Ətraflı axtarış
Baxanların
6626
İnternetə qoyma tarixi: 2010/02/04
Sualın xülasəsi
Вилајәти-фәгиһ һаггында мөвҹуд олан ән гәдим сәнәд нәдир?
Sual
Вилајәти-фәгиһ һаггында мөвҹуд олан ән гәдим сәнәд нәдир?
Qısa cavab

Вилајәти-фәгиһ һаггында мөвҹуд олан ән гәдим сәнәд мәрһум даһи алим Шејх Муфидин “Мугние” адлы китабыдыр. О, бу китабын әмрбе мәруф вә нәһј әз мункәр бөлүмүндә ашағадакылары адил фәгиһин вәзифәләриндән сајыр:

А) Әмр бе мәруф вә нәһј әз мункәрин ән али мәртәбәләри:

Б) Һәддләрин тәтбиг олунмасы.

В) Шәријәт һөкмләринин бәјаны вә иҹрасы.

Г) Кафирләрлә ҹиһад вә мүбаризә.

Д) Намазларын бәрпасы, мәсәлән, Ҹүмә намазы, Гурбан вә Фитир бајрамлырынын намазлары, јағыш тәләби (истисга) намазы, вәһшәт намазы.

Е) Гәзавәт вә мәһкәмә

Һәмчинин, әнфал бәһсиндә, әнфал малынын тәсәррүфүнү јалныз адил фәгиһин иҹазәси илә олдуғуну бәјан едир.

Ətreaflı cavab

Вилајәти-фәгиһ һаггында мөвҹуд олан ән гәдим сәнәд мәрһум даһи алим Шејх Муфидин “Мугние” адлы китабыдыр. Мәрһум Шејх Муфид шиә тарихиндә дөрдүнҹү вә бешинҹи әсрин даһи алимләриндән биридир. О, өзүнүн Мугние адлы китабында әмрбе мәруф вә нәһј әз мункәр бөлүмүндә әмрбе мәруф вә нәһј әз мункәрин мәртәбәләрин јәни, өлдүмәк вә зәрәр вурмаг кими мәсәләјә чатанда белә јазыр: “Мүкәлләф шәхс әмр бе мәруф вә нәһј әз мүнкәр мәгамында һеч кими өлдүрмәк вә ја зәрәр вурмаг ихтијары јохдур. Јалныз, ҹәмијјәтин идарә олунмасына ҝөрә мәнсуб олмуш солтан вә ја һакимин иҹазәси әсасында олмуш олсун.” Һәмин бәһсин ардынҹа Шејх јазыр: “Илаһи һөкмләрин иҹрасы мәсәләсинә ҝәлдикдә бу мәсәлә јалынз Аллаһ таала тәрәфиндән тәјин олунмуш (мүәјјән сифәтләрә малик) адил ислам һакими вә ја солтанын ихтијарындадыр. Бу шәхсләр илк әввәлдә Али Муһәммәддән (сәлләлһи алејһи вә алиһи) олан мәсум Имамлар (әлејһимуссалам) вә о шәхсләр ки онлары мәсум Имам (әлејһиссалам)  ҹәмијәтдә һаким вә рәһбәр тәјин етмишдир. Мәсум Имамлар (әлејһимуссалам) бу мәсәләдә тәбии ки һакимијјәти шиә фәгиһләринә вә тәрәфдарларына тапшырмышдыр.”[1]

Зәманәсинин залим һакиминин ашкар горхусу дујулан бу ифадәләрдә, Шејх Муфид әввләдә Аллаһ-таала тәрәфиндән мәнсуб олмуш һакимә ишарә едир, әмр бе мәруф вә нәһј әз мункәр бәһсиндә өлүм вә зәрәр ишләринин онун ихтијарында олдуғуну билдирир. Ондан сонра әмр бе мәруф вә нәһј әз мункәр бәһсиндә ән ашкар мәсәлә сајылан “илаһи һүдудлар” мәсәләсини бәјан едир.[2] Шејх сонда бу мүһүм мәсәләнин Аллаһ-таала тәрәфиндән мәнсуб олмуш ислам һакиминин ихтијарында олмасыны гејд етдикдән сонра онлары белә танытдырыр:

А) Мәсум Имамлар (әлејһимуссалам). Аллаһ-таала ислам үммәтинин рәһбәри вә илаһи һөкмләрин вә һүдүдларын иҹрасыны бирбаша онлара мәнсуб етмишдир.

