Ətraflı axtarış
Baxanların
6659
İnternetə qoyma tarixi: 2010/02/04
Sualın xülasəsi
Вилајәти-фәгиһ һаггында мөвҹуд олан ән гәдим сәнәд нәдир?
Sual
Вилајәти-фәгиһ һаггында мөвҹуд олан ән гәдим сәнәд нәдир?
Qısa cavab

Вилајәти-фәгиһ һаггында мөвҹуд олан ән гәдим сәнәд мәрһум даһи алим Шејх Муфидин “Мугние” адлы китабыдыр. О, бу китабын әмрбе мәруф вә нәһј әз мункәр бөлүмүндә ашағадакылары адил фәгиһин вәзифәләриндән сајыр:

А) Әмр бе мәруф вә нәһј әз мункәрин ән али мәртәбәләри:

Б) Һәддләрин тәтбиг олунмасы.

В) Шәријәт һөкмләринин бәјаны вә иҹрасы.

Г) Кафирләрлә ҹиһад вә мүбаризә.

Д) Намазларын бәрпасы, мәсәлән, Ҹүмә намазы, Гурбан вә Фитир бајрамлырынын намазлары, јағыш тәләби (истисга) намазы, вәһшәт намазы.

Е) Гәзавәт вә мәһкәмә

Һәмчинин, әнфал бәһсиндә, әнфал малынын тәсәррүфүнү јалныз адил фәгиһин иҹазәси илә олдуғуну бәјан едир.

Ətreaflı cavab

Вилајәти-фәгиһ һаггында мөвҹуд олан ән гәдим сәнәд мәрһум даһи алим Шејх Муфидин “Мугние” адлы китабыдыр. Мәрһум Шејх Муфид шиә тарихиндә дөрдүнҹү вә бешинҹи әсрин даһи алимләриндән биридир. О, өзүнүн Мугние адлы китабында әмрбе мәруф вә нәһј әз мункәр бөлүмүндә әмрбе мәруф вә нәһј әз мункәрин мәртәбәләрин јәни, өлдүмәк вә зәрәр вурмаг кими мәсәләјә чатанда белә јазыр: “Мүкәлләф шәхс әмр бе мәруф вә нәһј әз мүнкәр мәгамында һеч кими өлдүрмәк вә ја зәрәр вурмаг ихтијары јохдур. Јалныз, ҹәмијјәтин идарә олунмасына ҝөрә мәнсуб олмуш солтан вә ја һакимин иҹазәси әсасында олмуш олсун.” Һәмин бәһсин ардынҹа Шејх јазыр: “Илаһи һөкмләрин иҹрасы мәсәләсинә ҝәлдикдә бу мәсәлә јалынз Аллаһ таала тәрәфиндән тәјин олунмуш (мүәјјән сифәтләрә малик) адил ислам һакими вә ја солтанын ихтијарындадыр. Бу шәхсләр илк әввәлдә Али Муһәммәддән (сәлләлһи алејһи вә алиһи) олан мәсум Имамлар (әлејһимуссалам) вә о шәхсләр ки онлары мәсум Имам (әлејһиссалам)  ҹәмијәтдә һаким вә рәһбәр тәјин етмишдир. Мәсум Имамлар (әлејһимуссалам) бу мәсәләдә тәбии ки һакимијјәти шиә фәгиһләринә вә тәрәфдарларына тапшырмышдыр.”[1]

Зәманәсинин залим һакиминин ашкар горхусу дујулан бу ифадәләрдә, Шејх Муфид әввләдә Аллаһ-таала тәрәфиндән мәнсуб олмуш һакимә ишарә едир, әмр бе мәруф вә нәһј әз мункәр бәһсиндә өлүм вә зәрәр ишләринин онун ихтијарында олдуғуну билдирир. Ондан сонра әмр бе мәруф вә нәһј әз мункәр бәһсиндә ән ашкар мәсәлә сајылан “илаһи һүдудлар” мәсәләсини бәјан едир.[2] Шејх сонда бу мүһүм мәсәләнин Аллаһ-таала тәрәфиндән мәнсуб олмуш ислам һакиминин ихтијарында олмасыны гејд етдикдән сонра онлары белә танытдырыр:

А) Мәсум Имамлар (әлејһимуссалам). Аллаһ-таала ислам үммәтинин рәһбәри вә илаһи һөкмләрин вә һүдүдларын иҹрасыны бирбаша онлара мәнсуб етмишдир.

