Ətraflı axtarış
Baxanların
12046
İnternetə qoyma tarixi: 2013/02/14
Sualın xülasəsi
Mələkut mələkləri ilə cəbərut mələkləri arasında fərq nədədir?
Sual
Mələkut mələkləri ilə cəbərut mələkləri arasında fərq nədədir?
Qısa cavab
Mələklərin mələkut və cəbərut dəstəsinə bölünməsi mövzusunda bir neçə məsələni nəzərə almaq lazımdır:
1.Məlaik sözünün əsli ərəbcədən mələk sözündən olub iqtidar və bir şeyə tam əhatə tapmasına deiyilir. Həmçinin, mələkut və cəbərut sözü sözün mübaliğə mənasındadır. Mələkut, mülk sözünün mübaliğə mənasını çatdırır.[1] Cəbərut isə cəbr sözünün mübaliğə şəkili və mənasıdır.
2.Hikmət əhlinin nəzərində əslində mələklər varlıq aləmində nizam qüvvələridir. Başqa sözlə desək, hikmət sahibləri varlıq aləmində nizam əhlindən mələklər kimi yad edirlər.[2]
3.Mələklərin məqam və varlıqları fərqlidir. Ona görə də onların məmuriyyətləri də bir-biri ilə fərqlidir. Mirdamaddan öz kitabının son səhifəsində yazır: “Mələklərin məqam və şənləri vardır. Hətta, onlardan bəzilərinin lətif cismləri də vardır.” Bəzi hikmət əhli Mirdamadın sözünü nəql etdikdən sonra yazırlar: “Mirin bu sözü haqdır. Ona görə ki. mələklər aləmlərin qüvvələridir. Bu qüvvələrin mərtəbələri vardır.  Ən yüksək səviyyəli yüksək qüvvlərdən tutumş, ən aşağı təbiət qüvvələrinə qədər seyr olunur.” [3] bəzi hikmət sahiblərinin qeyd etdikləri ən maraqlı məsələ budur ki, mələklərin məqam və mənzilətlərinin müxtəlif olmalarına əsasən, onların məsum olmaları da bir-birindən fərqlidir. Nəticədə, yer üzündəki mələklərin yerə aid olmaları və maddi aləmlə daha bağlı olduqlarına görə onlarda günah təsəvvür etmək olar. Amma, ən yüksək aləmdə yəni, cəbərut və mələkut aləmində olan mələklərdə heç bir günah təsəvvür etmək olmaz.[4]
4.İrfan əhli və fəlsəfə aləmində varlıq aləminin müxtəlif mərtəbələri olması haqqında heç bir ixtilaf yoxdur. Sonda belə nəticəyə gəlinir ki, bütün bu məqam və mərtəbələrin adlandırılmasının hər biri hər hansı fəlsəfi və irfanı məqama əsaslanır. Məsələn, hikmət sahiblərindən biri bu haqda yazır: “Maddə və mücərrəd varlıq aləminin çoxlu adları vardır. Hikmət sahiblərinin dilində bu aləmlər ən çox mücərrəd və həyula, əql və təbiət, yaranış və yaradılış adları ilə tanınır.  İşraq əhlinin nəzərində bu aləmlər, nür və zülmət aləmi və ya cəbərut və nasut aləmi ilə adlanır. İrfan terminində isə ən çox Qurandan götürülən adlarla məslən, qeyb və şühud aləmi, ruh və cism aləmi, əmr və xəlq aləmi adlanır.[5]
5. Nəzəri irfan aləmində ən çox tanınmış terminlərdən biri beş Həzrət terminidir.[6]  Beş həzrətən məqsədləri bunlardır: 1) Birinci və ikincini təyin etmək ünvanı ilə Birinci Həzrət; 2) Əql aləmi ikinci həzrət; 3) Misal aləmi üçüncü Həzrət; 4) maddə aləmi dördüncü Həzrət; 5) İnsan, beşinci Həzrət.[7] Bu beşlik Həzrət bəzən başqa adlarla da tanınır. Məsələn, belə deyilir ki. ümumi beşlik Həzrət bunlardır: Lahut, Cəbərut, Nasut, Mələkut, kamil insan hesab olan varlıq aləmi.[8]
Əgər bu iki dəstə adları bir-birinə tətbiq etsək, onda belə alınır: Lahut- həmin birinci və ikincini təyin edən aləm, yəni, əhədiyyət (birlik) və vahidiyyət (yeganəlik); Cəbərut, əql aləmidir; mələkut, misal aləmi və Nasut, həmin maddə aləmidir.