Б) Мәсум Имамлар (әлејһимуссалам) тәрәфиндән ислам үммәтинә һаким вә рәһбәр тәјин олунмушлар.

В) Мәсум Имамлар (әлејһимуссалам) тәрәфиндән ислам үммәтинә һаким, рәһбәр вә илаһи һөкмләри иҹра етмәкдән өтрү тәјин олунмуш шиә фәгиһләри.

Бу үнванла мәрһум Шејх Муфид, шиә әгидәсиндә шүбһәсиз гәбул олунан мәсум Имамларын (әлејһимуссалам) һакимијјәтини бәјан етмәклә јанашы, мәсум Имамларын (әлејһимуссалам) хүсуси наибләринә, һәм Әмирәл-мөминин (әлејһиссалам) тәрәфиндән Малик Әштәр кими фәрдин ислам ҹәмијјәтинин сијаси идарәсини өһдәсинә алмасыны, һәм имам Заманын (әҹ) гејби дөврүндә о һәзрәтин хүсуси дөрд наибләринә вә һәм дә мәсум Имамын (әлејһиссалам) бөјүк гејбәт дөврүндә үмуми фәгиһ алимләрин мүсәлманларын рәһбәрлијини өһдәләринә алмаларына ишарә едир.

Әлбәттә, мәрһум Шејх диггәтә чатдырыр ки ола билсин тарихдә шиә фәгиһ алимләринин бу вәзифәјә әмәл етмәк шәраити олмасын. Она ҝөрә дә бу мәсәләјә “шәраит олмасы фәрзи” – гејдини ифадәсинә әлавә едир. Сонра бу вәзифәнин бәзи һалларда “имкан” олмасына ишарә едәрәк јазыр: Әҝәр фәгиһ, Илаһи һөкмләрин иҹрасында залим һакимдән зәрәр олмасыны еһтимал вермәсә өз өвладларынын вә ја итаәтиндә оланларын үзәриндә бу һөкмләри иҹра етмәјә имкан варса, ону иҹра етмәлидир.[3]

Инсанын гәм јашларыны үзүнә ҹари едән белә гүссәли сөзләр, тарихдә шиә алимләринин тәфәккүрләринин нә гәдәр мәзлумијјәтдә олмасыны нишан верир вә чох јерләрдә тарихдә бу мәсәлә ачыг ашкар шәкилдә вилајәти-фәгиһ үнваны илә бәјан олунур. Бу да, Әһли-Бејт (әлејһимуссалам) мәктәбиндә вилајәти-фәгиһ мөвзсунун ашкар бир мәсәлә олдуғуна дәлаләт едир.

Шејх Муфид даһа сонра Илаһи һәдәфләрин иҹрасы имканыны башга бир шәкилдә бәјан едир вә јазыр:  “Бу иш – Илаһи һөкмләрин иҹрасы – фәгиһ үчүн ән ашкар ваҹиб бир вәзифәдир вә бу ишдә һакимијјәт јалныз она мәнсубдур. Јахуд, өзүнүн һимајәти елә бир дәстәјә тапшырсын ки онун һөкмүнү иҹра етмиш олсун. Белә олан һалда фәгиһә ваҹибдир ки Илаһи һөкмләрин иҹрасына вә тәтбигинә чалышсын, әмр бе мәруф вә нәһј әз мүнкәри иҹра етсин вә кафирләрлә ҹиһада гошулсун.”[4]  Јәни, зәманәнин залим һакими һәр һансы бир фәгиһә бир мәнсәб тапшырса она ваҹибдир ки имкан һәддиндән әҝәр залим һакимдән она гаршы тәһлүкә јохдурса, Илаһи һөкмләри иҹра етмәлидир. Һәмин мөвзуда мәрһум Шејх Муфид дөрд мәсәләјә ишарә едир:

А)Илаһи һөкмләрин иҹрасы јәни, һәдд вә ҹәзаларын тәтбиги ислам һакиминин ихтијарларынданыр.

