Ətraflı axtarış
Baxanların
7136
İnternetə qoyma tarixi: 2012/02/13
Sualın xülasəsi
Mələklər həzrət Məhdi (əleyhis-salam)-ın köməkçiləridirsə, onda nə üçün qeybdə yaşayır və zühur etmir?
Sual
Nəql olunur ki, “Həzrət Məhdi (əleyhis-salam) dünyaya gələn zaman quşlar asimandan enərək qanadlarını onun mübarək surətinə və bədəninə sürtüb sonra uçub gedirdilər.” “Bunlar nədir?!” deyə atasından soruşduqda buyurmuşdu: “Bunlar asimanın mələkləridir, bu körpəyə təbərrük etmək üçün aşağı enmişlər. Bu mələklər o həzrət zühur edən kimi onun köməkçiləri olacaqlar.”
Əgər mələklər həzrət Məhdi (əleyhis-salam)-ın köməkçiləridirsə, onda nə üçün hal-hazırda qaibdir və zühur etmir?
Qısa cavab

Bu sual ilə əlaqədar iki məsələyə diqqət yetirmək lazımdır:

Birincisi budur ki, ilahi-qeybi yardım və köməklərin müxtəlif şərtləri vardır və bu şərtlər həyata keçməyincə baş verməsi mümkün deyildir. Misal üçün, “Bədr” müharibəsində müsəlmanlar lazımi şərtlərə malik idilər və Quranın buyurduğuna əsasən məlaikələr onlara kömək edirdilər. Halbuki, “Ühüd” müharibəsində onlara belə kömək olunması qeyd olunmur.

İkincisi, o həzrətin qeybdə olmasının fəlsəfəsi yalnız canı ilə əlaqədar təhlükə deyildir. Əksinə, digər məsələlər də, o cümlədən, insanların imtahan olunaraq sınaqdan keçirilməsi və s. də irəli çəkilir. Şiənin etiqadına əsasən, qeybətin əsas fəlsəfəsi ilahi sirlərdəndir və zühurdan sonra məlum olacaqdır.

Ətreaflı cavab

Şiə alimləri qeybət dövrünün hikmətlərindən biri kimi İmam (əleyhis-salam)-ın canına olan təhlükəni qeyd etmişlər. Möhtərəm sual verən şəxs də şiə kitablarında qeyd edilən hədislərdən birinə istinad etməklə deyir ki, əgər mələklər İmam Zaman (əleyhis-salam)-a kömək edəcəklərsə, onda həzrət nə üçün öz canı barəsində düşmənlərdən qorxmalıdır?! Başqa sözlə, İmam (əleyhis-salam)-ın canının qorunması üçün ilahi və qeybi yardımların varlığı ilə onun qeybdə və gözlərdən gizlin olmasının nə lüzumu vardır? Buna əsasən, bu sual qeybətin səbəbi və hikməti ilə əlaqəlidir. Bu suala cavab vermək üçün iki məsələni də izah etməliyik. Birincisi, bir cəmiyyətə ilahi köməklərin göndərilməsinin şərtləri nədir? İkincisi, qeybdə olmağın əsl səbəbi nədir? İmamın qeybdə olmasının yeganə səbəbi onun canına qarşı mövcud olan təhlükələrdirmi?

1. İlahi köməklərin qanun çərçivəsində olması

Sualda irəli çəkilən rəvayətin düzgün olub-olmamasını araşdırmadan bu məsələyə diqqət yetirməliyik: Rəvayətlərin məcmusundan aydın olur ki, həzrət Məhdi (əleyhis-salam)-ın qiyamının möcüzəli şəkildə, qeydi-adi vasitə və imkanlardan geniş şəkildə istifadə etməklə baş verməsi əsla qərara alınmamışdır. Amma rəvayətlərdə ilahi-qeybi köməklərdən istifadə olunması barəsində qeyd olunur ki, İmam Zaman (əleyhis-salam) zühur edən zaman məlaikələrdən bir qrupu o həzrətin və səhabələrinin köməyinə gələcəklər. [1]

Əlbəttə, qeybi yardımların da müəyyən şərtləri və həddi-hüdudu vardır. “Bədr” müharibəsində müsəlmanlara ilahi yardımların gəlməsi ilə əlaqədar “Ali-İmran” surəsinin 123-124-cü ayələrində deyilir: “Şübhəsiz, Allah “Bədr” müharibəsində bacarıqsız olduğunuz halda sizə kömək etdi. Belə isə, Allah qarşısında təqvalı olun, bəlkə şükür edənlərdən olasınız. O zaman ki, möminlərə deyirdin: “Pərvərdigarınızın sizə, nazil olan üç min mələklə kömək etməsi kifayət deyildirmi?!” Əlbəttə, bundan sonrakı ayədə Allah-taala mələklərin vasitəsi ilə möminlərə kömək göndərilməsini onların səbir və təqvaları ilə şərtləndirmişdir.

