جستجوی پیشرفته
بازدید
5341
آخرین بروزرسانی: 1402/05/12
حادث و قدیم
توضیحات

حادث، از ریشه "ح د ث" و به معنای نوپدید آمده است؛ قدیم نیز از ریشه "ق د م" گرفته شده، و به معنای کهنه و باسابقه است. بنابر این در لغت و کاربرد عرف، هرگاه زمانی که از پیدایش چیزی گذشته است بیشتر از زمان پیدایش چیز دیگری باشد ، اولی در مقایسه با دومی قدیم(کهنه) و دومی حادث(تازه) نامیده می‌شود.

اما در اصطلاح فلسفه و کلام، حدوث به معنای بودن شیء است پس از نبود آن و قِدَم مقابل آن است. به بیان دیگر، هر موجودی که وجودش متأخر از دیگری (مسبوق به غیر) یا وجودش پس از عدمش باشد، حادث می‌گویند؛ در مقابل آن، قدیم است که وجودش متأخر از دیگری یا مسبوق به عدم نباشد.

حادث و قدیم اقسامی دارد:

1.حادث و قدیم زمانی: حادثِ زمانی در جایی است که وجود شیء مسبوق به عدم آن در زمان باشد؛ یعنی شیء در زمانی وجود دارد و این وجودش مسبوق به نبودش در زمان دیگری است؛ قدیم زمانی مقابل آن است یعنی وجود شیء مسبوق به نبودش در زمان نیست؛ یعنی زمانی را نمی‌توان یافت که این شیء وجود نداشت.

2.حادث و قدیم ذاتی: حادث ذاتی عبارت است از این‌که وجود شیء مسبوق به عدم است، ولی نه عدم زمانی، بلکه مسبوق به عدم در حد ذات خود است؛ یعنی شیء ذاتی دارد که در آن ذات، وجود نیست؛ یعنی فی حد ذاته وجود ندارد و وقتی ذاتش را در نظر می‌گیریم وجود در آن خوابیده نیست و الآن که موجود است به سبب علت خارجی است که به آن وجود بخشیده است؛ لذا این وجود، از ناحیه‌ی علت است نه از ناحیه‌ی ذات خود.

قدیم ذاتی مقابل آن است؛ یعنی عدم در ذات او راه ندارد؛ زیرا وجود ذاتی او است و او در تحقق خود وامدار و محتاج کسی نیست. قدیم ذاتی یک مصداق بیشتر ندارد که همان وجود خداوند متعال است.

  1. حدوث و قدم دهری: حادث و قدیم دهری را حکیم میرداماد بر اقسام حدوث و قدم افزوده است. مراد از حدوث دهری این است که شیء وجودش مسبوق به عدم در مرتبه‌ای بالاتر باشد؛یعنی همین چیزی که الآن موجود است، در مرحله‌ی بالاتر نیست و معدوم است. این‌که می‌گویند وجود مراتب طولی دارد که از لایتناهی که خداوند است شروع می‌شود و به حدود عدم که هیولا است ختم می‌شود، لازمه‌اش این است که وجود دارای تشکیک و ذو مراتب باشد که هر مرتبه‌ای که به خداوند نزدیک‌تر است، از مرحله‌ی بعدی قوی‌تر است، و هر مرتبه‌ای که قوی‌تر است علت برای مرتبه‌ی نازله می‌باشد. روشن است وجودی که در مرتبه‌ی پایین‌تر است، دیگر در مرتبه‌ی بالاتر وجود ندارد. این را حدوث دهری می‌گویند؛ یعنی مسبوق است به نبودش در مرحله‌ی بالاتر. از این‌رو آنی که بالاتر است قدیم دهری می‌شود.

بر این اساس، عالم مثال بالاتر از عالم ماده است؛ از این‌رو عالم ماده حادث دهری و عالم مثال قدیم دهری می‌شود.