Б) Шәриәт һөкмләринин иҹрасы вә тәсдиги, јәни бүтүн шәриәт мәсәләләрини өзүндә ҹәмләшдирән һөкмләр вә шәри вәзифәләр фәгиһин ихтијарындадыр. Фәгиһ чалышмалыдыр ки бүтүн ислам ҹәмијјәтиндә ислам һөкмләри һаким олсун.

Г) Әмр бе мәруф вә нәһј әз мункәрин ән али мәртәбәләри ислам һакиминә мәхсусдур. Әввәлдә мәрһум Шејх бу мәсәләјә дә ишарә етмишди.

В) Кафирләрлә ҹиһад, мүбаризә вә бәзән онлара гаршы һүҹум да ислам һакиминин ихтијарларындандыр.[5]

Сонра мәрһум Шејх Муфид бу бөлүмдә һеч бир мәнтигсиз дәлил олмамасына ҝөрә јенидан изаһ едир јазыр: “Али Мүһәммәд (әлејһимуссалам)-ын тәрәфдарларынын фәгиһләринә фәсад әһлиндә аманда галмаг шәраити гаршыја чыхса ваҹибдир ки дин гардашлары илә Ҹүмә намазларында иштирак етсинләр. О ҹүмләдән ајат, истисга (јағыш тәләби) вә бајрам намазларында бирликдә олуб дин гардашлары арасында әдаләтлә һөкм етсинләр. Бир-бири илә ихтилафда олуб иддиаларына һеч бир шаһид олмајан дин гардашлары арасында сүлһ јаратсынлар. Исламда газиләрә аид олан бүтүн бу ваҹиб мәсәләләрә әмәл етсинләр. Чүнки, бизә чатан сәһиһ рәвајәтләрә әсасән, мәсум Имамларымыз (әлејһимуссалам) (гејбәт дөврүндә) бүтүн бу мәсәләләрин иҹрасыны фәгиһләрин өһдәсинә гојмушдур.” [6]

Бу мәгамда, мәрһум Шејх Муфид фәгиһин өһдәсиндә олан ики мүһүм мөвзуја ишарә едир:

А) Намазларын бәрпасы, мәсәлән, Ҹүмә, Гурбан вә Фитир бајрамларынын намазлары, јағыш тәләби (истисга) вә вәһшәт намазы.

Б) Мүһакимә вә гәзавәт мәсәләсини фәгиһ алимин вазифәсиндән һесаб едир вә онлара бу саһәдә мәсум Имамлар (әлејһимуссалам) тәрәфиндән ихтијар верилдијини бәјан етмәклә јанашы бу мәсәләдә рәвајәтә әсасланыр. Биз ҝәләҹәк бәһсләримиздә вилајәт-фәгиһ һаггында олан бу рәвајәтләрдән ҝениш шәкилдә хүсуси бәһс едәҹәјик. Бу бәһсдә фәгәт о гәдәр кифајәтләнирик ки мөтәбәр рәвајәтләрдә Гурбан вә Фитр бајрамларынын намазлары ашкарҹасына,[7] Ҹүмә намазында исә ишарә[8] олараг “адил Имамын” олмасыны әсас шәрт кими гејд олунмушдур.  Бәзиләри  һәман “адил Имам” кәлмәсинә ҝөрә рәвајәти јалныз гејбәт дөврүндә Имам Замана (әҹ) аид олмасыны иддиа едирләр. Амма мәрһум Шејх Муфид бүтүн бу намазларын адыны чәкмәклә ашкарҹасына орда адил фәгиһин шәрт олмасыны тәсдигләјир. Әслиндә  гејбәт дөврүнә аид олан бу рәвајәтләрдә “адил Имам”-дан мәгсәди адил фәгиһ олмасы ајдын олур. Бу мәсәлә, Шејхин әввәлдә бујурдуғу “кафирләрлә ҹиһад” вәзифәсинин дә адил фәгиһин вәзифләриндән олмасына дәлилдир. Чүнки, белә рәвајәтләр гејбәт дөврүндә ән азы ибтидаи ҹиһада да аид олур. Рәвајәтләрдә вар ки ибтидаи ҹиһадда “Имамын” олмасы  ва ондан итаәт ваҹибдир.[9]   Амма бәзиләри ибтидаи ҹиһады фәгәт мәсум Имамын (әлејһиссалам) әмри илә олмасына һөкм верирләр вә мәсум Имамдан (әлјеһиссалам) гејрисинин әмри илә олан ибтидаи ҹиһадда итаәти ваҹиб билмирләр. Лакин, мәрһум Шејх Муфид, гејбәт дөврүндә мәсум Имам (әлејһиссалам) тәрәфиндән мүсәлманларын рәһбәрлијинә мәнсуб олмуш шиә фәгиһ “итаәти ваҹиб олан имамын” нумнәсиндәндир вә онун һөкмү илә кафирләрлә ибтидаи ҹиһады башламаг олар.

