (Qurandan başqa fəaliyyətlər o cümlədən Quran oxumaq və əzbərləmək kimi) vacib işlərdə olarsa; misal üçün namazın vacib məsələlərini öyrətmək kimi, bu fəaliyyətlərdə pul və muzd almağa icazə verilmir. Amma dini fəaliyyətlər müstəhəb işlərdə olarsa, pul və muzd almağın eybi yoxdur. Quran fəaliyyəti, yalnız Quran ...
  • Müntəzər (intizarı çəkilən) Məhdi barəsində şiənin nəzəri nədir?
    9701 Qədim kəlam 2010/11/10
    Yuxarıdakı sual çox külli və ümumi olduğundan, qərara almışıq ki, həzrət Məhdi (əleyhis-salam)-ın həyatı, qeybət dövrünün xəbərləri və zühur əlamətlərinə qısaca işarə etmiş olaq. O həzrətin adı “ م.ح.م.دM.h.m.d”dir. Onun çoxlu ləqəbləri vardır, o cümlədən: Qaim, Müntəzər, Sahibul-əsr və s. O həzrətin əziz atası imam ...
  • Din və mədəniyyətin əlaqəsi necədir?
    13898 Təzə kəlam 2011/02/14
    Din və mədəniyyətin əlaqəsini açıqlamaq, din və mədəniyyətin hədəf, təsir və mahiyyətini dəqiq tanıyarkən mümkündür. Bir dəstə din və mədəniyyət arasındakı bütün əlaqələri inkar ediblər. amma bu baxış düzgün deyil. Əlbəttə bu məsələ aydındır ki, mədəniyyətlərin bəzisi təkamülə yetişmək olan səmavi dinlərin uca hədəflərinə qarşı olduqlarına görə, dinlə uyğun ...
  • "Hər gün Aşura, hər yer Kərbəla" şüarı rəvayət və ya hədisdirmi? Sənəd və etibarı nə dərəcədədir?
    13278 Məsumların (Əleyhimussəlam) sirəsi 2011/07/02
    Rəvayi mətnlərində bu cümlənin (Hər gün Aşura, hər yer Kərbəladır) məsumlardan nəql olunan hədis olmasını isbatlayan heç bir sənədə rast gəlmədik. Amma sözügüdən ibarə Kərbəla hadisəsi kolleksiyasından düzgün götürülmüş, imamət xəttini göstərən və bir neçə ibrətli mesajı əhatə edir. Heç bir gün Aşura günü kimi olmayıb və olmayacaq, amma zalımların ...
  • Hansı dəlillərə əsasən Məmun İmam Riza (əleyhis-salam)-ın bayram namazı qılınmasının qarşısını aldı?
    5994 تاريخ بزرگان 2012/03/14
    Məmunun İmam Əli ibni Musər-Riza (əleyhis-salam)-ın imaməti ilə fitr bayram namazı qılınmasının qarşısını almasının ümdə dəlili o həzrətin namaz qılması ilə əlaqədar hökumətə yönələn təhlükə hissi idi. Bu hadisə Mərv (Xorasan) əhalisinin İmam Riza (əleyhis-salam)-ın müsəllaya getməsi xəbərini eşitməklə eyni zamanda hamılıqla evlərindən müsəllaya tərəf axışmaları zamanı ...
  • Müəllimlə tələbənin (orta və ali məktəb tələbəsinin) qarşılıqlı hüquqları hansılardır?
    16999 Əməli əxlaq 2011/10/20
    Müəllimlə şagird və tələbənin qarşılıqlı olaraq çoxlu hüquqları vardır. Onları iki qismə bölmək olar: 1. Müəllimin şagirdə və tələbəyə qarşı vəzifəsi; bunlar əxlaqi, tərbiyəvi, elm və təlim vəzifələrindən ibarətdir.

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164475 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    162599 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119531 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113203 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    109547 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    93671 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54717 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    53266 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    45866 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45520 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...