گرچه «خمر» بیشتر در شراب تولیدشده از انگور مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما در معنایی وسیع‌تر به هر مايع مست كننده‌ای خمر می‌گویند، خواه از انگور گرفته شده باشد، يا از كشمش، خرما، و يا هر چيز ديگر، البته در دانش لغت براى هر يک از انواع مشروبات الكلى، اسمى خاص نیز وجود دارد.

«خمر» در فرهنگ قرآن دو کاربرد دارد:

الف) مشروبات مست کننده‌ای که تعریفش بیان شد: «يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فيهِما إِثْمٌ كَبير...»؛در باره شراب و قمار از تو می‌پرسند، بگو: در آنها گناه و زيان بزرگى است.

نوشیدن این نوع از خمر حرام و از کارهای شیطانی شمرده شده است: «...إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْأَنْصابُ وَالْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ...».

ب) خمر به عنوان نوشیدنی پاک(شراب طهور) از نعمت‌های بهشتی - «سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً» - که نه مايه‌ی فساد عقل است و نه موجب مستى مى‏شود - «لا فِيها غَوْلٌ وَلا هُمْ عَنْها يُنْزَفُونَ» - بلکه جز هوشيارى و نشاط و لذت روحانى چيزى در آن نيست.

گفتنی است که خمر و شراب بهشتى هيچ‌گونه ارتباطى با خمر و شراب آلوده دنيا ندارد.