Ətraflı axtarış
Baxanların
6659
İnternetə qoyma tarixi: 2011/06/12
Sualın xülasəsi
Modern dünyada dinin yol göstərməsi necə təsəvvür olunur?
Sual
Aya sizin nəzərinizdə mümkündür ki, modern dünyada din müsbət yol göstərməyə malik olsun? Belə bir halda İslamı modern dünyada insanların ehtiyaclarını həll edən bir yol kimi hesab olunurmu?
Qısa cavab

"Din" kəlməsi bütün dinlərə istər səmavi olsun istərsə də olmasın, təhrif olmuş olsun və yaxud təhrif olmamış (İslam) olsun, şamil olur. Bizim əqidəmiz budur ki, İslam dini yalnız buna malikdir ki, bütün dövr və əsrlərdə müsbət yol göstərməyə malikdir; Çünki İslam bütün dinlərin sonuncusu və ən kamil İlahi dindir. Bunun üçün də hər bir zaman və insanın həyatı boyu (istər ictimai istərsə də də şəxsi) ona lazım olan proqram və yol göstərməyə malik olmalıdır.

Başqa bir tərəfdən isə dinin yol göstərməsi texnologiya və elmin yol göstərməsindən tamamıyla fərqlidir.

Texnikanın inkişaf etməsiylə dinin də qanun və proqram əhatəsi genişlənir və İslam fiqhinin ətraflı mənbələrindən ictihad vasitəsiylə yeni hökm mövzuları məlum olur.

Din üç bölümdə; insanın özüylə rabitəsi, insanın başqalarıyla (təbiət və cəmiyyət) rabitəsi və insanın Allahla rabitəsi, insan üçün proqramı vardır və bəşərin hidayəti üçün bütün lazım olan cavabları (Əhli- beytin təyin etdiyi yolla ki, onu ictihad adlandırırlar). Verir.

Ətreaflı cavab

Din kəlməsi geniş bir məna daşıyır ki, bütün dinlərə, istər səmavi istərsə də səmavi olmasın, təhrif olunmuş, istərsə də təhrif olunmamış (İslam) olsun şamil olur. Bizim əqidəmiz budur ki, İslam dini tək bir dindir ki, bütün əsrlər boyu üstün və müsbət yol göstərmək qabiliyyətinə malikdir. Başqa dinlər isə buna qadir deyildirlər; çünki yalnız İslam bütün dinlərin sonuncusu və ən kamil dindir ki, Allah tərəfindən göndərilmişdir.

Dinin əsas və əsl yol göstərməsi elm və texnologiyayla tamamıyla fərqlidir.

Bir insanın dinə olan ehtiyacının dəlilin isə, bir çox işlərin olmasıdır ki, insan öz ağıl, elm və təcrübəsiylə onları həll etməyə qüvvəsi çatmır.

Bu məsələyə; yəni bizim dərk etmə qabiliyyətimizin müəyyən həddə olması fəlsaəfədə ağıl nəzərindən qəbul edilmiş və Quranda buna işarə etmişdir:

«... علّمکم ما لم تکونوا تعلمون»[1]

Sizə o şeylər ki, bilmirdiniz (deyə) öyrətdik. Bu vəsflə, insan dinə ehtiyaclı olmadan heç bir zaman müəyyən bir nöqtəyə çatmağa malik deyildir.

Din üç bölümdə insan üçün proqram hazırlayaraq yol göstərir və həmişə çalışır ki, bu üç növ yolu düzgün olaraq həyata keçirsin.

A: İnsanın özüylə rabitəsi:

B: İnsanın başqalarıyla rabitəsi (təbiət və cəmiyyət).

C: İnsanın Allahla rabitəsi:

Bunun üçün də dünya və axirətin hər ikisinə diqqət yetirir. İslam o dünyanın abadlığını istəyir ki, onun axirəti də abad olsun və bu böyük vəzifə isə dünya əxlaqı öhdəsindən kənardır.