Мәрһум Шејх Муфид “ әнфал” бәһсиндә әнфалын Ислам Пејғәмбәринә (сәлләлаһу әлејһи вә алиһи вә сәлләм) вә онун мәсум Әһли-Бејтинә (әлејһимуссалам) мәнсуб олдуғуну бәјан етдикдән сонра јазыр:

“Адил Имамын иҹазәси олмадан һеч кимин ихтијары јохдур ки әнфал сајдығымыз маллардан истифадә етсин.”[10]

Бу ифадәләрдән вә әввәлдә әмр бе мәруф вә нәһј әз мункәр бәһсиндән белә нәтиҹә алмаг олар ки, мәрһум Шејх Муфид диҝәр шиә алимләри кими “адил Имам” тәфәкүрүнү һәмишә диггәтдә сахламыш вә онун һәјатдә нүмунәсини Аллаһ-таала тәрәфиндән иҹәзә верилмиш һакимин рәһбәрлији кими гәбул етмишдир. Јәни, бу рәһбәр ја бирбаша Аллаһ-таала тәрәфиндән мәнсуб олмалыдыр (мәсум Имамлар (ә) кими) ја да онларын нәзәри әсасында һакимијјәтә ҝәлмәлидир. Бүтүн бунларын мүгабилиндә шиә әгидәсиндә биз, “залим рәһбәр”, “залим султан”  вә ја “залим имам” кими терминләрин мәнасыны анламыш олуруг вә бүтүн бунлардан мәгсәд Аллаһ-тааланын разы олмадығы бир һакимин иш башына ҝәлмәсидир вә шәриәт дә бу һакимијјәти гәбул етмир. Белә һакимләрдән вә рәһбәрләрдән итаәт исә шәриәт ҹәһәтдән дүзҝүн дејил. Беләләиклә, рәвајәтләрдә ҝәлән “адил султан” вә ја бу кими ифадәләр о һакими тәсдиг етмир ки, әдаләтлә рәфтар етмиш олсун. Һәмчинин, залим һаким вә бу кими ифәдәләрдән дә мәгсәд ҹәмијјәт ичиндә зүлмлә рәфтар едән һаким нәзәрдә тутулмур. Бәлкә дә биринҹидән мәгсәд одур ки һакимин рәһбәрлијин Аллаһ-таала гәбул етмиш олсун,[11] икинҹидән мәгсәд исә о һакимин рәһбәрлијидир ки Аллаһ-таала шәри ҹәһәтдән она разы олмасын.

 

Даһа чох мүталиә үчүн бах:

Меһди Һадәви Теһрани, Вилајәт вә дәјанәт, мүәссисеји фәрһәнҝије ханеји хирәд. Гум. Икинҹи чап, 1380 шәмси или.



[1] Шејх Муфид, Әл-Мугние, сәһ-810.