Б) Мәсум Имамлар (әлејһимуссалам) тәрәфиндән ислам үммәтинә һаким вә рәһбәр тәјин олунмушлар.

В) Мәсум Имамлар (әлејһимуссалам) тәрәфиндән ислам үммәтинә һаким, рәһбәр вә илаһи һөкмләри иҹра етмәкдән өтрү тәјин олунмуш шиә фәгиһләри.

Бу үнванла мәрһум Шејх Муфид, шиә әгидәсиндә шүбһәсиз гәбул олунан мәсум Имамларын (әлејһимуссалам) һакимијјәтини бәјан етмәклә јанашы, мәсум Имамларын (әлејһимуссалам) хүсуси наибләринә, һәм Әмирәл-мөминин (әлејһиссалам) тәрәфиндән Малик Әштәр кими фәрдин ислам ҹәмијјәтинин сијаси идарәсини өһдәсинә алмасыны, һәм имам Заманын (әҹ) гејби дөврүндә о һәзрәтин хүсуси дөрд наибләринә вә һәм дә мәсум Имамын (әлејһиссалам) бөјүк гејбәт дөврүндә үмуми фәгиһ алимләрин мүсәлманларын рәһбәрлијини өһдәләринә алмаларына ишарә едир.

Әлбәттә, мәрһум Шејх диггәтә чатдырыр ки ола билсин тарихдә шиә фәгиһ алимләринин бу вәзифәјә әмәл етмәк шәраити олмасын. Она ҝөрә дә бу мәсәләјә “шәраит олмасы фәрзи” – гејдини ифадәсинә әлавә едир. Сонра бу вәзифәнин бәзи һалларда “имкан” олмасына ишарә едәрәк јазыр: Әҝәр фәгиһ, Илаһи һөкмләрин иҹрасында залим һакимдән зәрәр олмасыны еһтимал вермәсә өз өвладларынын вә ја итаәтиндә оланларын үзәриндә бу һөкмләри иҹра етмәјә имкан варса, ону иҹра етмәлидир.[3]

Инсанын гәм јашларыны үзүнә ҹари едән белә гүссәли сөзләр, тарихдә шиә алимләринин тәфәккүрләринин нә гәдәр мәзлумијјәтдә олмасыны нишан верир вә чох јерләрдә тарихдә бу мәсәлә ачыг ашкар шәкилдә вилајәти-фәгиһ үнваны илә бәјан олунур. Бу да, Әһли-Бејт (әлејһимуссалам) мәктәбиндә вилајәти-фәгиһ мөвзсунун ашкар бир мәсәлә олдуғуна дәлаләт едир.

Шејх Муфид даһа сонра Илаһи һәдәфләрин иҹрасы имканыны башга бир шәкилдә бәјан едир вә јазыр:  “Бу иш – Илаһи һөкмләрин иҹрасы – фәгиһ үчүн ән ашкар ваҹиб бир вәзифәдир вә бу ишдә һакимијјәт јалныз она мәнсубдур. Јахуд, өзүнүн һимајәти елә бир дәстәјә тапшырсын ки онун һөкмүнү иҹра етмиш олсун. Белә олан һалда фәгиһә ваҹибдир ки Илаһи һөкмләрин иҹрасына вә тәтбигинә чалышсын, әмр бе мәруф вә нәһј әз мүнкәри иҹра етсин вә кафирләрлә ҹиһада гошулсун.”[4]  Јәни, зәманәнин залим һакими һәр һансы бир фәгиһә бир мәнсәб тапшырса она ваҹибдир ки имкан һәддиндән әҝәр залим һакимдән она гаршы тәһлүкә јохдурса, Илаһи һөкмләри иҹра етмәлидир. Һәмин мөвзуда мәрһум Шејх Муфид дөрд мәсәләјә ишарә едир:

А)Илаһи һөкмләрин иҹрасы јәни, һәдд вә ҹәзаларын тәтбиги ислам һакиминин ихтијарларынданыр.