Quran ayələrinə diqqətlə nəzər saldıqda ilahi-qeybi yardımların bəzi digər şərtlərini də başa düşmək olar. Məsələn, “əgər siz Allaha (Onun dininə) kömək etsəniz, Allah da sizə kömək edəcəkdir.” [2] Bu kimi sair ayələrdən başa düşmək olar ki, Allahın qeybi yardımları təsadüf üzündən və qayda-qanunsuz deyildir, onun özünəməxsus çərçivəsi, meyarı vardır. “Bədr” müharibəsində möminlərə bir qrup məlaikə ilə kömək olundu, “Ühüd” müharibəsində isə belə imdad və köməklərdən xəbər yox idi. Bu da ilahi-qeybi köməklər üçün müxtəlif şərtlərin olduğuna dəlildir. Bir kəs irad tutaraq “əgər möminlərə kömək göstərmək üçün bir mələk vardırsa, onda nə üçün “Ühüd” müharibəsində müsəlmanların köməyinə gəlmədilər və onlar məğlubiyyətə uğradılar?” deyə bilərmi?! Şübhəsiz, müsəlmanlar “Ühüd”də əvvəlki ideal ixlas şərtlərinə malik deyildilər, bunun nəticəsində ilahi-qeybi yardımlardan məhrum qaldılar.

İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın barəsində də vəziyyət eynilə belədir. Şübhəsiz, bu ilahi yardımlar müəyyən şərtlərin mövcud olduğu zaman baş verəcəkdir. Onlardan biri də “Bədr” səhabələri kimi tam ixlaslı köməkçilərin varlığıdır.

Rəvayətdə deyilir ki, əgər İmam (əleyhis-salam)-ın “Bədr” səhabələri qədər köməkçisi olsaydı, qiyam etməsi vacib olardı. Şeyx Mufid (rəhmətullahi əleyh) bu rəvayətin izahında yazır: “Mühüm məsələ budur ki, həmin sayda, həmin ixlas və iman keyfiyyətində köməkçisi mövcud olsun.” [3] Buna əsasən, hər vaxt “Bədr” səhabələrinin malik olduğu həmin ixlasla bu sayda köməkçisi tapılsa, İmam Zaman (əleyhis-salam)-a da qiyam etmək lazım gəlir. (Əlbəttə, bu o zaman mümkündür ki, qiyam və zühur üçün sair şərtlər də gerçəkləşmiş olsun. Bunu ikinci hissədə qeyd edəcəyik.) Belə olanda Allahın mələkləri də möminlərin köməyinə gələcək, onlara qeybi yardımlar nazil olacaqdır.

2. İmam (əleyhis-salam)-ın canına qarşı təhlükə qeybətin hikmətlərindən sadəcə biridir

Şiə alimləri demişlər ki, İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın qeybdə olması Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in gizlənməsi kimidir (bir dəfə “Əbu Talib” dərəsində, bir dəfə isə mağarada). Həzrət Peyğəmbərin canı təhlükəyə düşdüyü zaman gizləndiyi kimi, İmam Zaman (əleyhis-salam) da öz canına qarşı təhlükə yarandığı üçün məxfi şəkildə yaşayır. [4]

Əlbəttə, bu, qeybət üçün irəli çəkilən hikmətlərdən biridir. Şiə alimləri digər hikmətləri də qeyd etmişlər: 1. Camaatın sınağa çəkilib imtahan edilməsi, 2. İmamın hər hansı bir şəxsin beyətində olmasının qarşısının alınması. [5]

