اصطلاحات و مدخل ها
-
تحریر ، فکّ ، عتق ، آزادسازی بردگان
3984 اصطلاحات فقهی - اصولی
«عتق» یا «تحریر رقبه» واژهای قرآنی و فقهی به معنای آزاد کردن برده است.
آزادکردن بردگان به خودی خود، عملی بسیار ارزشمند بوده و از
-
غنی ، بینیازی، مال و ثروت
22278 سرفصلهای قرآنی
ابتدا باید گفت که غنا و بینیازی واقعی ویژه خداوند بوده و تمام دیگران فقیر الی الله هستند. اما در لایههای بعدی و در نگاه مادی نیز نیازهای انسانها قابل شمارش نبوده و فردی میتواند در جنبهای بی
-
آخر الزمان
7934 سرفصلهای قرآنی
در نگاه دین اسلام، آخر الزمان به دوره پایانی دنیا و مرتبط با بعثت پیامبر(ص) و ظهور منجی موعود گفته میشود.
در مورد تاریخ این دوران نظریات مختلفی مطرح میشود، ولی به طور کلی میتوان آن را ب
- آسیه ، همسر فرعون
-
آصاف
3034 پیامبران
رجوع کنید: آصف بن برخیا(ع).
-
آصف بن برخیا (ع)
3749 سرفصلهای قرآنی
بنابر آنچه در برخی روایات و منابع تفسیری آمده است؛ آصف بن برخیا وزیر حضرت سلیمان(ع) و خواهر زاده حضرتشان بود. وی همچنین وصی حضرت سلیمان(ع) بوده که او نیز بعد از خود، حضرت زکریا(ع) را وصیّ خویش نمود
-
آل ابراهیم
2835 سرفصلهای قرآنی
واژه «آل ابراهيم» در قرآن کریم دو بار و در آیات 54 سوره نساء و 33 آل عمران آمده است.
مفسّران قرآن، در مورد مصادیق آل ابراهيم چند احتمال را مطرح كردهاند:
- منظور از آل ابراهیم،
-
آل عمران
3120 سرفصلهای قرآنی
«آل عمران»، اصطلاحی قرآنی است که تنها یکبار و در کنار آل ابراهیم آمده است: «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهيمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى الْعالَمينَ»؛ خدا آدم و نوح و خاندان ابرا
-
آل یعقوب
2513 سرفصلهای قرآنی
رجوع کنید: «بنی اسرائیل».
-
آمنه بنت وهب
2486 شخصیتها
حضرت آمنه(س)، مادر پیامبر اسلام(ص)، دختر وهب بن عبد مناف بن زهرة بن كلاب، از مادری به نام «بره» دختر عبد العزى بن عثمان بن عبد الدّار بن
-
آن دائم
2942 اصطلاحات عرفانی
یکی از «حضرات خمس»، حضرت الهیت است که در آن همه اشیا موجودند؛ اما وجود آنها در آن حضرت زمانمند نیست؛ بلکه حال و آنی دائم است. به عبارت دیگر، ازل و ابد در آنجا متحد
-
آواز دهل از دور شنیدن خوش است.
2418 ضرب المثلها
رجوع کنید: «شنیدن کی بود مانند دیدن».
-
آیة الکرسی
1499 سرفصلهای قرآنی
یکی از آیات ویژه قرآن، آیة الکرسی و یا آیه 255 و به قولی آیه 255 تا آیه 257 قرآن میباشد.
منابع اسلامی به تفصیل در مورد تفسیر این آیات و نیز عباداتی که آیة الکرسی در آنها مورد استفاده قرار
-
اباضیه
2569 فرقهها، مذهبها، گروهها
«اباضیه» پيروان فردی به نام «عبداللّه بن اباض تميمی« میباشند كه گرایش به عقاید خوارج داشت، اما از خوارج افراطى كناره گرفت تا جایی که با هشام بن حکم، متکلم معروف شیعی روابط صمیمان
-
ابتلاء
2586 سرفصلهای قرآنی
رجوع کنید: «امتحان».
