اصطلاحات و مدخل ها
-
تحریر ، فکّ ، عتق ، آزادسازی بردگان
3777 اصطلاحات فقهی - اصولی
«عتق» یا «تحریر رقبه» واژهای قرآنی و فقهی به معنای آزاد کردن برده است.
آزادکردن بردگان به خودی خود، عملی بسیار ارزشمند بوده و از
-
غنی ، بینیازی، مال و ثروت
21173 سرفصلهای قرآنی
ابتدا باید گفت که غنا و بینیازی واقعی ویژه خداوند بوده و تمام دیگران فقیر الی الله هستند. اما در لایههای بعدی و در نگاه مادی نیز نیازهای انسانها قابل شمارش نبوده و فردی میتواند در جنبهای بی
-
آخر الزمان
7518 سرفصلهای قرآنی
در نگاه دین اسلام، آخر الزمان به دوره پایانی دنیا و مرتبط با بعثت پیامبر(ص) و ظهور منجی موعود گفته میشود.
در مورد تاریخ این دوران نظریات مختلفی مطرح میشود، ولی به طور کلی میتوان آن را ب
- آسیه ، همسر فرعون
-
آصاف
2928 پیامبران
رجوع کنید: آصف بن برخیا(ع).
-
آصف بن برخیا (ع)
3573 سرفصلهای قرآنی
بنابر آنچه در برخی روایات و منابع تفسیری آمده است؛ آصف بن برخیا وزیر حضرت سلیمان(ع) و خواهر زاده حضرتشان بود. وی همچنین وصی حضرت سلیمان(ع) بوده که او نیز بعد از خود، حضرت زکریا(ع) را وصیّ خویش نمود
-
آل ابراهیم
2733 سرفصلهای قرآنی
واژه «آل ابراهيم» در قرآن کریم دو بار و در آیات 54 سوره نساء و 33 آل عمران آمده است.
مفسّران قرآن، در مورد مصادیق آل ابراهيم چند احتمال را مطرح كردهاند:
- منظور از آل ابراهیم،
-
آل عمران
2932 سرفصلهای قرآنی
«آل عمران»، اصطلاحی قرآنی است که تنها یکبار و در کنار آل ابراهیم آمده است: «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهيمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى الْعالَمينَ»؛ خدا آدم و نوح و خاندان ابرا
-
آل یعقوب
2435 سرفصلهای قرآنی
رجوع کنید: «بنی اسرائیل».
-
آمنه بنت وهب
2356 شخصیتها
حضرت آمنه(س)، مادر پیامبر اسلام(ص)، دختر وهب بن عبد مناف بن زهرة بن كلاب، از مادری به نام «بره» دختر عبد العزى بن عثمان بن عبد الدّار بن
-
آن دائم
2863 اصطلاحات عرفانی
یکی از «حضرات خمس»، حضرت الهیت است که در آن همه اشیا موجودند؛ اما وجود آنها در آن حضرت زمانمند نیست؛ بلکه حال و آنی دائم است. به عبارت دیگر، ازل و ابد در آنجا متحد
-
آواز دهل از دور شنیدن خوش است.
2323 ضرب المثلها
رجوع کنید: «شنیدن کی بود مانند دیدن».
-
آیة الکرسی
1248 سرفصلهای قرآنی
یکی از آیات ویژه قرآن، آیة الکرسی و یا آیه 255 و به قولی آیه 255 تا آیه 257 قرآن میباشد.
منابع اسلامی به تفصیل در مورد تفسیر این آیات و نیز عباداتی که آیة الکرسی در آنها مورد استفاده قرار
-
اباضیه
2432 فرقهها، مذهبها، گروهها
«اباضیه» پيروان فردی به نام «عبداللّه بن اباض تميمی« میباشند كه گرایش به عقاید خوارج داشت، اما از خوارج افراطى كناره گرفت تا جایی که با هشام بن حکم، متکلم معروف شیعی روابط صمیمان
-
ابتلاء
2502 سرفصلهای قرآنی
رجوع کنید: «امتحان».