Б) Шәриәт һөкмләринин иҹрасы вә тәсдиги, јәни бүтүн шәриәт мәсәләләрини өзүндә ҹәмләшдирән һөкмләр вә шәри вәзифәләр фәгиһин ихтијарындадыр. Фәгиһ чалышмалыдыр ки бүтүн ислам ҹәмијјәтиндә ислам һөкмләри һаким олсун.

Г) Әмр бе мәруф вә нәһј әз мункәрин ән али мәртәбәләри ислам һакиминә мәхсусдур. Әввәлдә мәрһум Шејх бу мәсәләјә дә ишарә етмишди.

В) Кафирләрлә ҹиһад, мүбаризә вә бәзән онлара гаршы һүҹум да ислам һакиминин ихтијарларындандыр.[5]

Сонра мәрһум Шејх Муфид бу бөлүмдә һеч бир мәнтигсиз дәлил олмамасына ҝөрә јенидан изаһ едир јазыр: “Али Мүһәммәд (әлејһимуссалам)-ын тәрәфдарларынын фәгиһләринә фәсад әһлиндә аманда галмаг шәраити гаршыја чыхса ваҹибдир ки дин гардашлары илә Ҹүмә намазларында иштирак етсинләр. О ҹүмләдән ајат, истисга (јағыш тәләби) вә бајрам намазларында бирликдә олуб дин гардашлары арасында әдаләтлә һөкм етсинләр. Бир-бири илә ихтилафда олуб иддиаларына һеч бир шаһид олмајан дин гардашлары арасында сүлһ јаратсынлар. Исламда газиләрә аид олан бүтүн бу ваҹиб мәсәләләрә әмәл етсинләр. Чүнки, бизә чатан сәһиһ рәвајәтләрә әсасән, мәсум Имамларымыз (әлејһимуссалам) (гејбәт дөврүндә) бүтүн бу мәсәләләрин иҹрасыны фәгиһләрин өһдәсинә гојмушдур.” [6]

Бу мәгамда, мәрһум Шејх Муфид фәгиһин өһдәсиндә олан ики мүһүм мөвзуја ишарә едир:

А) Намазларын бәрпасы, мәсәлән, Ҹүмә, Гурбан вә Фитир бајрамларынын намазлары, јағыш тәләби (истисга) вә вәһшәт намазы.

Б) Мүһакимә вә гәзавәт мәсәләсини фәгиһ алимин вазифәсиндән һесаб едир вә онлара бу саһәдә мәсум Имамлар (әлејһимуссалам) тәрәфиндән ихтијар верилдијини бәјан етмәклә јанашы бу мәсәләдә рәвајәтә әсасланыр. Биз ҝәләҹәк бәһсләримиздә вилајәт-фәгиһ һаггында олан бу рәвајәтләрдән ҝениш шәкилдә хүсуси бәһс едәҹәјик. Бу бәһсдә фәгәт о гәдәр кифајәтләнирик ки мөтәбәр рәвајәтләрдә Гурбан вә Фитр бајрамларынын намазлары ашкарҹасына,[7] Ҹүмә намазында исә ишарә[8] олараг “адил Имамын” олмасыны әсас шәрт кими гејд олунмушдур.  Бәзиләри  һәман “адил Имам” кәлмәсинә ҝөрә рәвајәти јалныз гејбәт дөврүндә Имам Замана (әҹ) аид олмасыны иддиа едирләр. Амма мәрһум Шејх Муфид бүтүн бу намазларын адыны чәкмәклә ашкарҹасына орда адил фәгиһин шәрт олмасыны тәсдигләјир. Әслиндә  гејбәт дөврүнә аид олан бу рәвајәтләрдә “адил Имам”-дан мәгсәди адил фәгиһ олмасы ајдын олур. Бу мәсәлә, Шејхин әввәлдә бујурдуғу “кафирләрлә ҹиһад” вәзифәсинин дә адил фәгиһин вәзифләриндән олмасына дәлилдир. Чүнки, белә рәвајәтләр гејбәт дөврүндә ән азы ибтидаи ҹиһада да аид олур. Рәвајәтләрдә вар ки ибтидаи ҹиһадда “Имамын” олмасы  ва ондан итаәт ваҹибдир.[9]   Амма бәзиләри ибтидаи ҹиһады фәгәт мәсум Имамын (әлејһиссалам) әмри илә олмасына һөкм верирләр вә мәсум Имамдан (әлјеһиссалам) гејрисинин әмри илә олан ибтидаи ҹиһадда итаәти ваҹиб билмирләр. Лакин, мәрһум Шејх Муфид, гејбәт дөврүндә мәсум Имам (әлејһиссалам) тәрәфиндән мүсәлманларын рәһбәрлијинә мәнсуб олмуш шиә фәгиһ “итаәти ваҹиб олан имамын” нумнәсиндәндир вә онун һөкмү илә кафирләрлә ибтидаи ҹиһады башламаг олар.