-
ابر ، سحاب ، مُزن ، معصرات
4966 سرفصلهای قرآنی
واژهی «سحاب» در زبان فارسی به معنای «ابر» است. در قرآن کریم بارها از ابرها به عنوان یکی از نشانههای پروردگار هستی و نیز یکی نعمتهای ب
-
ابراهیم بن حسین بن علی
2431 شخصیتها
جز در مناقب ابن شهرآشوب، در دیگر منابعی که در آنها به نام فرزندان امام حسین(ع) اشاره شده و یا مبارزه ابراهیم بن حصین اسدی
1997 شخصیتهابر اساس برخی از گزارشها، «ابواسحاق، ابراهیم بن حصین اسدی» یکی از شهدای کربلا بود که روز عاشورا و در رکاب امام حسین(ع) به فیض
- ابلیس، ابلاس
12839 سرفصلهای قرآنی«ابلیس» از ریشه «بلس» و برگرفته از كلمهی «ابلاس»، به معنای غم و اندوهی است كه از شدت یأس و ناامیدی باشد. و آیه «وَ يَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ يُبْلِسُ الْمُجْرِمُون» ناظر به همین معناست. یعنی و رو
- ابن السبیل
5054 اصطلاحات فقهی - اصولی«سبیل» به معنای راه است و «ابن السّبيل» اگرچه معنای اولیهاش «فرزند راه» است، اما آنچه در قرآن و روایات و دیگر منابع دینی به این اصطلاح اشاره شده است، مراد از آن، مسافری است که در راه مانده و نيازم
- ابن سینا ، ابو علی سینا
4415 شخصیتهاحسین با کنیهی ابو علی، معروف به ابنسینا و شیخ الرئیس، از فلاسفهی بزرگ اسلامی و بنیانگذار مکتب فلسفی مشاء (سینوی) و پزشک بزرگ ایرانی، ح
- ابو الهیاج عبدالله (علی) بن ابی سفبان
2195 شخصیتهابر اساس گزارش برخی منابع تاریخی معتبر، شخصی از بنی هاشم به نام «علی بن أبی سفیان» - که نام دیگرش عبدالله و کنیهاش ابو الهیاج بود – از شیعیان
- ابو ثمامه صائدی(صیداوی)
2555 شخصیتهایکی از شهدای کربلا، أبوثمامه، عمرو(عمر) بن عبداللّه صائدی(صیداوی) انصاری نام داشت که برخی نام وی را زیاد بن عمرو بن عریب بن حنظله بن دارم
- ابو سعید بن عقیل
2081 شخصیتهاگزارشهای تاریخی حاکی از آن میباشند که در میان شهدای کربلا یکی از پسرعموهای امام ح
- ابو سفیان بن حرب
3715 شخصیتهاابوسفیان؛ صخر بن حرب بن أميه، ده سال قبل از عام الفیل، به دنیا آمد. وی از بزرگان قریش در دوران جاهلیت بود و بعد از ابو طالب
5647 شخصیتهاحضرت ابوطالب(ع) که نامهای دیگرش عمران و عبدمناف میباشد، فرزند عبد المطلب، فرزند هاشم، فرزند عبد مناف، فرزند قصی، از طائفهی قریش، نامش ع
- ابو لهب
3066 شخصیتهاعبدالعزی یکی از فرزندان عبدالمطلب بود که کنیهی اصلیاش ابوعُتبَه بوده، اما چون چهرهاش سرخرو بود، پدرش او را ابولهب میخواند و به تدریج به همین کنیه مشهور شد. وی
- ابوبکر بن ابی قحافه
10757 شخصیتهاعبدالله بن ابیقحافة(عثمان) بن عامر بن عمرو بن کعب، با کنیهی ابوبکر، از صحابیان برجسته رسول خدا(ص) بود که بعد از رحلت حضرتشان حکومت را به دست گرفت.