-
ابر ، سحاب ، مُزن ، معصرات
4680 سرفصلهای قرآنی
واژهی «سحاب» در زبان فارسی به معنای «ابر» است. در قرآن کریم بارها از ابرها به عنوان یکی از نشانههای پروردگار هستی و نیز یکی نعمتهای ب
-
ابراهیم بن حسین بن علی
2301 شخصیتها
جز در مناقب ابن شهرآشوب، در دیگر منابعی که در آنها به نام فرزندان امام حسین(ع) اشاره شده و یا مبارزه ابراهیم بن حصین اسدی
1914 شخصیتهابر اساس برخی از گزارشها، «ابواسحاق، ابراهیم بن حصین اسدی» یکی از شهدای کربلا بود که روز عاشورا و در رکاب امام حسین(ع) به فیض
- ابلیس، ابلاس
12150 سرفصلهای قرآنی«ابلیس» از ریشه «بلس» و برگرفته از كلمهی «ابلاس»، به معنای غم و اندوهی است كه از شدت یأس و ناامیدی باشد. و آیه «وَ يَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ يُبْلِسُ الْمُجْرِمُون» ناظر به همین معناست. یعنی و رو
- ابن السبیل
4823 اصطلاحات فقهی - اصولی«سبیل» به معنای راه است و «ابن السّبيل» اگرچه معنای اولیهاش «فرزند راه» است، اما آنچه در قرآن و روایات و دیگر منابع دینی به این اصطلاح اشاره شده است، مراد از آن، مسافری است که در راه مانده و نيازم
- ابن سینا ، ابو علی سینا
4150 شخصیتهاحسین با کنیهی ابو علی، معروف به ابنسینا و شیخ الرئیس، از فلاسفهی بزرگ اسلامی و بنیانگذار مکتب فلسفی مشاء (سینوی) و پزشک بزرگ ایرانی، ح
- ابو الهیاج عبدالله (علی) بن ابی سفبان
2061 شخصیتهابر اساس گزارش برخی منابع تاریخی معتبر، شخصی از بنی هاشم به نام «علی بن أبی سفیان» - که نام دیگرش عبدالله و کنیهاش ابو الهیاج بود – از شیعیان
- ابو ثمامه صائدی(صیداوی)
2433 شخصیتهایکی از شهدای کربلا، أبوثمامه، عمرو(عمر) بن عبداللّه صائدی(صیداوی) انصاری نام داشت که برخی نام وی را زیاد بن عمرو بن عریب بن حنظله بن دارم
- ابو سعید بن عقیل
1962 شخصیتهاگزارشهای تاریخی حاکی از آن میباشند که در میان شهدای کربلا یکی از پسرعموهای امام ح
- ابو سفیان بن حرب
3501 شخصیتهاابوسفیان؛ صخر بن حرب بن أميه، ده سال قبل از عام الفیل، به دنیا آمد. وی از بزرگان قریش در دوران جاهلیت بود و بعد از ابو طالب
5399 شخصیتهاحضرت ابوطالب(ع) که نامهای دیگرش عمران و عبدمناف میباشد، فرزند عبد المطلب، فرزند هاشم، فرزند عبد مناف، فرزند قصی، از طائفهی قریش، نامش ع
- ابو لهب
2881 شخصیتهاعبدالعزی یکی از فرزندان عبدالمطلب بود که کنیهی اصلیاش ابوعُتبَه بوده، اما چون چهرهاش سرخرو بود، پدرش او را ابولهب میخواند و به تدریج
- ابوبکر بن ابی قحافه
10121 شخصیتهاعبدالله بن ابیقحافة(عثمان) بن عامر بن عمرو بن کعب، با کنیهی ابوبکر، از صحابیان برجسته رسول خدا(ص) بود که بعد از رحلت حضرتشان حکومت را به دست گرفت.