[2] Бәзиләри ҝүман едирләр ки: Ислам ҹәза һөкмләринин иҹрасы мүһакимә бөлмүнә аид олуб фәгиһин јалныз гәзавәт гисминдә ихтијарына дәлаләт едир. Һалбуки, гәзавәт, фигһ термининдә јалныз фәрдләр арасында гаршыја чыхан дүшмәнчилијин гәзавәт олунмасына аиддир. Ислам һөкмләринин вә ҹәзаларынын иҹрасы исә ашкар шәкилдә вилајәт-фәгиһин шәниндәдир. О вилајәти-фәгиһ ки мүсәлман ҹәмијјәтинин идарәси вә рәһбәрлији онун ихтијарларындандыр.

[3] Шејх Муфид, Әл-Мугние, сәһ-810

[4] Шејх Муфид, Әл-Мугние, сәһ-810

[5] Бу ифәдәдән лазым оларса ибтидаи ҹиһадында фәгиһин өһдәсиндә олмасыны әлә ҝәтирмәк олар. Бу мөвзуну башга јердә арашдырмаг лазымдыр.

[6] Шејх Муфид, Әл-Мугние, сәһ-811

[7] Шејх Һүрр Амули, Вәсаил-шиә китабы, ҹилд-5, сәһ-95-96 ( Китабус-салат, әбвабус-салатул-әбд. 2-и баб, 1-ҹи һәдис)

[8] Шејх Һүрр Амули, Вәсаил-шиә китабы, ҹилд-5, сәһ-12-13 ( Китабус-салат, әбвабус-салатул-Ҹумә вә адабуһа)

[9] Шејх Һүрр Амули, Вәсаил-шиә китабы, ҹилд-11, сәһ-35 ( Китабус-ҹиһад, әбваб-ҹиһадул-әдувв)