Мәрһум Шејх Муфид “ әнфал” бәһсиндә әнфалын Ислам Пејғәмбәринә (сәлләлаһу әлејһи вә алиһи вә сәлләм) вә онун мәсум Әһли-Бејтинә (әлејһимуссалам) мәнсуб олдуғуну бәјан етдикдән сонра јазыр:

“Адил Имамын иҹазәси олмадан һеч кимин ихтијары јохдур ки әнфал сајдығымыз маллардан истифадә етсин.”[10]

Бу ифадәләрдән вә әввәлдә әмр бе мәруф вә нәһј әз мункәр бәһсиндән белә нәтиҹә алмаг олар ки, мәрһум Шејх Муфид диҝәр шиә алимләри кими “адил Имам” тәфәкүрүнү һәмишә диггәтдә сахламыш вә онун һәјатдә нүмунәсини Аллаһ-таала тәрәфиндән иҹәзә верилмиш һакимин рәһбәрлији кими гәбул етмишдир. Јәни, бу рәһбәр ја бирбаша Аллаһ-таала тәрәфиндән мәнсуб олмалыдыр (мәсум Имамлар (ә) кими) ја да онларын нәзәри әсасында һакимијјәтә ҝәлмәлидир. Бүтүн бунларын мүгабилиндә шиә әгидәсиндә биз, “залим рәһбәр”, “залим султан”  вә ја “залим имам” кими терминләрин мәнасыны анламыш олуруг вә бүтүн бунлардан мәгсәд Аллаһ-тааланын разы олмадығы бир һакимин иш башына ҝәлмәсидир вә шәриәт дә бу һакимијјәти гәбул етмир. Белә һакимләрдән вә рәһбәрләрдән итаәт исә шәриәт ҹәһәтдән дүзҝүн дејил. Беләләиклә, рәвајәтләрдә ҝәлән “адил султан” вә ја бу кими ифадәләр о һакими тәсдиг етмир ки, әдаләтлә рәфтар етмиш олсун. Һәмчинин, залим һаким вә бу кими ифәдәләрдән дә мәгсәд ҹәмијјәт ичиндә зүлмлә рәфтар едән һаким нәзәрдә тутулмур. Бәлкә дә биринҹидән мәгсәд одур ки һакимин рәһбәрлијин Аллаһ-таала гәбул етмиш олсун,[11] икинҹидән мәгсәд исә о һакимин рәһбәрлијидир ки Аллаһ-таала шәри ҹәһәтдән она разы олмасын.

 

Даһа чох мүталиә үчүн бах:

Меһди Һадәви Теһрани, Вилајәт вә дәјанәт, мүәссисеји фәрһәнҝије ханеји хирәд. Гум. Икинҹи чап, 1380 шәмси или.



[1] Шејх Муфид, Әл-Мугние, сәһ-810.