او از قبیلهی بنیتَیم بن مُرّه (یکی از
- ابوبکر بن حسن
2635 شخصیتها«ابوبکر بن حسن» فرزند امام مجتبی(ع) و یکی از شهدای کربلا است که در روز عاشورا و
- ابوبکر بن عبدالله بن جعفر
1992 شخصیتهابنابر نقل برخی منابع، «عبد الله بن جعفر» فرزندی به نام «ابوبکر» داشت که در حماسه کربلا و یا فاجعه حرّه به شهادت رسید.
- ابوبکر بن علی بن ابی طالب
3632 شخصیتها«ابوبکر بن علی بن ابی طالب» فرزند امام علی(ع) و لیلی بنت مسعود نام یکی از شهدای کرب
- ابوبکر بن قاسم بن حسین
2066 شخصیتها- ابوذر غفاری
3928 شخصیتهاجندب بن جناده(ابوذر غفاری) از صحابهی بزرگ پیامبر اسلام(ص) است که در همان اوایل رسالت، به آنحضرت گروید و از این رو وی یکی از نخستین
- اتحاد عاقل و معقول
2683 طبقهبندی نشده«اتحاد عاقل و معقول» یکی از مباحث فلسفهی اسلامی است. در فلسفه ادراک کلیات، تعقل و معلومات کلی، معقول نامیده میشود. امّا مسئلهی اتحاد عاقل با معقول،اختصاص به معلومات کلی ندارد؛ بلکه طرفداران ا
- اتراف ، مترف
752 سرفصلهای قرآنیاگر فردی دارای رزق و روزی زیادی بوده و در زندگی خود، اسراف و لذتجویی را محور قرار دهد، فردی مترف به شمار خواهد آمد. معمولا چنین افرادی در مقابل فرستادگان خدا و آموزههای دینی از خود مقاومت نشان می
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
- ابلیس، ابلاس
پرسش های اتفاقی
-
آیا محتلم شدن گناه به شمار می آید؟
49884 Laws and Jurisprudence 1390/01/14خارج شدن منی در خواب و یا "احتلام" از نشانه های بلوغ پسران بوده و هر پسر سالمی از این ویژگی برخوردار است. بر این اساس، اصل احتلام به دلیل غیر ارادی بودن نه گناهی کبیره است و نه گناهی صغیره تا نگران آن باشید ...
-
نظر قرآن در باره آموزش چیست؟ آیا آموزش باید مبتنی بر نیازهای فراگیران باشد؟
22290 System 1389/01/25در هر جامعه بشری، به صورت معمول و با توجه به تجربه های اساتید و مربیان و نیز متصدیان مدیریت جامعه، نیازهای آموزشی ضروری و اولیه آن جامعه، تعیین و تدوین می شوند و با مروری در بیشتر چارچوب های آموزشی مدون، مشاهده می کنیم که این چارچوب ها، ...
-
آیا راهرفتن و یا نشستن روی قبرها در روایات مورد نکوهش قرار گرفته است؟
30727 حدیث 1400/02/27در مورد راهرفتن و نشستن بر روی قبور دو دسته روایت وجود دارد:در برخی روایات نقلشده در منابع اهل سنت از نشستن روی قبر منع شده است:الف) رسول خدا(ص) فرمود: هرگاه یکی از شما بر آتشی بنشیند تا لباسش بسوزد ...
-
آیا غذاهای حلال در شریعت یهود، از غذاهای حلال در اسلام کمتر و محدودتر بود؟ چرا؟
18608 بیشتر بدانیم 1394/06/14ادیان مهم الهی، هر یک دارای شریعتی بودند. با گذشت زمان و آمدن پیامبران جدید، دین الهی نیز تکمیل شده و به طور طبیعی آموزهها و فرامین الهی نیز تکمیل شده است. اما این تکمیل شدن لزوماً به معنای دشوارترشدن نیست، بلکه تکمیل دین در برخی زمانها، با ...