[10] Шејх Муфид, Әл-Мугние, сәһ-279

[11] Әлбәттә, белә һакимләрин шәраитләриндән бири дә ҹәмијјәтдә әдаләтлә рәфтар олмасыдыр.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Вилајәти-фәгиһин шәраити нәдир?
    7847 Nizamlar hüquq və əhkam 2010/02/06
    Исламда рәһбәрлијин әсаслары бунлардан ибарәтдир: фәгиһлик, әдаләт вә ислам ҹәмијјәтини идарә етмәк гүдрәти. Иран Ислам Республикаснын конститусијасынын 109-ҹу маддәсиндә бу үч шәртә ишарә олунуб.Рәһбәрин шәраит вә сифәтләри:
  • Müsəlmanların tarixi nə vaxtdan başlanmışdır?
    6591 تاريخ کلام 2012/04/09
    Peyğəmbəri-əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih)-in besətindən sonra, habelə islamın coğrafi sərhədləri Ərəbistan yarımadasının bir hissəsində olduğu zaman və müsəlmanların əlaqələrinin cüzi və mühüm ümumi hadisələrin az olduğuna görə bir müddət zamanı bilmək üçün tarixin başlanğıcının və hadisələrin baş vermə zamanının müqayisə olmaması heç bir problem yaratmırdı. İkinci ...
  • Quran və rəvayətlərdə həzrət Xızır (ə) barəsində bəhs olunmuşdurmu?
    24494 تاريخ بزرگان 2011/11/21
    Qurani- kərimdə bir başa olaraq həzrət Xəzər (ə)- ın adı gəlməmişdir bəlkə bu ünvanla: " عَبْداً مِنْ عِبادِنا آتَیْناهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنا وَ عَلَّمْناهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْماً" [i] ki, onun elm və bəndəlik məqamını açıqlayır və Musa ibni İmranın müəllimi olaraq ondan yad edilmişdir. Bir çox rəvayətlərdə böyük ...
  • Tükümün tökülməsinə görə, yapşqanla başıma parik qoymağa məcbur olmuşam. Mənim dəstəmaz və qüslümün hökmü nədir?
    5355 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/03/11
    Həzrət Ayətullah əl- uzma Hadəvi Tehrani (damət bərəkatuh)- nin cavabı belədir: Əkilmiş tük, təbii inkişaf edən olsa və bədənin hissəsi sayılsa, şəxsin tük, təbii və inkişaf edən olsa və bədənin hissəsi sayılsa, şəxsin tükü hökmündədir. Əkilmiş tük, inkişafsız təbii ya süni liflər ...
  • Qədr gecəsində oyaq qalmağın fəlsəfəsi nədən ibarətdir?
    6633 شهادت امام علی ع 2014/05/18
    Qədr gecəsi, Qurani-Kərimdə məqamına təkid olunmuş ən mühüm zamanlardan biridir və bu gecənin mənəvi məqamı haqqında çox hədislər vardır. Qədr surəsində belə bir xüsusi məqamın səbəbinə o cümlədən, Quranın[1] və mələklərin[2] nazil olması işarə olunur. Quran-Kərimdə bu gecə başdan-başa mənəviyyətlə dolu ...
  • “Аллаһын илк јаратдығы әглдир” – сөзүнүн мәнасы нәдир?
    7127 İslam fəlsəfəsi 2010/10/13
    Фәлсәфи терминолоҝијада әгл (шәриәт вә Гуранда дејилән мәләк дә адландырмаг олар) елә бир субстансијадыр (ҝөвһәрдир) ки, һәм затән (өзлүјүндә) вә һәм дә фелән (ишдә)  мүҹәррәддир. Јәни, затән мадди олмајыб, ишләрини һәјата кечирмәкдә бәдән кими мадди аләтә еһтиајҹы јохдур. Әлбәттә бу там мүҹәррәд варлығы ...
  • Əgər behişt nemətləri yorucu və bezdirici deyilsə, onda behişt əhli bir ləzzətdən necə əl çəkərək başqası ilə məşğul olurlar?
    5630 Qədim kəlam 2012/06/23
    Belə nəzərə çarpır ki, bu sualın mənşəyi bir növ bu dünyanın xüsusiyyətlərini axirət məsələləri ilə müqayisə etmək və dünyanın nöqsan, eyib, xəstəlik, ölüm, süstlük, xoşagəlməz hadisələr və s. xüsusiyyətlərini meyar qərar verməkdir, halbuki Quran və rəvayətlərə əsasən axirət aləminin xüsusiyyətləri bu dünya ilə uyğun gəlmir.
  • Fiqhi hökmlərin fəlsəfəsi haqqında sual etmək olarmı?
    7648 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2015/08/01
    Bu sualın cavabı aşağadakı mövzuda cavablınır; 1.İlahi hökmlərin həmişə məsləhətlər və fəsadları nəzərə almaqla olduğuna görə heç vaxt hansısa hökm heç bir səbəb olmadan halal və ya haram və vacib ola bilməz. Heç də belə deiyl ki, ilahi hökmlər heç bir meyar və hikmət olmadan bəşəriyyətə gəlmiş ...
  • Rəvayət vardır ki, Allah- Taala Fatimənin paklığına xatir onun övladlarını cəhənnəmə aparmaz. Xahiş edirik onu təhlil edin.
    6043 Hədis elmləri 2012/01/08
    Bu rəvayət şiə və Əhli- sünnə kitablarında vardır və onu nəql edən ravilərin və mənbələrin çoxluğu ona etimad etməyə dəlildir.Amma bu qeyri- müəyyənlik həmişə olubdur ki, bu hədisin genişliyi və əhatə dairəsi hara kimidir? Başqa rəvayətlərə əsasən bu nəticəyə gəlmək olar ki, ancaq həzrət Zəhranın (s.ə.) vasitəsiz övladları o ...
  • Kimlər cənnətə daxil olacaq?
    12008 Qədim kəlam 2011/02/14
    Bir çox Quan ayələrində tədqiqat aparıldığı zaman, bu nəticəni əldə etmək olur ki, cənnət Allahın insanlara verdiyi bir vədədir. Cənnət o insanlara nəsib olur ki, "müttəqi" "mömin" Allahın və onun rəsulunun göstərişlərini tamamlaya yerinə yetirsin. Bu cür insan səadətə çatmış və xoşbəxt insandır. Allahın və həzrət rəsul əkrəmin ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    163757 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    158583 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    118631 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    111664 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    104931 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    92425 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54038 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    48841 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    44789 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    44212 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...