او از قبیلهی بنیتَیم بن مُرّه (یکی از
- ابوبکر بن حسن
2730 شخصیتها«ابوبکر بن حسن» فرزند امام مجتبی(ع) و یکی از شهدای کربلا است که در روز عاشورا و
- ابوبکر بن عبدالله بن جعفر
2087 شخصیتهابنابر نقل برخی منابع، «عبد الله بن جعفر» فرزندی به نام «ابوبکر» داشت که در حماسه کربلا و یا فاجعه حرّه به شهادت رسید.
- ابوبکر بن علی بن ابی طالب
3750 شخصیتها«ابوبکر بن علی بن ابی طالب» فرزند امام علی(ع) و لیلی بنت مسعود نام یکی از شهدای کرب
- ابوبکر بن قاسم بن حسین
2170 شخصیتها- ابوذر غفاری
4153 شخصیتهاجندب بن جناده(ابوذر غفاری) از صحابهی بزرگ پیامبر اسلام(ص) است که در همان اوایل رسالت، به آنحضرت گروید و از این رو وی یکی از نخستین
- اتحاد عاقل و معقول
2787 طبقهبندی نشده«اتحاد عاقل و معقول» یکی از مباحث فلسفهی اسلامی است. در فلسفه ادراک کلیات، تعقل و معلومات کلی، معقول نامیده میشود. امّا مسئلهی اتحاد عاقل با معقول،اختصاص به معلومات کلی ندارد؛ بلکه طرفداران ا
- اتراف ، مترف
877 سرفصلهای قرآنیاگر فردی دارای رزق و روزی زیادی بوده و در زندگی خود، اسراف و لذتجویی را محور قرار دهد، فردی مترف به شمار خواهد آمد. معمولا چنین افرادی در مقابل فرستادگان خدا و آموزههای دینی از خود مقاومت نشان می
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
- ابلیس، ابلاس
پرسش های اتفاقی
-
با توجه به عصمت پیامبر اکرم (ص) آیا ولایت مطلقه فقیه در عصر ما به همان معنای ولایت مطلقه پیامبر (ص) است؟
17518 Laws and Jurisprudence 1387/10/04ولایت مطلقه فقیه یک اصطلاح فقهی است که به حوزه اعمال ولایت و کسانی که تحت ولایت قرار دارند نظر دارد و محدودیت در این زمینه را انکار می کند. به عبارت دیگر این اصطلاح بیان می کند که، دامنه ولایت فقیه، محدود به عده خاصی مانند دیوانگان، سفیهان و ...
-
عوامل پیروزی حزب الله بر اسرائیل چه بود؟
11795 گوناگون 1388/10/20رژیم اشغال گر قدس که با پشتیبانی همه مستکبرین بویژه صهیونیسم جهانی سرزمین قدس را اشغال کرده و با کمک های همه جانبه آنها با مرعوب کردن دولت های اسلامی و عربی توانسته بود چند سالی به حیات نامشروع خود ادامه داده تا جنایتکاران این رژیم خانه های ...
-
«مرابحه» و یا «بیع مرابحه» در فقه به چه معاملاتی گفته میشود؟
2287 1402/02/31هنگام خرید و فروش، فروشنده میتواند تنها مبلغ کالا را اعلام کند و خریدار را از جزئیات دیگر آن آگاه نکند.البته میتواند خریدار را از قیمت خرید، هزینه نگهداری ... همچنین میزان سود این معامله آگاه کند.از اینرو «بیع مرابحه» به معاملهای گفته میشود که فروشنده با اعلام بهای کالای ...
-
نظر محققان اسلامی در مورد الوهیت مسیح (با توجه به کتاب مقدس) چیست؟
17117 پیامبران و کتابهای آسمانی 1389/08/18به نظر محققان اسلامی، (فارغ از تحریف کتاب مقدس و عدم الهی بودن آن) اینکه یک انسان بتواند خدا باشد از لحاظ عقلی دارای اشکالات فراوانی است. علاوه بر آن، آنچه از ظاهر برخی از آیات کتاب ...