6.Nəticə budur ki, Cəbərut mələkləri həmin əql aləminin mələkləri və əql aləmindədirlər. Mələkut mələkləri isə vücud məqamları misal aləmində qərar tutubdur. Beləliklə, Cəbərut mələkləri, mələkut mələklərindən üstün məqamdadırlar.
 

[1] Əl-Xuri Şərtuni Lobnani, Səid, Əqrəbul-məvarid, Mülk kəlməsi, Həsənzadə Amuli, Mümədül-Hüməm, Şərh Füsusil-hikəm, səh.364; Vizarət İrşad, Tehran, birinci çap, 1378 şəmsi ili
[2]  Daha çox məlumat almaq üçün mələklərin vücudlarının məqamları sualına müraciət edin.sual 1853
[3] Həsənzadə Amili, Həsən, Min bir kəlmə, c.6; səh.342; Bustan kitab, Qum, üçüncü çap, 1381 şəmsi ili
[4] Həsənzadə Amili, Həsən, Min bir kəlmə, c.6; səh.342; Bustan kitab, Qum, üçüncü çap, 1381 şəmsi ili
[5] Həsənzadə Amili, Həsən, Nususul-hikəm bər Fususul-hikəm,səh.328; Rəca, Tehran, ikinci çap, 1375 şəmsi ili
[6] Daha çox məlumat almaqdan ötrü  “Beş həzrətlər və varlığın məqamı mövzsunda 13064-cü suala müraciət edin.
[7] Yəzdan Pənah, Yədullah, Nəzəri irfanın üsul və kökləri, səh.571-572; İmam Xumenyi (r) adına elmi-təhqiqat mərkəzi; birinci çap, Qum, 1388 şəmsi ili
[8] , Həsənzadə Amuli, Mümədül-Hüməm, Şərh Füsusil-hikəm, səh.671; Vizarət İrşad, Tehran, birinci çap, 1378 şəmsi ili
Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Vilayəti fəqihə əqidəli olmaq nə vaxtan başlayıb?
    9428 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/10/06
    Fiqhdə müctəhidlik dərəcəsinə çatan şəxs tərəfindən İslam cəmiyyətinin rəhbərliyi mənasına olan 2 vilayəti fəqih" məsələsi, bəzilərinin nəzərində İslam düşüncəsi tarixində təzə bir mövzudur və onun keçmişi iki əsrdən azdır. Bunlar iddia edirlər ki, şiə və sünnü fəqihlərinin heç biri bu məsələni araşdırmayıblar ki, fəqihin fətva və hökm ...
  • Dəccal kimdir? Onun barəsində olan rəvayətləri izah etmənizi istərdik.
    9024 Qədim kəlam 2011/08/23
    Zühurynəlamətlərindənbiridəinsanlarızəlalətəsalanvəazdıran “Dəccal” adlıbir
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • İslam dini nöqteyi nəzərindən bir qatil və günahkar kafir iman gətirərsə onun keçmiş günahları bağışlanırmı?
    7423 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/06/12
    Müqəddəs İslam dinində yeni müsəlman olmuş şəxslər üçün müəyyən qanunlar təyin olunmuşdur. O cümlədən, əgər kafir şəxs müsəlman olmazdan öncə bir sıra günahlara qatılarsa və Allah Taalanın haqqını aradan apararsa (namaz qılmaz, oruc tutmaz və sair. Bu kimi vacibləri tərk edərək günaha düşərsə). Allah tərəfindən onun günahı bağışlanır.
  • "Möminlər"dən məqsəd müsəlmanların hansı dəstəsidir?