[2] Бәзиләри ҝүман едирләр ки: Ислам ҹәза һөкмләринин иҹрасы мүһакимә бөлмүнә аид олуб фәгиһин јалныз гәзавәт гисминдә ихтијарына дәлаләт едир. Һалбуки, гәзавәт, фигһ термининдә јалныз фәрдләр арасында гаршыја чыхан дүшмәнчилијин гәзавәт олунмасына аиддир. Ислам һөкмләринин вә ҹәзаларынын иҹрасы исә ашкар шәкилдә вилајәт-фәгиһин шәниндәдир. О вилајәти-фәгиһ ки мүсәлман ҹәмијјәтинин идарәси вә рәһбәрлији онун ихтијарларындандыр.

[3] Шејх Муфид, Әл-Мугние, сәһ-810

[4] Шејх Муфид, Әл-Мугние, сәһ-810

[5] Бу ифәдәдән лазым оларса ибтидаи ҹиһадында фәгиһин өһдәсиндә олмасыны әлә ҝәтирмәк олар. Бу мөвзуну башга јердә арашдырмаг лазымдыр.

[6] Шејх Муфид, Әл-Мугние, сәһ-811

[7] Шејх Һүрр Амули, Вәсаил-шиә китабы, ҹилд-5, сәһ-95-96 ( Китабус-салат, әбвабус-салатул-әбд. 2-и баб, 1-ҹи һәдис)

[8] Шејх Һүрр Амули, Вәсаил-шиә китабы, ҹилд-5, сәһ-12-13 ( Китабус-салат, әбвабус-салатул-Ҹумә вә адабуһа)

[9] Шејх Һүрр Амули, Вәсаил-шиә китабы, ҹилд-11, сәһ-35 ( Китабус-ҹиһад, әбваб-ҹиһадул-әдувв)