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • آیا خداوند روح انسان را از قسمت پا به سمت حلقوم قبض می‌‌کند؟
    20174 درایه الحدیث 1391/08/14
    ۱. این‌که روح از پایین یعنی از قسمت پا به سمت بالا از بدن انسان خارج می‌شود، در قرآن کریم نیز به آن اشاره شده است؛ مانند: «فَلَوْ لا إِذا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ»[1] یعنى جان هنگامی که به حلقوم و گلو رسید و نزدیک ...
  • آیا پیامبر(ص) و امامان(ع) هم شب قدر برایشان مشخص نبود؟
    18558 درایه الحدیث 1392/05/09
    بنابر تحقیق و جست‌وجو؛ سخنی از پیامبر اسلام(ص) نقل نشده است که فرموده باشند از شب قدر اطلاعی ندارند؛ زیرا پیامبر اسلام(ص) و امامان(ع) تا حدودی علم گذشته و آینده نزدشان است،[1] اما بنابر مصالحی در برخی از موارد، همه جزئیات یک حقیقت و ...
  • آیا خون آمدن عضوی از بدن هنگام غسل، غسل را باطل می کند؟
    68943 Laws and Jurisprudence 1389/11/02
    پاسخ حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است:خیر. فقط باید در حین غسل، بدن نجس باقی نمانده و بر همه جای پوست بدن، آب برسد. پس اگر با فشار دادن عمل خون ریزی برای لحظه ای خون متوقف شود و غسل انجام پذیرد، غسل ...
  • چرا خداوند به مسلمانان توصیه می‌کند که به خدایان دروغین کفار و مشرکان ناسزا نگویند؟
    19452 تفسیر 1396/12/19
    خداوند در قرآن کریم به مسلمانان توصیه می‌کند تا به بت‌ها و خدایان دروغین کفار و مشرکان ناسزا نگویند، به این دلیل که بعد از این ناسزاگویی، کافران نیز واکنش نشان داده و به خدا ناسزا می‌گفتند؛ از این‌رو پروردگار در آن موقعیت زمانی و مکانی، مسلمانان را ...
  • آیا ولایت پیامبران(ع) با هم فرق داشت؟
    8732 نبوت عامه 1396/02/10
    با توجه به این‌که از یک‌سو «ولایت» دارای معانی و درجات مختلفی می‌باشد، و از سوی دیگر «نبوت» نیز دارای درجات و مقامات است؛ لذا دامنه‌ی ولایت انبیا(ع) بر اساس درجات نبوت و مقام‌های معنوی آنان قبض و بسط خواهد یافت. توضیح این‌که: از یک‌سو؛ ولایت از ریشه ...
  • آیا روزه برای مریضی که روزه برایش ضرر دارد واجب است ؟
    28215 Laws and Jurisprudence 1387/03/30
    بر طبق فتوای مراجع تقلید و علمای اسلام، روزه گرفتن بر مریضی که روزه برای او ضرر قابل توجهى‏ دارد واجب نیست.[1] قرآن در این باره می فرماید: "هر کس از شما بیمار یا مسافر باشد تعدادى از روزهاى دیگر را (روزه بدارد)"[2]. اما باید توجه داشت که ...
  • زندگی‌نامه حجیر بن جندب که روز عاشورا در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسید، را بیان نمایید.
    2885 تاريخ بزرگان 1399/06/17
    در برخی منابع کهن که نام شهدای کربلا را ذکر می‌کند از شهیدی به نام حجیر بن جندب یاد می‌کند که روز عاشورا در راه مکتب امام حسین(ع) به شهادت رسید.[1] اما جز این گزارش مختصر، نام وی در دیگر کتاب‌های تاریخی و ...
  • چرا امر به معروف و نهی از منکر واجب شده تا همه خود را موظف بدانند به اجبار مرا به راه راست هدایت کنند؟
    5048 امر به معروف و نهی از منکر 1391/09/08
    بیشترین توصیه‌ای که در مورد امر به معروف و نهی از منکر شده، ناظر به روابط دوستانه‌ای است که میان مؤمنان برای ارتقای معنوی‌شان برقرار است. قرآن کریم در این باره می‌فرماید: «وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ ...
  • حروف مشبهة بالفعل چه ویژگی‌هایی دارند؟
    25001 لغت شناسی 1397/08/26
    بر اساس نظر مشهور ادباء، حروف مشبهة بالفعل پنج حرف بوده[1] که بر سر مبتدا و خبر وارد می‌شوند. این حروف عبارت‌اند از: إنَّ، أنَّ، لیت، لکنَّ، لعلَّ. عمل اصلی این حروف، منصوب نمودن مبتدا به عنوان «اسم» و مرفوع نمودن خبر به عنوان ...
  • کیفیت تشریع حجاب در اسلام چگونه بوده است؟
    20971 Laws and Jurisprudence 1389/10/22
    قبل از اسلام زنان براى حضور در اجتماع از پوشش مناسبی برخوردار نبودند. اسلام با ظهور خود، تکلیف این مسئله را معلوم کرد. احکام و محدوده حجاب زنان در آیات سوره های" احزاب" و "نور"  مطرح شده است. دستوراتی که در خصوص زنان در آیات سوره نور آمده ...

پربازدیدترین ها