اصطلاحات و مدخل ها
-
تحریر ، فکّ ، عتق ، آزادسازی بردگان
3462 اصطلاحات فقهی - اصولی
«عتق» یا «تحریر رقبه» واژهای قرآنی و فقهی به معنای آزاد کردن برده است.
آزادکردن بردگان به خودی خود، عملی بسیار ارزشمند بوده و از
-
غنی ، بینیازی، مال و ثروت
19729 سرفصلهای قرآنی
ابتدا باید گفت که غنا و بینیازی واقعی ویژه خداوند بوده و تمام دیگران فقیر الی الله هستند. اما در لایههای بعدی و در نگاه مادی نیز نیازهای انسانها قابل شمارش نبوده و فردی میتواند در جنبهای بی
-
آخر الزمان
6977 سرفصلهای قرآنی
در نگاه دین اسلام، آخر الزمان به دوره پایانی دنیا و مرتبط با بعثت پیامبر(ص) و ظهور منجی موعود گفته میشود.
در مورد تاریخ این دوران نظریات مختلفی مطرح میشود، ولی به طور کلی میتوان آن را ب
- آسیه ، همسر فرعون
-
آصاف
2742 پیامبران
رجوع کنید: آصف بن برخیا(ع).
-
آصف بن برخیا (ع)
3304 سرفصلهای قرآنی
بنابر آنچه در برخی روایات و منابع تفسیری آمده است؛ آصف بن برخیا وزیر حضرت سلیمان(ع) و خواهر زاده حضرتشان بود. وی همچنین وصی حضرت سلیمان(ع) بوده که او نیز بعد از خود، حضرت زکریا(ع) را وصیّ خویش نمود
-
آل ابراهیم
2524 سرفصلهای قرآنی
واژه «آل ابراهيم» در قرآن کریم دو بار و در آیات 54 سوره نساء و 33 آل عمران آمده است.
مفسّران قرآن، در مورد مصادیق آل ابراهيم چند احتمال را مطرح كردهاند:
- منظور از آل ابراهیم،
-
آل عمران
2649 سرفصلهای قرآنی
«آل عمران»، اصطلاحی قرآنی است که تنها یکبار و در کنار آل ابراهیم آمده است: «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهيمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى الْعالَمينَ»؛ خدا آدم و نوح و خاندان ابرا
-
آل یعقوب
2244 سرفصلهای قرآنی
رجوع کنید: «بنی اسرائیل».
-
آمنه بنت وهب
2148 شخصیتها
حضرت آمنه(س)، مادر پیامبر اسلام(ص)، دختر وهب بن عبد مناف بن زهرة بن كلاب، از مادری به نام «بره» دختر عبد العزى بن عثمان بن عبد الدّار بن
-
آن دائم
2665 اصطلاحات عرفانی
یکی از «حضرات خمس»، حضرت الهیت است که در آن همه اشیا موجودند؛ اما وجود آنها در آن حضرت زمانمند نیست؛ بلکه حال و آنی دائم است. به عبارت دیگر، ازل و ابد در آنجا متحد
-
آواز دهل از دور شنیدن خوش است.
2209 ضرب المثلها
رجوع کنید: «شنیدن کی بود مانند دیدن».
-
آیة الکرسی
880 سرفصلهای قرآنی
یکی از آیات ویژه قرآن، آیة الکرسی و یا آیه 255 و به قولی آیه 255 تا آیه 257 قرآن میباشد.
منابع اسلامی به تفصیل در مورد تفسیر این آیات و نیز عباداتی که آیة الکرسی در آنها مورد استفاده قرار
-
اباضیه
2227 فرقهها، مذهبها، گروهها
«اباضیه» پيروان فردی به نام «عبداللّه بن اباض تميمی« میباشند كه گرایش به عقاید خوارج داشت، اما از خوارج افراطى كناره گرفت تا جایی که با هشام بن حکم، متکلم معروف شیعی روابط صمیمان
-
ابتلاء
2365 سرفصلهای قرآنی
رجوع کنید: «امتحان».