Bundan əlavə, şiənin etiqadına əsasən, qeybətin əsas səbəbi camaat üçün bəyan olunmamışdır. [6] İmam Sadiq (əleyhis-salam)-ın belə buyurduğu nəql olunur: “Bu əmrin sahibi üçün mütləq bir qeybət dövrü olacaqdır.” Bunun səbəbini soruşduqda həzrət buyurdu: “Bunun (əsl) səbəbini deməyə icazəli deyiləm.” Amma bu işin (əsl səbəbi deyil) hikməti barəsində soruşduqda buyurdu:  “Hikməti keçmiş höccətlərin qeybəti ilə əlaqədar baş verən həmin hikmətdir. Amma əsl səbəbi yalnız zühurdan sonra aşkar olacaqdır. Necə ki, həzrət Xızrla Musanın hadisəsində gəminin deşilməsi, cavan oğlanın qətlə yetirilməsi və uçuq divarın düzəldilməsinin də hikməti yalnız bir-birindən ayrıldıqları zaman bəyan edilmişdi... Qeybət məsələsi ilahi sirlərdən biridir.” [7]

Belə nəticə almaq olar ki, əvvəla, Allahın qeybi yardımları dəqiq hesab-kitab üzündəndir, ikincisi, İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın qeybdə olmasının yeganə səbəbi öz canına qarşı təhlükə deyildir ki, belə məlaikələrin varlığı ilə artıq qeybdə qalması əbəs bir iş olsun. [8]

Əlavə məlumat üçün aşağıdakı görünüşlərə baxın:

1. “İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın diri olmasının əqli dəlilləri”, sual 12155 (sayt 13081)

2. “İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın uzun ömürlü olmasının fəlsəfəsi”, sual 209 (sayt 1405)

3 . İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın qeybi imdadlar vasitəsi ilə hifz olunması”, sual 18074 (sayt 17679)

4. “Qeybət dövründə İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın vücud faydaları”, sual 13908 (sayt 13719)



[1] Əllamə Məclisi, "Biharul-ənvar", 52-ci cild, səh. 328, 361, 387

[2] “Muhəmməd” surəsi, ayə: 7

[3] Şeyx Mufid, “Səlasətun fil-ğeybət” risaləsi, Əla Ali Cəfər, səh. 12, birinci çap, “Şeyx Müfidin min illik yubiley konfransı”nın çapı

[4] Şeyx Tusi, “Əl-ğeybət”, Aqa Bozorg Tehraninin müqəddiməsi ilə, səh. 61, “Məktəbətu Sadiq”, Nəcəfi Əşrəf

[5] Əmini, İbrahim, “Dadgostəre cəhan”, səh. 147, onuncu çap, “Şəfəq” nəşriyyatı

[6] Yenə orada, səh. 146

[7] Əllamə Məclisi, "Biharul-ənvar", 52-ci cild, səh. 91, “Daru ehyait-turasil-ərəbi”, Beyrut

[8] İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın qeybətinin fəlsəfəsi ilə əlaqədar əlavə məlumat üçün bax: “Ba qamhaye səbze intizar”, “Xaneye xerəd” nəşriyyatı