    8731 Qədim kəlam 2011/07/02
    Möminlər Allahın varlığını təsdiq edən, Onun müqabilində təslim olan, bütün ilahi peyğəmbərlərə iman gətirən və bunlara əməl etməkdə də israrlı olanlardır.Nəzərinizə çatdıraq ki, imanın mərtəbə və dərəcələri vardır. Quran ayələrinə, Peyğəmbərdən (s) nəql olunan hədislərə əsasən Əhli-beytin (ə) vilayətinə etiqad bəsləmək imanın ali və əsil mərtəbələrindəndir. Quran ayələri vasitəsi ...
  • “Əməli əsl” və “ictihadi dəlil” dedikdə məqsəd nədir və bunların arasında nə kimi əlaqə vardır?
    6117 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/18
    Əməli əsl“Əməli əsl” üsuli-fiqh elmində bir termindir. Onun mənası şəri hökmün təyinində şəkk yaranan zaman mükəlləfin əməli (şəri) vəzifəsini aydınlaşdıran bir qaydadan ibarətdir – dəlil və əmarə tapmadıqdan sonra. Başqa sözlə desək, əməli əsl, yaxud əməliyyə əslləri şəkk-şübhəyə düçar olan bir şəxsin əməlini ...
  • can verən halla ölüm səkəratı arasında farq nədir?
    7016 حقانیت مرگ 2015/06/02
    Ərəbcədən ehtizar sözü iftial şəklində olub, həzər sözünün yəni, hazır olmaq mənasındandır. Bəziləri deyirlər, insanın son anında ölüm mələklərinin hazır olmasına görə bu hala, ehtizar deyilir.[1] Belə bir hala düşən insana isə möhtəzər (can verən) deyilir.[2] Ehtizar yəni, can verən vaxt ...
  • Nə üçün bəzi müsəlmanların əməlləri onların din və məzhəb əqidələriylə üst- üstə düşməyib əksinə olur?
    6454 Əməli əxlaq 2011/05/15
    İnsan bir neçə təbəqədən təşkil olmuş bir varlıqdır; ruhi və İlahi, maddi və mənəvi, ictmai və atifi və... təbəqələrdən ibarətdir. Bu təbəqələr həmişə bir- biriylə mübarizədədirlər ki, bu da insanı əqidəsiylə əməlləri arasında müxalifətə doğru yol açır. İlahi dinlər, xüsusiylədə İslam dini insanları nəfsin istəkləri tələsindən qurtarıb onu ...
  • Мәләкләр мүҹәррәддиләр, ја мадди?
    6743 İslam fəlsəfəsi 2010/06/12
    Ола билсин ајә вә рәвајәтләрдә мәләкләрин сырф мүҹәррәд олмасы ајдын шәкилдә бәјан едилмәјиб. Амма, онларын һаггында әлдә олан мәлуматлар, о ҹүмләдән, онларын рәфтарлары вә вәсфләри мүҹәррәд олмаларына дәлилдир. Чүнки, ајә вә Мәсумларын (әләјһимуссалам) рәвајәтләриндә мәләкләр һаггында бизә чатан һәдис вә кәлмәләрин мәзмуну онларын ...
  • İmam Riza (əleyhis-salam)-ın “Zamini-ahu” (Ahunun zamini) adlandırılmasının səbəbi nədir?
    10576 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/01/19
    İmam Riza (əleyhis-salam)-ın məşhur ləqəblərindən biri də “Zamini-ahu”dur (ahunun zamini). Şiə mənbələrində bu hadisə camaat arasında məşhur olan şəkildə mövcud deyildir. Amma camaat arasında deyilən nəqlə oxşar rəvayət vardır. Peyğəmbərə, İmam Səccada və İmam Sadiq (əleyhimus-salam)-a mənsub edilən möcüzələrdə də gözə dəyir. Mərhum Şeyx Səduq “Uyunu əxbarir-Riza (əleyhis-salam)” kitabında bu ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164675 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    163733 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113679 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    110524 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94037 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54839 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54123 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46130 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45746 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...