-
ابر ، سحاب ، مُزن ، معصرات
4252 سرفصلهای قرآنی
واژهی «سحاب» در زبان فارسی به معنای «ابر» است. در قرآن کریم بارها از ابرها به عنوان یکی از نشانههای پروردگار هستی و نیز یکی نعمتهای ب
-
ابراهیم بن حسین بن علی
2107 شخصیتها
جز در مناقب ابن شهرآشوب، در دیگر منابعی که در آنها به نام فرزندان امام حسین(ع) اشاره شده و یا مبارزه ابراهیم بن حصین اسدی
1788 شخصیتهابر اساس برخی از گزارشها، «ابواسحاق، ابراهیم بن حصین اسدی» یکی از شهدای کربلا بود که روز عاشورا و در رکاب امام حسین(ع) به فیض
- ابلیس، ابلاس
11314 سرفصلهای قرآنی«ابلیس» از ریشه «بلس» و برگرفته از كلمهی «ابلاس»، به معنای غم و اندوهی است كه از شدت یأس و ناامیدی باشد. و آیه «وَ يَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ يُبْلِسُ الْمُجْرِمُون» ناظر به همین معناست. یعنی و رو
- ابن السبیل
4387 اصطلاحات فقهی - اصولی«سبیل» به معنای راه است و «ابن السّبيل» اگرچه معنای اولیهاش «فرزند راه» است، اما آنچه در قرآن و روایات و دیگر منابع دینی به این اصطلاح اشاره شده است، مراد از آن، مسافری است که در راه مانده و نيازم
- ابن سینا ، ابو علی سینا
3797 شخصیتهاحسین با کنیهی ابو علی، معروف به ابنسینا و شیخ الرئیس، از فلاسفهی بزرگ اسلامی و بنیانگذار مکتب فلسفی مشاء (سینوی) و پزشک بزرگ ایرانی، ح
- ابو الهیاج عبدالله (علی) بن ابی سفبان
1773 شخصیتهابر اساس گزارش برخی منابع تاریخی معتبر، شخصی از بنی هاشم به نام «علی بن أبی سفیان» - که نام دیگرش عبدالله و کنیهاش ابو الهیاج بود – از شیعیان
- ابو ثمامه صائدی(صیداوی)
2189 شخصیتهایکی از شهدای کربلا، أبوثمامه، عمرو(عمر) بن عبداللّه صائدی(صیداوی) انصاری نام داشت که برخی نام وی را زیاد بن عمرو بن عریب بن حنظله بن دارم
- ابو سعید بن عقیل
1745 شخصیتهاگزارشهای تاریخی حاکی از آن میباشند که در میان شهدای کربلا یکی از پسرعموهای امام ح
- ابو سفیان بن حرب
3166 شخصیتهاابوسفیان؛ صخر بن حرب بن أميه، ده سال قبل از عام الفیل، به دنیا آمد. وی از بزرگان قریش در دوران جاهلیت بود و بعد از ابو طالب
5044 شخصیتهاحضرت ابوطالب(ع) که نامهای دیگرش عمران و عبدمناف میباشد، فرزند عبد المطلب، فرزند هاشم، فرزند عبد مناف، فرزند قصی، از طائفهی قریش، نامش ع
- ابو لهب
2589 شخصیتهاعبدالعزی یکی از فرزندان عبدالمطلب بود که کنیهی اصلیاش ابوعُتبَه بوده، اما چون چهرهاش سرخرو بود، پدرش او را ابولهب میخواند و به تدریج
- ابوبکر بن ابی قحافه
9311 شخصیتهاعبدالله بن ابیقحافة(عثمان) بن عامر بن عمرو بن کعب، با کنیهی ابوبکر، از صحابیان برجسته رسول خدا(ص) بود که بعد از رحلت حضرتشان حکومت را به دست گرفت.
او از قبیلهی بنیتَیم بن مُرّه (یکی از
- ابوبکر بن حسن
2471 شخصیتها«ابوبکر بن حسن» فرزند امام مجتبی(ع) و یکی از شهدای کربلا است که در روز عاشورا و
- ابوبکر بن عبدالله بن جعفر
1799 شخصیتهابنابر نقل برخی منابع، «عبد الله بن جعفر» فرزندی به نام «ابوبکر» داشت که در حماسه کربلا و یا فاجعه حرّه به شهادت رسید.
- ابوبکر بن علی بن ابی طالب
3446 شخصیتها«ابوبکر بن علی بن ابی طالب» فرزند امام علی(ع) و لیلی بنت مسعود نام یکی از شهدای کرب
- ابوبکر بن قاسم بن حسین
1896 شخصیتها- ابوذر غفاری
3589 شخصیتهاجندب بن جناده(ابوذر غفاری) از صحابهی بزرگ پیامبر اسلام(ص) است که در همان اوایل رسالت، به آنحضرت گروید و از این رو وی یکی از نخستین
- اتحاد عاقل و معقول
2505 طبقهبندی نشده«اتحاد عاقل و معقول» یکی از مباحث فلسفهی اسلامی است. در فلسفه ادراک کلیات، تعقل و معلومات کلی، معقول نامیده میشود. امّا مسئلهی اتحاد عاقل با معقول،اختصاص به معلومات کلی ندارد؛ بلکه طرفداران ا
- اتراف ، مترف
517 سرفصلهای قرآنیاگر فردی دارای رزق و روزی زیادی بوده و در زندگی خود، اسراف و لذتجویی را محور قرار دهد، فردی مترف به شمار خواهد آمد. معمولا چنین افرادی در مقابل فرستادگان خدا و آموزههای دینی از خود مقاومت نشان می
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
- ابلیس، ابلاس
پرسش های اتفاقی
-
دیدگاه مسیحیت و اسلام در مورد فرشته جبرئیل چه شباهتها و تفاوتهایی با هم دارد؟
13569 فرشتگان 1394/06/04جبرئیل در اسلام به عنوان فرشتهای الهی و واسطه در ابلاغ وحی به پیامبران میباشد.[1] در قرآن مجید از او با اسمها و اوصافی یاد شده که نشان از عصمت و جلالت و مقرّب بودن او نزد خداوند دارد. ولی در مسیحیت، ...