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Vilayəti fəqihə əqidəli olmaq nə vaxtan başlayıb?
    9428 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/10/06
    Fiqhdə müctəhidlik dərəcəsinə çatan şəxs tərəfindən İslam cəmiyyətinin rəhbərliyi mənasına olan 2 vilayəti fəqih" məsələsi, bəzilərinin nəzərində İslam düşüncəsi tarixində təzə bir mövzudur və onun keçmişi iki əsrdən azdır. Bunlar iddia edirlər ki, şiə və sünnü fəqihlərinin heç biri bu məsələni araşdırmayıblar ki, fəqihin fətva və hökm ...
  • Dəccal kimdir? Onun barəsində olan rəvayətləri izah etmənizi istərdik.
    9024 Qədim kəlam 2011/08/23
    Zühurynəlamətlərindənbiridəinsanlarızəlalətəsalanvəazdıran “Dəccal” adlıbir
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • İslam dini nöqteyi nəzərindən bir qatil və günahkar kafir iman gətirərsə onun keçmiş günahları bağışlanırmı?
    7423 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/06/12
    Müqəddəs İslam dinində yeni müsəlman olmuş şəxslər üçün müəyyən qanunlar təyin olunmuşdur. O cümlədən, əgər kafir şəxs müsəlman olmazdan öncə bir sıra günahlara qatılarsa və Allah Taalanın haqqını aradan apararsa (namaz qılmaz, oruc tutmaz və sair. Bu kimi vacibləri tərk edərək günaha düşərsə). Allah tərəfindən onun günahı bağışlanır.
  • "Möminlər"dən məqsəd müsəlmanların hansı dəstəsidir?
    8731 Qədim kəlam 2011/07/02
    Möminlər Allahın varlığını təsdiq edən, Onun müqabilində təslim olan, bütün ilahi peyğəmbərlərə iman gətirən və bunlara əməl etməkdə də israrlı olanlardır.Nəzərinizə çatdıraq ki, imanın mərtəbə və dərəcələri vardır. Quran ayələrinə, Peyğəmbərdən (s) nəql olunan hədislərə əsasən Əhli-beytin (ə) vilayətinə etiqad bəsləmək imanın ali və əsil mərtəbələrindəndir. Quran ayələri vasitəsi ...
  • “Əməli əsl” və “ictihadi dəlil” dedikdə məqsəd nədir və bunların arasında nə kimi əlaqə vardır?
    6117 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/18
    Əməli əsl“Əməli əsl” üsuli-fiqh elmində bir termindir. Onun mənası şəri hökmün təyinində şəkk yaranan zaman mükəlləfin əməli (şəri) vəzifəsini aydınlaşdıran bir qaydadan ibarətdir – dəlil və əmarə tapmadıqdan sonra. Başqa sözlə desək, əməli əsl, yaxud əməliyyə əslləri şəkk-şübhəyə düçar olan bir şəxsin əməlini ...
  • can verən halla ölüm səkəratı arasında farq nədir?
    7016 حقانیت مرگ 2015/06/02
    Ərəbcədən ehtizar sözü iftial şəklində olub, həzər sözünün yəni, hazır olmaq mənasındandır. Bəziləri deyirlər, insanın son anında ölüm mələklərinin hazır olmasına görə bu hala, ehtizar deyilir.[1] Belə bir hala düşən insana isə möhtəzər (can verən) deyilir.[2] Ehtizar yəni, can verən vaxt ...
  • Nə üçün bəzi müsəlmanların əməlləri onların din və məzhəb əqidələriylə üst- üstə düşməyib əksinə olur?
    6454 Əməli əxlaq 2011/05/15
    İnsan bir neçə təbəqədən təşkil olmuş bir varlıqdır; ruhi və İlahi, maddi və mənəvi, ictmai və atifi və... təbəqələrdən ibarətdir. Bu təbəqələr həmişə bir- biriylə mübarizədədirlər ki, bu da insanı əqidəsiylə əməlləri arasında müxalifətə doğru yol açır. İlahi dinlər, xüsusiylədə İslam dini insanları nəfsin istəkləri tələsindən qurtarıb onu ...
  • Мәләкләр мүҹәррәддиләр, ја мадди?
    6743 İslam fəlsəfəsi 2010/06/12
    Ола билсин ајә вә рәвајәтләрдә мәләкләрин сырф мүҹәррәд олмасы ајдын шәкилдә бәјан едилмәјиб. Амма, онларын һаггында әлдә олан мәлуматлар, о ҹүмләдән, онларын рәфтарлары вә вәсфләри мүҹәррәд олмаларына дәлилдир. Чүнки, ајә вә Мәсумларын (әләјһимуссалам) рәвајәтләриндә мәләкләр һаггында бизә чатан һәдис вә кәлмәләрин мәзмуну онларын ...
  • İmam Riza (əleyhis-salam)-ın “Zamini-ahu” (Ahunun zamini) adlandırılmasının səbəbi nədir?
    10576 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/01/19
    İmam Riza (əleyhis-salam)-ın məşhur ləqəblərindən biri də “Zamini-ahu”dur (ahunun zamini). Şiə mənbələrində bu hadisə camaat arasında məşhur olan şəkildə mövcud deyildir. Amma camaat arasında deyilən nəqlə oxşar rəvayət vardır. Peyğəmbərə, İmam Səccada və İmam Sadiq (əleyhimus-salam)-a mənsub edilən möcüzələrdə də gözə dəyir. Mərhum Şeyx Səduq “Uyunu əxbarir-Riza (əleyhis-salam)” kitabında bu ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164675 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    163733 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113679 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    110524 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94037 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54839 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54123 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46130 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45746 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...