-
آیا تأکید روایات بر خوردن گوشت در فاصلههای زمانی معین، فقط ناظر به دفعات آن است، یا مقدار و کیفیت آنرا نیز شامل میشود؟
4099 خوردن و آشامیدن 1399/11/08در روایات به پرهیز از زیادهروی در خوردن گوشت سفارش شده است؛ اما از سوی دیگر، امامان معصوم(ع) خوردن گوشت را به اندازهی نیاز سودمند دانستهاند.[1]در همین راستا، حسین بن خالد از امام رضا(ع) پرسید: مردم میگویند هر کسی سه روز ...
-
عبارت «و لولا فضل الله علیکم و رحمته» در آیات متعددی از قرآن کریم آمده است. بر اساس روایات، آیا مراد از این «فضل» و «رحمت»، پیامبر اسلام(ص)، امام علی(ع)، حضرت زهرا(س) و دیگر ائمه هستند؟
14648 تفسیر 1397/02/04خدای متعال در مورد فضل و رحمتش نسبت به بندگان در آیات متعددی؛ مانند آیات زیر میفرماید: «... وَ لَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ ما زَکى مِنْکُمْ مِنْ أَحَدٍ أَبَداً...»؛[1] و اگر فضل و رحمتى که خدا بر شما ارزانى داشته است ...
-
از دیدگاه منابع اسلامی، میان هوش و عقل چه رابطهای وجود دارد؟ آیا با هم تفاوت دارند یا خیر؟
23174 حدیث 1393/07/15«هوش» در فارسی و فرهنگ محاوره عمومی؛ به معنای زیرکی، آگاهی، شعور، عقل، فهم و فراست است. به نظر میرسد آنچه روانشناسان درباره هوش گفتهاند و نیز معانی لغوی و عرفیای که فارسیزبانان از هوش میفهمند؛ در روایات، به نیرویی به نام «عقل» نسبت داده شده است. امّا ...
-
چرا حائض و جنب نباید در کنار فرد محتضر حضور یابند؟
339 احتضار 1404/03/23همانگونه که در پرسش آمده، در رسالههای عملیه(توضیح المسائل) میخوانیم:«تنها گذاشتن محتضر و بودن جُنُب و حائض نزد او مکروه است».[1]قبل از ورود به دلایل این فتوا، به این نکته توجه فرمایید که حالتهایی؛ مانند جنابت و حیض، اگرچه حالتی طبیعی در بدن انسانها و ناشی از ...
-
آیا این مطلب صحت دارد که علی(ع) هنگام احساس فتنه در جامعه انگشتر عقیق کبود به دست میکردند؟
8733 حدیث 1396/05/18گرچه روایات متعددی وجود دارد که حضرت امام علی(ع) انگشتر عقیق را مورد استفاده قرار میدادند؛ چنانکه در روایتی نقل شده است: «امیرالمؤمنین على(ع) چهار انگشتر داشت که به انگشت میکرد: انگشتر یاقوت براى بزرگواریش، انگشتر فیروزه براى پیروزیش، انگشترى از آهن چینى براى نیرومندیش و انگشتر عقیق ...
-
میدانیم که انسان از راههای مختلفی به آرامش دست مییابد. با این وجود، اگر تنها راه رسیدن به آرامش را یاد خدا بدانیم، آیا ادعایمان منطبق بر واقعیات است؟!
22269 تفسیر 1394/07/20صاحب نظران در ادبیات عرب دست کم چهار راه برای انحصار و اختصاص بیان کردهاند که یکی از آنها «تقدیم ما هو حقه التأخیر» است؛ یعنی آنچه معمولاً آخر جمله ذکر میشود را در ابتدای آن ذکر کنیم.[1] در زبان عربى تقدیم و تأخیر ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
892581 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
797151 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
759192 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه میکند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت میکند؟
683423 Practical 1390/07/12نفرین در آموزههای دینی ما مسئلهای شناخته شده است، چنانکه در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان میرود». و... .منتها همانگونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
660405 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
649634 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
602184 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
580459 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
569032 Laws and Jurisprudence 1385/10/20پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فىالذمّه[1] بهجا آورد و پس از آن نماز قضا مىشود
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
565370 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...