-
عمر بن سعد بن ابی وقاص چه شخصیتی داشت؟
48291 تاریخ 1391/11/12عمر بن سعد، پسر ابی وقاص بود. پدر عمر، از مشاهیر اصحاب پیامبر اسلام(ص)،[1] و از سرداران صدر اسلام و امرای عرب بود.[2] او جزو اولین افرادی بود که اسلام آورد و در زمان پیامبر(ص) در جنگهای زیادی شرکت کرد. ...
-
در جنگ صفین، هنگامی که مالک اشتر در آستانه پیروزی کامل بود؛ چرا معاویه را نکشت و به عقب برگشت تا به دنبال آن ماجرای تلخ حکمیت رخ دهد؟
68478 تاریخ 1394/07/11جنگ صفین؛ بین سپاه امام علی(ع) - که بیشتر از عراقیان بودند - و سپاه معاویه - که بیشتر از شامیان بودند - درگرفت. سپاه عراق ضربههای مهلکی بر سپاه شام وارد کرد و تا پیروزی نهایی فاصلهای نداشت، اما معاویه با حیلهگری و با پیشنهاد عمرو بن ...
-
آیا نگاه و لمس اعضای داخلی بدن نامحرم؛ مانند نای، ریه، حلق و ... اشکال دارد؟
3910 نگاه،سخن، لمس 1400/02/12بیشتر مراجع تقلید، نگاه و لمس اعضای داخلی نامحرم را - جز در هنگام ضرورت - جایز نمیدانند، البته برخی از فقها[1] آن را بدون لذت جنسی جایز شمردهاند.ضمائم:پاسخ دفاتر مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2]
-
«استطاعت» چیست بر اساس موازین دانش کلام، آیا توانایی انسان برای انجام یک کار، پیش از آن کار قرار داده شده یا همراه آن کار؟
9071 انسان و اختیار 1396/06/05استطاعت به معنای توانایی و قدرت انجام کارهاست و باید دانست که قدرت خداوند متعال مقدّم بر فعل است؛ زیرا قدرت در مورد خدا عین فعلیت و وجوب بوده و در ذات خداوند است. اما در مورد انسان حق این است که باید قائل به تفصیل شد. به ...
-
آیا خواهر زن محرم است؟ و آیا راهی برای محرمیت با او وجود دارد ؟
208350 Laws and Jurisprudence 1389/06/31پاسخ قسمت اول: خواهر زن به داماد نامحرم است ولی چون خواهر او را براى خود عقد کرده است(دائم یا موقت)، تا وقتى که آن زن در عقد اوست نمىتواند با خواهر آن زن ازدواج نماید.
-
آیا رعایتنکردن حقوق متقابل اجتماعی موجب کم شدن بارش باران میشود؟
4438 حدیث 1399/04/02ابتدا به عنوان یک مقدمه مهم باید گفت؛ کم و زیاد شدن نعمتهای مادی عوامل گوناگونی داشته و همواره به معنای توجه و یا خشم خداوند نیست. به عنوان نمونه افزایش نعمت، گاه به دنبال طاعت بندگان بوده و گاه برای استدراج است. کاهش نعمت نیز گاه برای ...
-
در کدام آیه از قرآن بر امانت تأکید شده و آیا مفهوم ادای امانت، شامل سپردن کارها و موقعیتهای اجتماعی به افراد کاردان نیز می شود؟
35524 حدیث 1392/08/29یکی از آموزهها و تعالیم قرآن کریم موضوع «امانت» است. در منابع اسلامی(قرآن و روایات) فراوان به حفظ امانت و امانتداری سفارش شده است. به اندازهای که در باره این موضوع تأکید شده، در مورد سایر احکام کمتر چنین تأکیدی مشاهده مىشود. این اهمیت آنگاه دو چندان میشود ...
-
احادیثی که در ارتباط با ثواب متعه نقل می شود، تا چه حد صحیح می باشند؟
89041 رجال الحدیث 1389/10/18پاسخ های مختلفی در همین پایگاه وجود دارد که مستقیم یا غیر مستقیم به متعه و شرایط آن می پردازد،[1]اما از میان سه روایت اشاره شده در پرسشتان، تنها آخرین روایت در منابع معتبر شیعی وجود داشته و دو روایت اول نه تنها در کتب اربعه مشاهده ...
-
آیه سقایة الحاج در قرآن به چه آیه ای می گویند و به چه معنا است؟
14247 تفسیر 1391/05/04آیه «سِقایَة الحاج» اشاره به این آیۀ شریفه است: «آیا سیراب کردن حجاج، و آباد ساختن مسجد الحرام را، همانند (عمل) کسى قرار دادید که به خدا و روز قیامت ایمان آورده، و در راه او جهاد کرده است؟! (این دو،) نزد خدا مساوى نیستند! و خداوند گروه ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
888237 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
770381 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
745019 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
665016 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
651971 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
644583 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
589384 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
578389 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
561919 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
561904 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...