Din ürəyə diqqət etməklə birlikdə ağıla da diqqət yetirir.Elm buna necəmalikdir ki, onun vücudunun həqiqətini dərk etməyən insan üçün ətraflı proqram hazırlasın və onu səadətə çatdırsın. Baxmayaraq ki, insan elmi yol göstərəndir, amma bu yollar hər vaxt insana kömək etməyə malik deyil və hər hansı kamil bir din, qanun və fəlsəfəni insanlara çatdırmaqdan acizdir, insan isə hər bir şeydən əvvəl bir yol və proqrama ehtiyacı vardır ki, ona yol göstərsin. İslamda insanın özünə münasib olan yollar, onun ixtiyarına qoyulmuşdur ki, elm onu öz öhdəsinə götürməkdən acizdir. Texnologiyanın inkişaf etməsiylə dinin qanun və hökm əhatəsi də böyüyür. Yeni mövzuların yaranmasıyla İslamın böyük alimləri, yeni hökümləri İslamın fiqh mənbələrindən əldə edirlər və ictihadın böyüməsi nəticəsində modern dünyada insanlar üçün heç bir şəri hökmü cavabsız qalmır. Başqa bir tərəfdən isə, əgər təsəvvür edək ki, texnologiyanın inkişaf etməsi dinə ehtiyac olmamağa səbəb olur, gərək insan əsrlər keçdikdən sonra, özünün daha dinə ehtiyacı olmadığını bildirirdi və öz ağlıyla bir yol özünə tapardı.

Müasir tarix bunun düzgün olmadığını da təsdiqləyir. Nəinki insan dinə ehtiyaclı olmadığını bildirmir. Bəlkə Resansdan sonrakı, dinin əleyhinə tuğyan etmiş və bir çox acılıqları din yolunda çəkdikdən sonra, bu gün hər an dinə yaxınlaşır və özünün dinə daha çox ehtiyaclı olduğunu hiss edir.

Mütaliə üçün əlavə mənbələr:

  1. Göstərici: İslam dininin sonuncu olmasının sirri, sual 386.

  2. Göstərici: Din və dəyişiklik, sual 8.

  3. Göstərici: İslam və qanunun zəruri olması, sual 160.

  4. Göstərici: İslam və yeni nəzəriyyə, sual 170.

  5. Göstərici: Elm və dinin arasındakı müqayisə, sual 210.

  6. Hadəvi Tehrani, Məhdi, Vilayət və diyanət, səh 13- 56, Fərhənge xaneye xerəd müəssisəsi.

  7. Hadəvi Tehrani, Məhdi, Bavərha və porseşha, Məcmue kitab, fərhənge xaneye xerəd müəssisisəsi.

  8. Hadəvi Tehrani, Məhdi, Məbnayi kəlamiye ictihad, Mcmue kitab, fərhənge xaneye xerəd müəssisəsi.



[1] - Bəqərə, 239.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Вилајәти-фәгиһин шәраити нәдир?
    7847 Nizamlar hüquq və əhkam 2010/02/06
    Исламда рәһбәрлијин әсаслары бунлардан ибарәтдир: фәгиһлик, әдаләт вә ислам ҹәмијјәтини идарә етмәк гүдрәти. Иран Ислам Республикаснын конститусијасынын 109-ҹу маддәсиндә бу үч шәртә ишарә олунуб.Рәһбәрин шәраит вә сифәтләри:
  • Müsəlmanların tarixi nə vaxtdan başlanmışdır?
    6591 تاريخ کلام 2012/04/09
    Peyğəmbəri-əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih)-in besətindən sonra, habelə islamın coğrafi sərhədləri Ərəbistan yarımadasının bir hissəsində olduğu zaman və müsəlmanların əlaqələrinin cüzi və mühüm ümumi hadisələrin az olduğuna görə bir müddət zamanı bilmək üçün tarixin başlanğıcının və hadisələrin baş vermə zamanının müqayisə olmaması heç bir problem yaratmırdı. İkinci ...
  • Quran və rəvayətlərdə həzrət Xızır (ə) barəsində bəhs olunmuşdurmu?
    24494 تاريخ بزرگان 2011/11/21
    Qurani- kərimdə bir başa olaraq həzrət Xəzər (ə)- ın adı gəlməmişdir bəlkə bu ünvanla: " عَبْداً مِنْ عِبادِنا آتَیْناهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنا وَ عَلَّمْناهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْماً" [i] ki, onun elm və bəndəlik məqamını açıqlayır və Musa ibni İmranın müəllimi olaraq ondan yad edilmişdir. Bir çox rəvayətlərdə böyük ...
  • Tükümün tökülməsinə görə, yapşqanla başıma parik qoymağa məcbur olmuşam. Mənim dəstəmaz və qüslümün hökmü nədir?
    5355 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/03/11
    Həzrət Ayətullah əl- uzma Hadəvi Tehrani (damət bərəkatuh)- nin cavabı belədir: Əkilmiş tük, təbii inkişaf edən olsa və bədənin hissəsi sayılsa, şəxsin tük, təbii və inkişaf edən olsa və bədənin hissəsi sayılsa, şəxsin tükü hökmündədir. Əkilmiş tük, inkişafsız təbii ya süni liflər ...
  • Qədr gecəsində oyaq qalmağın fəlsəfəsi nədən ibarətdir?
    6633 شهادت امام علی ع 2014/05/18
    Qədr gecəsi, Qurani-Kərimdə məqamına təkid olunmuş ən mühüm zamanlardan biridir və bu gecənin mənəvi məqamı haqqında çox hədislər vardır. Qədr surəsində belə bir xüsusi məqamın səbəbinə o cümlədən, Quranın[1] və mələklərin[2] nazil olması işarə olunur. Quran-Kərimdə bu gecə başdan-başa mənəviyyətlə dolu ...
  • “Аллаһын илк јаратдығы әглдир” – сөзүнүн мәнасы нәдир?
    7127 İslam fəlsəfəsi 2010/10/13
    Фәлсәфи терминолоҝијада әгл (шәриәт вә Гуранда дејилән мәләк дә адландырмаг олар) елә бир субстансијадыр (ҝөвһәрдир) ки, һәм затән (өзлүјүндә) вә һәм дә фелән (ишдә)  мүҹәррәддир. Јәни, затән мадди олмајыб, ишләрини һәјата кечирмәкдә бәдән кими мадди аләтә еһтиајҹы јохдур. Әлбәттә бу там мүҹәррәд варлығы ...
  • Əgər behişt nemətləri yorucu və bezdirici deyilsə, onda behişt əhli bir ləzzətdən necə əl çəkərək başqası ilə məşğul olurlar?
    5630 Qədim kəlam 2012/06/23
    Belə nəzərə çarpır ki, bu sualın mənşəyi bir növ bu dünyanın xüsusiyyətlərini axirət məsələləri ilə müqayisə etmək və dünyanın nöqsan, eyib, xəstəlik, ölüm, süstlük, xoşagəlməz hadisələr və s. xüsusiyyətlərini meyar qərar verməkdir, halbuki Quran və rəvayətlərə əsasən axirət aləminin xüsusiyyətləri bu dünya ilə uyğun gəlmir.
  • Fiqhi hökmlərin fəlsəfəsi haqqında sual etmək olarmı?
    7648 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2015/08/01
    Bu sualın cavabı aşağadakı mövzuda cavablınır; 1.İlahi hökmlərin həmişə məsləhətlər və fəsadları nəzərə almaqla olduğuna görə heç vaxt hansısa hökm heç bir səbəb olmadan halal və ya haram və vacib ola bilməz. Heç də belə deiyl ki, ilahi hökmlər heç bir meyar və hikmət olmadan bəşəriyyətə gəlmiş ...
  • Rəvayət vardır ki, Allah- Taala Fatimənin paklığına xatir onun övladlarını cəhənnəmə aparmaz. Xahiş edirik onu təhlil edin.
    6043 Hədis elmləri 2012/01/08
    Bu rəvayət şiə və Əhli- sünnə kitablarında vardır və onu nəql edən ravilərin və mənbələrin çoxluğu ona etimad etməyə dəlildir.Amma bu qeyri- müəyyənlik həmişə olubdur ki, bu hədisin genişliyi və əhatə dairəsi hara kimidir? Başqa rəvayətlərə əsasən bu nəticəyə gəlmək olar ki, ancaq həzrət Zəhranın (s.ə.) vasitəsiz övladları o ...
  • Kimlər cənnətə daxil olacaq?
    12008 Qədim kəlam 2011/02/14
    Bir çox Quan ayələrində tədqiqat aparıldığı zaman, bu nəticəni əldə etmək olur ki, cənnət Allahın insanlara verdiyi bir vədədir. Cənnət o insanlara nəsib olur ki, "müttəqi" "mömin" Allahın və onun rəsulunun göstərişlərini tamamlaya yerinə yetirsin. Bu cür insan səadətə çatmış və xoşbəxt insandır. Allahın və həzrət rəsul əkrəmin ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    163757 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    158583 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    118631 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    111664 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    104931 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    92425 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54038 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    48841 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    44789 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    44212 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...