[10] Шејх Муфид, Әл-Мугние, сәһ-279

[11] Әлбәттә, белә һакимләрин шәраитләриндән бири дә ҹәмијјәтдә әдаләтлә рәфтар олмасыдыр.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Вәһј нәдир вә пејғәмбәрләрә һансы кејфијјәтдә назил олмушдур?
    7266 Quran 2010/04/24
    Вәһј сөзү лүғәтдә, сүрәтли ишарәјә дејилир. Бу ишарә, сөзлә, рәмзлә, тәркибсиз сәслә вә ја мүхтәлиф ишарәләрлә ола биләр. Бу кәлмәнин Гурани кәримдә мүхтәлиф мәналарда ишләнмәси диггәтимизи бир нечә мәтләбә ҹәлб едир: Әввәла: Вәһј, инсана мәхсус олмајыб, биткиләрә, һејванлара вә саир мөвҹудатлара да ола биләр. ( Бу ...
  • Nəyə görə Allah-Taala Quranı tərtillə oxumağı göstəriş verib?
    8525 Quran elmləri 2011/08/23
     Qurandabuayə - “Həmdəaramla (ağır-ağır) Qur’anoxu!”
  • Qeyri-ilahi ifrat eşqlərdən qurtarmağın və qarşısını almağın yolları nədir?
    7503 Əməli əxlaq 2015/08/01
    İnsan ictimai bir varlığ olduğuna görə yaşadığı həyatda başqaları ilə əlaqədə olmağı ehtiyaclıdır. Amma, dostun seçilməsində diqqətli olmaq lazımdır ki, ilahi hüdudular, ifrat-təfritlər və bəzi halətlərə düşülməsin ki, insanın dünya və Axirətdə səadət və xoşbəxtçiliyinə zərbə vurmuş olmasın. Hər hansı bir kəsə və şeyə şiddətli məhəbbətin və ...
  • Oğurluq günahını necə bərpa edə bilərik?
    11255 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/11/24
    Allah-taalanın lütf və mərhəmətinin sizə şamil olduğuna görə təbrik edirəm! Çünki siz bu işin qəbahətli olduğunu başa düşüb tövbə ilə bu yaramaz işi bərpa etmək fikrinə düşmüşsünüz. Tövbə etməklə bu günahın bərpa olunması üçün ona deməyiniz lazım və vacib deyil. Siz onu öz işinizdən agah etməyin; özünüzlə ...
  • Həftə içində qılınan müstəhəb namazlarla, bidət sayılan zuha namazının arasında olan fərq nədir?
    8169 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/04/18
    Şiə nəzərində zuha namazı bidət sayılan bir əməldir. Yalnız cümə günü istisna olunmaqla. Sünnü məzhəbində də bəziləri onun bidət olduğunu hesab edirlər. Amma həftə daxilində olan digər namazlar bidət deyil, müstəhəb sayılır; çünki Seyyid ibni Tavus həftə daxilində müstəhəb namazlara aid olan rəvayəti zuha ünvanında ...
  • Hicr surəsinin 85- 87- ci ayələrindən məqsəd nədir?
    6561 Təfsir 2012/02/18
    Allah- Taala qeyd olunan ayələrdə, yerin və göyün yaranmasının haqq olması və hədəfi olmasına işarə edib, Peyğəmbər (s)- ə cahil və düşmənlərin inadkar müxalifləri, iş pozmaları, təəssübləri, inadlıq və inadkarlıqları qarşısında, yumşaqlıq və məhəbbət göstərməyi, onları bağışlayıb və onlara yaxşı üz göstərməyi sifariş edir. Sonda, Allah Peyğəmbər (s)- ə ...
  • Төвбә сурәсинин ики сон ајәсинин сәнәд вә әһвалаты нәдир?
    6537 Təfsir 2010/04/22
    Үмуми олараг суалда гејд олунан “сәнәд”дән мәгсәдин нә олдуғу там ајдын дејил вә заһири белә олан суалларын мүәјјән ҹавабы јохдур. Амма, ола биләр бу сөздән мәгсәд, ајәнин назил олма сәбәби вә ја тәфсири олсун. Јахуд, Гуранын охунушларында олан бәзи ихтилафлара ҝөрә мәсум Имамлардан ...
  • Ulduzlar və səma cisimləri insanların səadət və əzabını və nəticədə cənnət və cəhənnəmə daxil olmalarını təyin edirlərmi?
    6915 Qədim kəlam 2012/09/01
    Bir çox ayə və rəvayətlər mövcuddur ki, cənnət və cəhənnəmə daxil olmanı müəyyən edən ən mühüm səbəb insanların əməlləri olduğunu bəyan edir. Siz şiə mütəkəllimlərinə müraciət etsəniz görərsiniz ki, onların heç biri insanların səadət və əzabında ulduzlar və səma cismlərinin təsirli olduğunu hesab etməmişlər. Hətta əgər bu ...
  • Quran nəzərindən seçilmiş xalqın xüsusiyyətləri nədir?
    7574 Təfsir 2012/09/24
    Quranda “seçilmiş xalq” və onun xüsusiyyətləri ilə əlaqədar nazil olan ayələri araşdırarkən aşağıdakı məsələlər əldə olunur: 1. Qurani-kərim peyğəmbərlərin ümmətindən heç birini bütün cəhətlərdən ideal olan bir xalq (qövm və ümmət) kimi təqdim etməmiş, əksinə onların ümmətlərinin əksəriyyətini məzəmmət etmişdir. 2. Qurani-kərim yalnız ...
  • Peyğəmbər Əbu Ləhəbə sileyi-rəhim edirdimi?
    9556 Məsumların (Əleyhimussəlam) sirəsi 2012/02/13
    Sileyi-rəhim – yəni qohumluq əlaqələrinin bərqərar olunmasına səbəb olan hər bir əməli görmək. İslam nəzərindən bu iş elə yüksək əhəmiyyət daşıyır ki, bu əlaqələri hətta kafir qohumlarla da kəsmək qadağan edilir. Əlbəttə, əgər kafir qohum-əqrəbalar haqq qarşısında inadkarlıq etsələr, islama zərbə vurmaq məqamına gəlsələr, bu halda onlarla sileyi-rəhim etməyə icazə ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    163826 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    158972 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    118706 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    111843 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    105543 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    92548 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54110 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    49333 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    44901 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    44355 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...