-
منبع برگرداندن نگین انگشتر به طرف کف دست چیست؟
41580 Laws and Jurisprudence 1388/03/30در این باره روایتی در کتاب وسائل الشیعة وارد شده است که چنین است: حضرت امام رضا (ع) فـرمودند: "ر کس صبح کند و در دست او انگشتر عقـیقى باشد وقبل از این که کسى او را ملاقات کند و ببیند، نگین خود را به طرف کف دست بگرداند و سوره:
-
روایتی تنها از مسعدة بن صدقه وجود دارد مبنی بر اینکه اگر ابوذر آنچه در قلب سلمان بود را میدانست، به کشتن او اقدام میکرد. آیا راوی این حدیث(مسعده) قابل اعتماد است؟
8344 درایه الحدیث 1394/10/23«مسعدة بن صدقه»؛ با کنیه «ابو محمد» یا «ابو بشیر»؛ از اصحاب امام صادق(ع) و امام کاظم(ع) است که کتابی به نام «خطبههای امیر المؤمنین(ع)» نیز تدوین کرده است. این تمام گزارشی است که درباره وی در کتاب رجال نجاشی آمده است.[1] شیخ طوسی، ...
-
همه فقهاء قائلند: تعیین اعلم توسط دو نفر عالم عادل صورت می گیرد، به شرطی که متناقض با گفته دو نفر دیگر نباشد، حال در این شرایط (که هر مرجع توسط دو نفر عالم عادل تصدیق شده است) تکلیف تقلید از اعلم چیست؟
9175 Laws and Jurisprudence 1388/05/17نظر حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) در فرض مذکور چنین است:اگر تعدادی از فقهاء به لحاظ سطح علمی مساوی یا به منزله مساوی باشند، تقلید از هر یک از آنها، ولو به دلیل سازگاری فتاوای وی با میل و رغبت ...
-
از چه راهها و روشهایى میتوان نزول قرآن را از سوى خداوند اثبات نمود؟
26779 علوم قرآنی 1387/04/03در اثبات نزول قرآن از سوى خداوند چند روش قابل تصور است که در ذیل به فهرست اجمالى آن شیوهها اشاره میشود.شیوه اول: در این روش، از سخنان معصومان(ع) استفاده میشود؛ یعنى روایاتى قطعى از شخص رسول اکرم(ص)، یا یکى از امامان معصوم(ع) وجود دارد که فرمودهاند: قرآن ...
-
آیا استفاده از محصولات تهیه شده توسط دیگر کشورها از دیدگاه اسلام شایسته نبوده و مردمی که از خوراک و پوشاک تهیه شده توسط بیگانگان استفاده میکنند مورد لعنت قرار گرفتهاند؟!
6184 زندگی خصوصی 1398/08/19اگرچه خودکفایی نسبی در اقتصاد کشورها امری پسندیده بوده و نیز در آموزههای دینی بر تلاش نسبت به کسب روزی حلال سفارش شده است،[1] اما با جستوجویی که داشتیم به روایتی برخورد نکردیم که دلالت بر لعنت افرادی کند که چیزی را بخورند که خود نکاشته ...
-
مقصود از خون گریه کردن در زیارت ناحیه مقدسه چیست؟
33850 زیارت عاشورا و دیگر زیارات 1392/12/10برای امام حسین(ع) زیارتهای مختلفی نقل شده است. یکی از این زیارتها، زیارتی است که از ناحیه مقدس امام زمان(ع) صادر شده و به همین دلیل به زیارت «ناحیه مقدسه» معروف شده است. این متن، که به نقلی امام زمان(ع) با آن جدّ بزرگوار و شهید خود امام ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
891124 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
790193 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
754614 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
677328 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
657422 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
647706 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
598692 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
579742 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
564218 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
563706 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...